Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân. Ảnh: Tuổi Trẻ. |
"Nếu đưa một mức học phí chung cho cả nước thì 1 người hài lòng, nhưng 2-3 người không hài lòng. Mức học phí đó nếu phù hợp với các tỉnh đồng bằng thì cũng là quá cao với các tỉnh miền núi. Do vậy, nguyên tắc xây dựng học phí là đảm báo khả năng chi trả theo thu nhập của gia đình học sinh", ông Nhân bày tỏ quan điểm.
Không tiết lộ mức tăng học phí cụ thể của các bậc học, Bộ trưởng Giáo dục chỉ trấn an dư luận là mức học phí mới sẽ không quá sức chịu đựng của phụ huynh học sinh. Theo thống kê, một hộ dân dành 4-6% thu nhập cho học phí là có thể chịu đựng được. Tuy nhiên, Hà Nội và TP HCM thu nhập cao thì con số 4% đó sẽ khác với miền núi.
"Như vậy, tạo bình đẳng ở đây là bình đẳng về khả năng chi trả ngang nhau chứ không phải độ lớn của học phí. Các tỉnh miền núi, nông thôn, khả năng chi trả ít thì nhà nước phải rót thêm tiền cho ngành giáo dục để đáp ứng mức đào tạo tối thiểu. Còn ở thành phố, phụ huynh đóng tiền nhiều hơn sẽ có chất lượng giáo dục tốt hơn. Trước mắt chúng ta phải chấp nhận như vậy", Bộ trưởng giáo dục nói.
Sẽ chấn chỉnh tình trạng loạn sách tham khảo
Trong buổi thứ 2 đăng đàn Quốc hội, tân Bộ trưởng Giáo dục tiếp tục nhận được hàng loạt chất vấn về các vấn đề nóng của ngành giáo dục. Đánh giá cao phần trả lời của bộ trưởng trong phiên chất vấn chiều thứ 7 tuần trước, đại biểu Nguyễn Minh Thuyết đề cập đến việc tài liệu giáo khoa tiếng Việt mới của Trung tâm Công nghệ giáo dục thực nghiệm đang được giảng dạy tại các tỉnh miền núi.
"Bộ trưởng cho biết, việc có thêm một bộ tài liệu giáo khoa bên cạnh sách giáo khoa có đúng quy định của Luật Giáo dục không? Trong giải trình văn bản, Bộ trưởng nói quy trình nghiệm thu là bình thường nhưng tôi thấy không bình thường. Nghiệm thu đề tài trước rồi mới nghiệm thu tài liệu sau, như vậy có ngược quy trình không?", ông Thuyết chất vấn.
"Tôi biết giáo sư Thuyết là tác giả một số bộ sách Tiếng Việt nên giáo sư hiểu rất sâu về vấn đề này", Bộ trưởng bắt đầu phần trả lời. Theo ông Nhân, bộ sách giáo khoa nào trước khi đưa vào sử dụng chính thức đều phải dạy thí điểm. Do đó trong thời gian nhất định, một số tỉnh tiến hành thí điểm giảng dạy sách Tiếng Việt của Trung tâm công nghệ giáo dục là không trái với quy định.
Theo ông Nhân, nhiều phụ huynh than phiền với ông là con em họ mang cặp rất nặng. Tuy nhiên, theo kiểm tra thì sách giáo khoa tiểu học chỉ nặng 1,7 kg. Việc một số em mang cặp nặng là do mang theo sách tham khảo.
"Hiện nay có 35 NXB phát hành sách tham khảo mà nội dung ngành giáo dục không duyệt. Chúng tôi đã bàn với Bộ Văn hóa là sách tham khảo in ở NXB nào cũng được, nhưng nội dung thì phải duyệt. Không thể để tình trạng sách tham khảo tràn lan, phụ huynh tự đi tìm sách cho con em trong hàng núi sách. Tôi sẽ chấn chỉnh tình trạng này", ông Nhân nói.
Trả lời câu hỏi của đại biểu Thuyết, về việc một số trường tiểu học TP HCM thí điểm dạy một số môn khoa học bằng tiếng Anh, ông Nhân lấy thí dụ, Malaysia dạy tiếng Anh cho học sinh từ tiểu học và cho kết quả tốt. "Đây là đề án thí điểm thôi, tôi cũng chưa kiểm tra lại".
"Triển khai phân ban, lý tưởng thì nên lùi lại vài năm"
Tiếp tục đề cập đến câu chuyện phân ban THPT, đại biểu Trần Thị Thanh Huyền thẳng thắn: "Cử tri phản ánh là Bộ GD&ĐT đã trót in sách giáo khoa nên phải triển khai phân ban ngay năm học 2005-2006, mặc dù chưa chuẩn bị tốt. Bộ trưởng cho biết dư luận phản ánh có đúng không?".
