Tháng 10/2022, Bộ Thương mại Mỹ ra lệnh cấm mới, ngăn các công ty Trung Quốc sử dụng công cụ bán dẫn của Mỹ hoặc chứa công nghệ Mỹ nếu được dùng để tạo ra chip trên tiến trình 14 nm hoặc tiên tiến hơn. Tuy nhiên, theo báo cáo 741 trang của Ủy ban chọn lọc thuộc Hạ viện Mỹ công bố ngày 14/11, các công ty Trung Quốc vẫn có thể mua máy sản xuất chip mới "nếu cho biết nó được đưa vào dây chuyền cũ, không sử dụng để tạo ra chip tiên tiến".
Cờ Mỹ và Trung Quốc nằm trên một bảng mạch, được chụp ngày 17/2. Ảnh: Reuters
Sau lệnh cấm năm ngoái, Mỹ liên tục tìm cách khắc phục các lỗ hổng quan trọng trong nỗ lực ngăn cản Trung Quốc tiếp cận công cụ sản xuất chip hiện đại, đồng thời thuyết phục Nhật Bản và Hà Lan làm điều tương tự. Hai nước này đã đưa ra các hạn chế vào tháng 7 và tháng 9, dù không nhắc đích danh Trung Quốc.
Tuy nhiên, theo báo cáo, Trung Quốc đã tích trữ thiết bị sản xuất bán dẫn bằng cách tận dụng khoảng thời gian trễ giữa lệnh cấm. Từ tháng 1 đến tháng 8, Trung Quốc đã nhập khẩu số máy sản xuất chip trị giá 3,2 tỷ USD từ Hà Lan, tăng tới 96,1% so với mức 1,7 tỷ USD được ghi nhận trong cùng kỳ 2022. Tổng cộng, việc nhập khẩu thiết bị bán dẫn của Trung Quốc từ các quốc gia đạt 13,8 tỷ USD trong 8 tháng đầu năm.
Vấn đề Trung Quốc vẫn mua được máy sản xuất chip có công nghệ Mỹ được nêu ra sau khi Huawei công bố bộ ba điện thoại Mate 60 chạy chip 7 nm do SMIC, nhà sản xuất chip hàng đầu Trung Quốc, tạo ra. Huawei và SMIC đều đã bị đưa vào danh sách thực thể của Mỹ trong năm 2019 và 2020.
Trước đó, theo Bloomberg, SMIC được cho là sử dụng thiết bị quang khắc cực tím sâu (DUV) của ASML để tạo chip Kirin 9000s dùng cho dòng Mate 60. Tuy không hiện đại như hệ thống in thạch bản cực tím (EUV), DUV vẫn có thể được dùng trong sản xuất chip tiên tiến, dù quy trình phức tạp và tốn kém hơn. ASML chưa bao giờ bán EUV cho Trung Quốc vì hạn chế xuất khẩu từ 2019.
Báo cáo không đưa ra khuyến nghị để giải quyết vấn đề, nhưng thúc giục Văn phòng Trách nhiệm Chung của Quốc hội Mỹ phải đưa ra đánh giá thường kỳ, thực hiện trong 6 tháng, về tính hiệu quả của các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với hoạt động sản xuất chip và thiết bị sản xuất bán dẫn sang Trung Quốc.
Bảo Lâm (theo Reuters)