Theo số liệu của công ty nghiên cứu blockchain Chainalysis, Trung Quốc ghi nhận hơn 220 tỷ USD giao dịch tiền số từ tháng 6/2021 đến tháng 5/2022, đứng thứ nhất khu vực Đông Á và thứ tư thế giới. Con số này cao hơn cả những nơi chưa cấm loại tiền này như Hàn Quốc và Nhật Bản.
Trung Quốc bắt đầu loại bỏ giao dịch tiền số từ 2013 và cấm khai thác Bitcoin từ tháng 5 năm ngoái. Tuy nhiên, các hoạt động liên quan đến vẫn diễn ra một cách âm thầm.
Những đồng xu minh họa cho các loại tiền số phổ biến được chụp vào tháng 6/2021. Ảnh: Reuters
"Không ít người Trung Quốc từ lâu đã sử dụng mạng riêng ảo (VPN) để vượt qua tường lửa Great Firewall và thực hiện giao dịch", Zennon Kapron, người sáng lập công ty tư vấn fintech Kapronasia, nói. "Một số hoạt động khai thác Bitcoin tại nước này chắc chắn cũng đang tiếp diễn, dù quy mô nhỏ hơn trước".
Dù vẫn có thứ hạng cao, tổng số giao dịch tại Trung Quốc đã giảm 31% so với cùng kỳ năm trước. "Lý do lớn nhất để giải thích cho điều này là các lệnh cấm từ chính phủ Trung Quốc", báo cáo của Chainalysis nêu.
Bắc Kinh từ lâu coi tiền điện tử như Bitcoin là mối đe dọa đối với an ninh tài chính và kiểm soát vốn. Vào tháng 9, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc tuyên bố chiến thắng trong việc ngăn chặn các giao dịch và khai thác tiền số. Tuy vậy, theo SCMP, số liệu mới nhất từ Chainalysis cho thấy lệnh cấm chưa phát huy hiệu quả hoặc việc thực thi còn lỏng lẻo.
Số liệu Chỉ số chấp nhận tiền điện tử toàn cầu năm 2022 công bố tháng 9 của Chainalysis cũng thể hiện Trung Quốc đứng thứ 10 về các hoạt động tiền điện tử, tăng từ vị trí thứ 13 năm ngoái, nhưng giảm so với vị trí thứ tư năm 2020.
Yip Ki-nang, quản lý tại công ty tư vấn blockchain QuantBlock tại Hong Kong, cho rằng những người chuyên giao dịch tiền số tại Trung Quốc đã tìm cách lách luật thông qua các hoạt động trên metaverse và NFT. Những người này sẽ giao dịch vật phẩm trong vũ trụ ảo hoặc NFT thay vì token như Bitcoin, Ethereum để vượt lệnh cấm.
Vào tháng 5, theo dữ liệu của Đại học Cambridge, Trung Quốc cũng bất ngờ "tái xuất" trở thành một trong những trung tâm khai thác Bitcoin lớn thứ hai trên toàn cầu. Khi đó, số liệu cho thấy nước này này chiếm 20% tổng tỷ lệ sức mạnh tính toán (hashrate) của của Bitcoin, dù trước đó đã về 0%.
CoinDesk đánh giá, chỉ số hashrate phục hồi cho thấy nhiều thợ đào Bitcoin ở nước này vẫn lén khai thác tiền số. Nhưng thay vì công khai như trước, họ tìm cách lách luật bằng cách ẩn địa chỉ IP trên các máy chủ proxy, sử dụng điện lưới riêng, thậm chí xây dựng mỏ đào dưới lòng đất ở những vùng hẻo lánh để tránh bị phát hiện.
Tháng 4/2021, Trung Quốc chiếm 46% hoạt động của mạng lưới Bitcoin toàn cầu, trong khi Mỹ đứng thứ hai với 16,8%. Lệnh cấm một tháng sau đó đã khiến các hoạt động khai thác tiền số gần như ngừng ngay lập tức. Các dàn "trâu cày" được thợ đào vận chuyển đi khắp nơi trên thế giới, nhiều nhất là qua Mỹ và Kazakhstan.
Bảo Lâm (theo SCMP)