Câu hỏi khá hóc búa của nữ đại biểu đã khiến bộ trưởng Nhân hơi lúng túng: "Tôi đã nói trước Quốc hội từ buổi trước. Phân ban THPT đã có quá trình thí điểm 3 năm nên việc biên soạn tài liệu không vội vã. Công tác giảng dạy cũng đã có sơ kế, rút kinh nghiệm trước khi triển khai đại trà. Tuy nhiên thực tiễn khi tiếp xúc địa phương có phản ánh trình độ giáo viên không đồng đều".
Ngừng lại giây lát, ông Nhân thừa nhận: "Theo tôi, lý tưởng thì chúng ta có thể lùi thời gian triển khai. Ngoài đội ngũ giáo viên, thiết bị dạy học hiện cũng chưa đồng bộ, nhiều nơi không có phòng học bộ môn. Quá trình quá độ có thể kéo dài 2-3 năm".
Trả lời chất vấn của đại biểu Đinh Thị Thảo là bao giờ xóa phòng học tranh tre nứa lá, ông Nhân cho biết, theo thống kê có gần 100.000 phòng học cần phải xây mới, sửa chữa với nguồn kinh phí rất lớn. Ngoài huy động nguồn vốn ngân sách, ngành giáo dục đã bàn thảo với các ban, ngành liên quan có chế độ khuyến khích, tặng thưởng các doanh nghiệp đóng góp xây trường. "Nếu đại biểu hỏi bao giờ xóa xong trường học tranh tre, tôi không thể trả lời được", bộ trưởng thẳng thắn.
Học sinh trường tư cũng phải được nhà nước rót kinh phí
Trả lời câu hỏi của đại biểu Trần Luân Kim về chiến lược giáo dục trong thời gian tới, ông Nhân cho biết, năm 2008 Bộ sẽ trình chiến lược khung giáo dục. Trong đó, chuyển đào tạo theo khả năng sang đào tạo theo nhu cầu. Hiện nay, không có cơ quan nào dự báo mỗi năm cả nước cần bao nhiêu cử nhân ngành gì. Ngoài ra, ngành sẽ hướng tập trung nâng cao chất lượng giáo viên.
Theo người đứng đầu ngành giáo dục, hiện nay có tình trạng chỉ những trường công mới được nhà nước đầu tư kinh phí. Do đó, học sinh theo học các trường dân lập chịu thiệt thòi. Trong thời gian tới, cần có sự thay đổi quan niệm, nhà nước sẽ đầu tư cho học sinh thay vì đầu tư cho trường. Như vậy, trường tư cũng sẽ được nhà nước rót kinh phí.
Tỏ ý hoài nghi 7 nhóm giải pháp về vấn đề giáo viên của tân bộ trưởng, đại biểu Đặng Thị Kim Chi thẳng thắn: "Khi đưa giải pháp trên, Bộ GD&ĐT đã có sự bàn bạc với các bộ ngành chưa hay chỉ là quan điểm đơn phương của ngành?". Cùng chung quan điểm, đại biểu Nguyễn Hữu Nhơn cũng đặt vấn đề là lộ trình và đề án tăng lương cho giáo viên khá đẹp nhưng tính khả thi đến đâu.
Theo Bộ trưởng Nhân, 7 giải pháp về vấn đề giáo viên Chính phủ đã bàn và Bộ GD&ĐT chỉ cụ thể hóa vấn đề trên. Năm 2007, Bộ sẽ có đề án chi tiết báo cáo Chính phủ về tăng lương giáo viên. Hiện nay, lương tháng giáo viên mầm non 1,4 triệu đồng, giáo viên trung học 1,5 triệu đồng và giảng viên đại học là 1,8 triệu đồng.
Đề cập đến vấn đề tự chủ đại học, đại biểu Nguyễn Kim Thoa thẳng thắn: "Việc giao quyền tự chủ cho các đại học được xã hội ủng hộ. Nhưng nhiều cử tri cho rằng, vấn đề khó nhất hiện nay là các cơ quan của Bộ đã quen với cơ chế xin - cho. Xin bộ trưởng cho biết, lộ trình để giải quyết vấn đề này ngay tại chính cơ quan Bộ như thế nào?".
Theo Bộ trưởng Nhân, hè 2007, Bộ sẽ có hội nghị về đổi mới quản lý giáo dục đại học, trong đó có vấn đề giao chỉ tiêu tuyển sinh, đổi mới cơ chế quản lý tài chính... Việc bỏ kỳ thi tuyển sinh đại học Bộ cố gắng sẽ thực hiện trước năm 2009.
Theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng, tại kỳ họp này, thời gian chất vấn và trả lời chất vấn của mỗi bộ trưởng là 110 phút. Tuy nhiên, do vấn đề giáo dục được nhiều đại biểu quan tâm nên Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân đã đăng đàn tới 150 phút và trực tiếp trả lời 24 đại biểu.
Đến 9h10 sáng nay, vẫn còn 10 đại biểu đăng ký chất vấn. Bộ trưởng sẽ trả lời bằng văn bản.
Việt Anh