Ở vai trò chủ trì US Open, USGA dành hơn nửa năm để chuẩn bị nhân sự phân xử chuyên môn cho kỳ mới nhất đầu tháng 6 này. Họ liên hệ với các tổ chức đối tác cũng như liên đoàn quốc tế để tuyển chuyên gia về luật golf, thể hiện ở bài thi gồm 100 câu hỏi và bản khai tiểu sử tác nghiệp tại các giải golf chuyên nghiệp hoặc sự kiện trong hệ thống giải của USGA.
Trong phần sát hạch kiến thức, tất cả ứng viên phải đạt tối thiểu 90 điểm, mức được xem là chuyên gia luật. Cuối cùng, ban trọng tài US Open 2024 được thành lập với hơn 50 thành viên, do Thomas Pagel 45 tuổi làm trưởng ban, với nhóm cố vấn gồm ba giám đốc cấp cao của USGA.
Về cơ cấu nhiệm vụ, họ có hai trọng tài điều phối nhập cuộc, bốn trọng tài bàn trong đó hai người thuộc biên chế chủ quản major Masters, 35 trọng tài hố từ Mỹ, Mexico, Australia, Nhật và Nam Mỹ, 12 chuyên gia hỗ trợ từ PGA Tour, DP World Tour và Royal & Ancient - tổ chức đang cùng USGA ra luật chơi và phát triển golf thế giới. Số này đều dày dạn kinh nghiệm để làm nguội những cái đầu nóng do áp lực thi đấu trước đông đảo ống kính truyền thông.
Trọng tài chỉ vị trí bóng trong một tình huống phân xử tại US Open 2024. Ảnh: Golf Digest
Tuần US Open 2024 diễn ra từ ngày 10 đến 16/6. Theo đó, toàn lực lượng sẽ tập trung vào đầu tuần, dành hai ngày tiếp theo để làm quen sân và nhiệm vụ, rồi họp chốt chuyên môn vào thứ Tư để hôm sau mở màn thi đấu.
Trang phục làm nhiệm vụ là quần xanh dương, áo thun trắng có cổ, mũ đỏ để dễ nhận diện. Đó cũng là ba màu chủ đạo trên quốc kỳ Mỹ.
Trước khai cuộc một ngày, trọng tài cũng sẽ giải thích quy trình làm việc cho từng golfer. Theo đó, khi thắc mắc tình huống liên quan luật đấu, golfer cần liên hệ nhân viên ghi điểm được ban tổ chức phân công đi cùng. Người này sẽ dùng bộ đàm để liên lạc nhóm tiếp nhận từ đó gọi trọng tài hố đến "hiện trường".
Cách làm việc này thay đổi đã vài năm gần đây, chuyển từ nhóm đấu nào cũng có trọng tài riêng sang một hoặc hai trọng tài cho mỗi hố, trực tại khu phát hoặc quanh green. Theo USGA, cách làm đó hiệu quả hơn bởi trọng tài chỉ cần nắm rõ diễn biến hố được giao thay vì phải nhớ toàn bộ 18 hố.
Trong trường hợp golfer cần ý kiến thứ hai do trọng tài hố chưa thể giải thích hoặc phân xử thoả đáng, cố vấn hoặc giám sát luật sẽ được cử đến hỗ trợ, bên cạnh việc chính là điều phối nhịp thi đấu. Nếu cả hai chuyên gia ngoài sân xử lý chưa ổn, lãnh đạo ban sẽ tham gia. Trưởng ban Pagel nói bình quân ông chỉ can thiệp khoảng 4-5 tình huống mỗi vòng.
Sau mỗi vụ thụ lý, các trọng tài được yêu cầu đăng nhập hệ thống riêng để báo cáo chi tiết cho trưởng ban, từ đó làm cơ sở dữ liệu cho cả giải.
