Trung thực và tính mạng

Vụ tàu Giang Hải của Việt Nam bị cướp biển Philippines bắt cóc cùng 7 thuyền viên đã kéo dài hơn một tháng. 2 trong số 7 người đã bị cướp biển sát hại. Nhiều thông tin tòa soạn nhận được cho thấy, thời gian tới sẽ là thời điểm căng thẳng nhất trong cuộc thương lượng giải cứu con tin. Nhiều câu hỏi được đưa ra: tòa soạn sẽ đưa tin như thế nào nếu sự việc leo thang? Hàm lượng đưa tin về một vụ bắt cóc đến mức nào là hợp lý?

Có quan điểm cho rằng, cần phải đưa tin trung thực theo đúng diễn tiến của sự việc. Tuy nhiên, quan điểm khác cho rằng, tính mạng con tin đang nằm trong tay cướp biển. Việc đưa thông tin diễn tiến sẽ làm gia tăng sức ép tới thân nhân các thuyền viên, tác động ngược trở lại tới việc đàm phán.

Câu chuyện thương thuyết giữa chủ tàu và hải tặc trong “Kaprigen” (Một vụ bắt cóc) - một bộ phim nổi tiếng của Đan Mạch về chủ đề bắt cóc tàu biển đã được đưa ra mổ xẻ trong cuộc họp giao ban sáng của tòa soạn. Bộ phim mô tả về một cuộc thương lượng kéo dài 4 tháng ròng giữa giám đốc Peter C. Ludvigsen của một công ty hàng hải và bọn cướp biển Somali - những kẻ đang giữ tàu Rosen trên Ấn Độ Dương.

Trong “Kaprigen”, giám đốc Peter, dù ở trạng thái căng thẳng tột độ, vẫn cương quyết giữ vững thái độ cứng rắn trong thương lượng. Ông từ chối nói chuyện với thủy thủ Mikkel về tiền chuộc, tránh các “bẫy” tâm lý của cướp biển, và chỉ nói chuyện với đại diện của chúng.

Trong phim, trường đoạn căng thẳng nhất, là khi cướp biển bắt Mikkel gọi về cho vợ, và khủng bố anh giữa chừng cuộc nói chuyện. Người vợ hoảng loạn, chạy đến công ty và gây thêm sức ép đến ban lãnh đạo.

“Tôi không nói về chuyện tiền nong với anh” - giám đốc Peter nói, rồi cúp máy. Phía bên này đầu dây, là Mikkel Hartmann, đầu bếp của tàu Rosen, đang bị cướp biển Somali bắt cóc. Mikkel bị bọn cướp yêu cầu phải gọi về và gây sức ép với ban lãnh đạo công ty tàu biển về số tiền chuộc 12 triệu USD. Nhưng giám đốc Peter cương quyết không thương lượng với Mikkel.

Báo chí cũng được đề cập tới trong bộ phim - như một tác nhân gây rối loạn - khi đưa tin về sự rối ren của những bên liên quan và khiến những người đàm phán chịu sức ép tâm lý nặng nề.

Theo “Bản hướng dẫn đưa tin bắt cóc và các tình huống có con tin” của đài CBC, Canada - một nước có nhiều công dân bị bắt cóc ở nước ngoài - thì hoạt động tác nghiệp này đối mặt với nhiều nguy cơ:

- Gia tăng sự chú ý đến vụ bắt cóc có thể khiến tính mạng của con tin bị nguy hiểm nhiều hơn.

- Tăng danh tiếng cho vụ bắt cóc khiến cho bọn bắt cóc “lên giá” và đòi hỏi nhiều tiền chuộc, hay các yếu tố trao đổi nguy hiểm khác.

Câu chuyện được chia sẻ và VnExpress thống nhất, các vụ bắt cóc tàu biển Việt Nam sẽ được xử lý theo nguyên tắc hạn chế can thiệp. Bất kỳ một thông tin “thừa” nào: như phản ứng của người thân, hay các nhà đàm phán, cũng có thể tác động tiêu cực đến số phận các con tin.

Trong một số vụ bắt cóc, dư luận có thể giúp đỡ con tin. Nhưng các trường hợp này là thiểu số. 

Thay vì nguyên tắc đưa tin trung thực, nhanh nhất có thể tới độc giả, tòa soạn đã thống nhất: Đưa tin tối thiểu về vụ Giang Hải bởi: đảm bảo sự an toàn cho con tin là ưu tiên số 1.