Thành cổ Jerusalem. Ảnh: Reuters.
Ông Trump ngày 5/12 nói với các lãnh đạo Israel và lãnh đạo khối Arab rằng ông có ý định chuyển đại sứ quán Mỹ ở Israel đến Jerusalem, Reuters đưa tin.
Theo các quan chức cấp cao Mỹ, Tổng thống ngày 6/12 dự kiến tuyên bố công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, nhưng hoãn chuyển đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv đến trong 6 tháng nữa. Ông chưa có khung thời gian cụ thể, nhưng dự định yêu cầu các trợ lý lên kế hoạch ngay lập tức.
Chính quyền Trump cần thời gian để giải quyết các vấn đề hậu cần như là đảm bảo an toàn cho đại sứ quán và nơi ở của các nhân viên ở Jerusalem
Phát ngôn viên Nhà Trắng Sarah Sanders cho hay ông Trump, người cam kết sẽ chuyển đại sứ quán Mỹ đến Jerusalem khi tranh cử, sẽ có bài phát biểu trong ngày 6/12. "Tổng thống có quan điểm khá là vững chắc về điểm này", bà Sanders nói.
Nhà Trắng cho hay ông Trump đã trao đổi với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, người ủng hộ Mỹ chuyển đại sứ quán đến Jerusalem. Văn phòng của ông Netanyahu chưa đưa ra bình luận, nhưng một bộ trưởng cấp cao Israel hoan nghênh quyết định của Trump, cam kết Israel sẽ chuẩn bị trước bất cứ vụ bạo lực nào bùng nổ.
Trước diễn biến mới này, hàng loạt lãnh đạo các nước đã lên tiếng phản đối. Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas, Vua Jordan Abdullah, Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi và Vua Arab Saudi Salman đều nhận được điện đàm của Tổng thống Mỹ, và cùng cảnh báo các bước đi đơn phương của Mỹ với Jerusalem sẽ làm hỏng nỗ lực hoà bình do Mỹ đi đầu và gây gia tăng bất ổn trong khu vực.
Nabil Abu Rdainah, phát ngôn viên của Tổng thống Abbas, cho biết ông Trump đã thông báo với ông Abbas về "ý định chuyển đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv đến Jerusalem". Ông Abbas đã cảnh báo "những hậu quả nguy hiểm mà quyết định đó gây ra với tiến trình hoà bình và an ninh, ổn định của khu vực và thế giới". Ông Abbas cũng kêu gọi Giáo hoàng, các lãnh đạo Nga, Pháp và Jordan can thiệp.
Cung điện Vua Jordan cho biết việc Trump chuyển đại sứ quán sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng với khu vực, cản trở nỗ lực của Mỹ trong thúc đẩy hoà đàm giữa Israel và Palestine. Vua Salman nhấn mạnh bất kỳ tuyên bố nào của Mỹ về tình trạng của Jerusalem sẽ "làm bùng lên tình cảm của người theo Hồi giáo trên khắp thế giới".
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc (LHQ) Antonio Guterres đã liên tiếp cảnh báo bất kỳ hành động đơn phương nào cũng tiềm ẩn khả năng gây hại đến giải pháp hai nhà nước, theo phát ngôn viên LHQ Stephane Dujarric.
Jerusalem có ý nghĩa quan trọng với một số tôn giáo, trong đó có Do Thái giáo, Hồi giáo và Cơ Đốc giáo. Một số nơi linh thiêng đối với mỗi tôn giáo này đều có ở Jerusalem, và địa điểm cả ba tôn giáo đều tôn kính là Núi Đền.
Israel chiếm Đông Jerusalem trong cuộc chiến tranh Trung Đông năm 1967, coi toàn bộ Jerusalem là thủ đô không bị chia cắt. Phía Palestine cho rằng Đông Jerusalem là thủ đô của nhà nước tương lai.
Mỹ đặt đại sứ quán tại Israel trên đường HaYarkon, Tel Aviv từ cuối những năm 1960.
Việc Mỹ ủng hộ yêu sách của Israel với toàn bộ Jerusalem là thủ đô sẽ làm thay đổi chính sách lâu dài của Washington. Mỹ từ trước đến nay cho rằng thành phố cần được quyết định trong đàm phán với Palestine, quốc gia muốn Đông Jerusalem là thủ đô của nhà nước tương lai của họ.
Khánh Lynh