10 nước thành viên Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) hôm nay ra tuyên bố chung nhắc lại rằng họ "quan ngại sâu sắc" về "sự cải tạo đất và các hoạt động leo thang", kêu gọi các bên tự kiềm chế ở Biển Đông nhưng không đề cập đến Trung Quốc hay phán quyết từ Tòa Trọng tài về "đường lưỡi bò".
Trong một tuyên bố riêng phát đi cùng ngày, Trung Quốc và ASEAN tái khẳng định cam kết đối với việc thực thi đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và "tự do đi lại trên không, trên biển" tại vùng biển này, Channel News Asia đưa tin.
"Các bên liên quan cam kết giải quyết tranh chấp lãnh thổ và quyền tài phán bằng biện pháp hòa bình, không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực, thông qua tham vấn và đàm phán thân thiện giữa các quốc gia liên quan trực tiếp, phù hợp với những nguyên tắc, luật pháp quốc tế được công nhận rộng rãi, bao gồm cả Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS)", tuyên bố viết.
Trung Quốc và ASEAN nhất trí "tự kiềm chế", không có hành động làm phức tạp hoặc leo thang căng thẳng trên Biển Đông, bao gồm kiềm chế "hoạt động sinh sống" trên các đảo, đá ngầm, bãi cạn và các thực thể khác không có người ở trong khu vực.
Trung Quốc hôm nay công khai cảm ơn Campuchia vì ủng hộ lập trường của Bắc Kinh về các tranh chấp ở Biển Đông tại hội nghị các ngoại trưởng ASEAN ở Lào. Campuchia được cho là đã phản đối việc đưa phán quyết của Tòa Trọng tài về "đường lưỡi bò" vào tuyên bố chung. Đề nghị đưa phán quyết vào tuyên bố chung do Philippines đưa ra.
Tòa Trọng tài, được thành lập theo UNCLOS, cho rằng Trung Quốc không có cơ sở pháp lý để đòi quyền lịch sử với các nguồn tài nguyên bên trong yêu sách "đường lưỡi bò".
Campuchia đã phản đối từ ngữ trong phán quyết. Philippines sau đó quyết định từ bỏ đề nghị nhắc đến phán quyết nhằm tránh sự bất đồng có thể khiến ASEAN không ra được tuyên bố chung, một nhà ngoại giao nói.
Xem thêm: ASEAN không nhắc đến phán quyết 'đường lưỡi bò' trong tuyên bố chung
'Ngoại giao tờ séc' của Trung Quốc ở Biển Đông
Như Tâm