Tàu tuần duyên Trung Quốc xuất hiện gần các tàu đánh cá của Philippines ở bãi cạn tranh chấp Scarborough/Hoàng Nham trên Biển Đông hồi tháng 4/2017. Ảnh: Reuters.
AFP hôm nay dẫn nội dung bản dự thảo đàm phán Bộ Quy tắc Ứng xử trên Biển Đông (COC) mà hãng thông tấn này tiếp cận được, trong đó Trung Quốc đề nghị thường xuyên tiến hành diễn tập chung trên Biển Đông cùng 10 nước thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).
Tuy nhiên, Bắc Kinh muốn những cuộc diễn tập này không có sự tham gia của các nước bên ngoài khu vực "trừ khi các bên liên quan được thông báo trước và không phản đối".
Bắc Kinh cũng đề xuất cùng ASEAN tiến hành thăm dò dầu khí chung ở Biển Đông nhưng nhấn mạnh rằng những công ty từ các nước ngoài khu vực không được tham gia.
Việt Nam, Malaysia, Philippines, Brunei và Trung Quốc là các quốc gia có tuyên bố chủ quyền chồng lấn ở Biển Đông. Trung Quốc ngang nhiên tuyên bố chủ quyền với hầu hết diện tích Biển Đông bằng yêu sách "đường 9 đoạn", bất chấp sự phản đối của cộng đồng quốc tế. Các hoạt động trái phép của Trung Quốc ở Biển Đông vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ của các nước, trong đó có Mỹ.
Chuyên gia Hoang Thi Ha, thuộc Trung tâm Nghiên cứu ASEAN của Viện ISEAS Yusof Ishak ở Singapore, nhận định, đề xuất loại trừ các quốc gia bên ngoài của Trung Quốc rõ ràng đang nhắm vào Mỹ. Điều này cũng thể hiện quan điểm giải quyết tranh chấp song phương của Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông.
Tại Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN lần thứ 51 khai mạc sáng nay ở Singapore, Bắc Kinh và ASEAN tuyên bố đã đạt được nhất trí về nội dung thảo luận của COC. Ngoại trưởng Singapore Vivian Balakrishnan, người chủ trì hội nghị, gọi đây là một "thành tựu lớn".
"Bộ quy tắc ứng xử có ý nghĩa đảm bảo rằng sự hòa bình, ổn định và tin cậy sẽ được xây dựng để chúng tôi có thể tiếp tục tạo ra tiến bộ giữa ASEAN và Trung Quốc trong khi chúng tôi cần thời gian để giải quyết các tranh chấp lãnh thổ", ông nói nhưng cho hay còn quá sớm để biết khi nào việc thảo luận COC sẽ hoàn tất.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cho rằng nước này và ASEAN đã đạt được những tiến bộ trong việc thúc đẩy quan hệ và cho biết cuộc diễn tập hàng hải chung đầu tiên sẽ diễn ra vào tháng 10.
Theo Reuters, tuyên bố mà ngoại trưởng các nước ASEAN dự kiến thông qua cuối tuần này có thể đề cập đến việc các bên đã nhất trí về dự thảo đầu tiên trong tiến trình đàm phán COC.
Huyền Lê