Nhiếp ảnh gia Nguyễn Hữu Tuấn hay rong ruổi ở những đồng quê, ngõ xóm Việt Nam, bắt khoảnh khắc cuộc sống, con người trong ống kính. Ông tâm sự một hôm ngồi soạn ảnh cũ, thấy mình chụp nhiều cảnh con đò, bến nước khắp đồng bằng sông Hồng. Triển lãm Sang sông trưng bày ảnh nghệ sĩ chụp từ thập niên 1990 tới năm 2010 - 2014. "Tôi sợ sẽ không còn những bến đò Đông Trù, Khuyến Lương. Chúng chỉ ở lại trong ý nghĩ, mà ý nghĩ thì nhanh mất. Tôi bắt đầu chụp. Nhiếp ảnh là bằng chứng của ý nghĩ", ông nói.
NSND Nguyễn Hữu Tuấn tại sự kiện ở quán trà Ơ kìa Hà Nội (360 Đê La Thành). Ảnh: Bảo Thư.
Xuất thân từ quay phim, với tư duy điện ảnh, nghệ sĩ Nguyễn Hữu Tuấn có cách lấy sáng, tạo bố cục làm mỗi khung hình như ẩn chứa một câu chuyện, mảnh đời. 80% ảnh chụp phụ nữ, khắc họa hình ảnh yếu mềm nhưng kiên cường của họ trong lao động, cuộc sống. Nhiếp ảnh gia tâm đắc khi bắt được khoảnh khắc đối lập giữa người phụ nữ lam lũ trên đường với người đàn ông thảnh thơi trong chòi, một cô gái xin nhà chồng góp giỗ, nữ lao động tại lò gạch, những phụ nữ đợi đò trong cuộc mưu sinh... Ngoài ra, thiên nhiên, con người, làng quê đồng bằng Bắc bộ được tái hiện chân thực.
"Ở bến đò thỉnh thoảng cũng có cảnh chia tay hoặc đợi người bên kia sang" - nhiếp ảnh gia Nguyễn Hữu Tuấn chú thích cho bức hình chụp sông Đà năm 2003.
Toàn bộ ảnh chụp đen trắng, gợi không khí hoài cổ. Khán giả Phạm Dũng nói: "Với ảnh màu, có thể năm nay 'hot' màu này, năm sau màu khác. Đen trắng không như vậy. Ba tông chính trắng, đen, xám làm ảnh không bao giờ lỗi mốt". Trong khi NSND, đạo diễn Nguyễn Hữu Phần - từng nhiều lần hợp tác với nhiếp ảnh gia Nguyễn Hữu Tuấn - nói: "Ông Tuấn không phải chủ đích hoài cổ mà chỉ ghi lại cuộc sống. Giờ tác phẩm lại thành hoài cổ, cho chúng ta thấy ngày xưa con người đẹp thế nào, từng sống chậm, yên bình. Giữa sự bận rộn, vội vàng, những bức ảnh giúp con người tĩnh lại đôi chút". Ảnh chụp và câu chuyện sẽ được xuất bản trong tương lai.
Khán giả tham quan triển lãm. Ảnh: Bảo Thư.
Sự kiện Sang sông do nữ đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp lên ý tưởng tổ chức. Lấy hình ảnh trung tâm là bến đò đặc trưng trong văn hóa dân gian, cô muốn gợi lên suy nghĩ, đối thoại giữa khán giả về xưa - nay, thành thị - nông thôn và thân phận người phụ nữ Việt. Cùng triển lãm, liền chị quan họ làng Diềm - Nguyễn Thị Thềm, Nguyễn Thị Sang, nhóm Xẩm Hà thành xướng những ca khúc về phận đàn bà, sông nước, gọi đò. Buổi triển lãm còn có sự góp mặt của nhiều nhà văn, nghệ sĩ, người nổi tiếng khác.
Sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động Vì một Hà Nội đáng sống, khởi xướng năm 2019. Dự án khuyến khích các cộng đồng dân cư cùng nỗ lực để cải thiện, phát triển thành phố thành nơi tốt đẹp, đáng sống.
Bảo Thư