Văn phòng luật US Open 2024 có diện tích nhỉnh 200 mét vuông, cách hội quán sân đấu Pinehurst số 2 gần 1 km. Nơi đó hoạt động 16 tiếng mỗi ngày được xem là "sở chỉ huy tác chiến" của Ban trọng tài, có một phòng trung tâm và năm phòng chức năng với màn hình luôn bật nhưng tắt tiếng. Dù vậy, khu vực này đông người ra vào chỉ lúc trước và sau mỗi vòng đấu bởi hầu hết đều làm nhiệm vụ ngoài sân, chỉ sáu người trực chiến trong văn phòng. Thời gian còn lại hầu như yên ắng, thỉnh thoảng phát tiếng rột rẹt từ bộ đàm hoặc rì rì từ hệ thống điều hoà.
Khung cảnh tĩnh lặng trong đó cho thấy tình hình luật đang bình thường, không khiến nại hay cần trợ giúp. Đấy là kỳ vọng ngầm của cả ban "cầm cân nảy mực".
Dù vậy, tính riêng hai vòng đầu, ban trọng tài đã xử lý tổng cộng 175 tình huống, đủ loại, từ việc xác định bóng vào green hay chưa đến cách thả bóng chỗ mới sao cho hợp lệ sau khi lọt vào túi xách tay của khán giả.
Pagel là trưởng ban trọng tài của US Open 2024. Ảnh: USGA
Họ cũng được quán triệt trước rằng khối lượng công việc sẽ nặng vì hầu hết golfer muốn "hỏi trọng tài cho chắc", khi dự giải danh giá được thành lập từ 1895, kỳ này quỹ thưởng đến 21,5 triệu USD trong đó 4,3 triệu USD cho tân vô địch.
"Tôi nghĩ toàn bộ 156 đấu thủ đều nắm rõ cách xử lý những tình huống cơ bản nhưng chắc chắn tất cả họ đều sẽ nhờ trọng tài hướng dẫn", trưởng ban Pagel nói trên Golf Digest.
Gần tổng hành dinh, ban trọng tài còn có trung tâm ghi hình diễn biến và trích xuất bằng chứng khi cần, đặt trong một xe tải chuyên dụng cỡ lớn. Hình ảnh chuyển về đó song song với thực tế sân đấu cùng truyền hình trực tiếp cho đại chúng, để vấn đề các trọng tài ứng phó tình huống kịp thời.
Công tác giám sát hình ảnh như thế được triển khai từ 2018, sau khi USGA và tổ chức ngang quyền thông báo ngừng tiếp nhận "tố cáo" hoặc thắc mắc từ khán giả tại gia về những tình huống trước đó. Với cách mới, họ xử lý các vụ hồi tố nhanh hơn, lại có nhân sự giúp giới truyền hình giải đáp thắc mắc ngay trong buổi phát sóng trực tiếp. Và trên hết, USGA không xem giám sát hình ảnh để tô đậm uy quyền mà chỉ nhằm đảm bảo trọng tài có đủ luận cứ để tác nghiệp đúng luật.
Đấy là bài học USGA rút ra từ tình huống gây tranh cãi to trong lịch sử gần đây của US Open, xảy ra tại vòng cuối kỳ đấu 2016. Khi đó, ban trọng tài phạt Dustin Johnson một gậy sau khi kết luận anh xê dịch bóng trên green hố 5 trong khi trọng tài phụ trách hố đó nói đương sự vô can. Tuy nhiên, quyết định phạt Johnson ban hành sau khi các đồng nghiệp soi lại video và kết luận Johnson là tác nhân làm bóng di chuyển khi chống đầu gậy gạt xuống green. Johnson lúc đó đang dẫn đầu, thi đấu cả 13 hố sau với tâm lý hoang mang do chưa biết mình bị phạt điểm hố 5 hay không.
Đến khi Johnson cán đích, ban trọng tài, do mất vài tiếng "mổ băng" và thảo luận, mới áp dụng một gậy phạt cho hố 5, ngay trước khi đương sự xác nhận thành tích. Lúc này, mốc vô địch do Johnson lập giảm từ -5 xuống -4, còn cách biệt nhất-nhì từ bốn xuống ba gậy. Và như thế, khi Johnson về nhất, đúng kỳ vọng kết quả trước đó, cũng giúp USGA nhẹ hẳn chỉ trích từ dư luận đối với công tác trọng tài.
US Open 2024 hạ màn hôm 16/6, với ngôi vô địch ở mức -6, thuộc về Bryson DeChambeau.
Quốc Huy