Mặc chiếc áo rộng thùng thình, đi đôi dép lê, cậu bé 14 tuổi với mái tóc cáu bẩn lấy chiếc cốc nhựa từ balo đặt cạnh lối ra vào cửa hàng 7-Eleven gần quảng trường Siam, nơi có nhiều trung tâm thương mại sầm uất ở thủ đô Bangkok của Thái Lan.
Cậu bé ngồi bó gối, gục đầu trên cánh tay hoặc nằm vạ vật trên vỉa hè trong khi chờ đợi từng đồng xu được người qua đường thả vào cốc. Cậu không bao giờ nói hoặc nhìn bất kỳ ai. Cậu bé trông có vẻ buồn ngủ và mơ màng giống như lạm dụng chất gây nghiện. Có lẽ cậu bé đã sống nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm trên đường phố.
"Bố mẹ thằng bé chắc hẳn là người xấu. Tôi nghĩ họ buôn bán ma túy", người phụ nữ bán hoa quả cạnh cửa hàng 7-Eleven nói.
Đứa trẻ đường phố ngủ trên vỉa hè bên ngoài cửa hàng 7-Eleven ở Bangkok. Ảnh: SCMP.
Cậu bé 14 tuổi này sống trong khu ổ chuột khét tiếng ở Bangkok và thích lang thang trên phố hơn về nhà. "Tôi từng đề nghị đưa thằng bé về nhà nhưng nó không chịu. Tôi thấy nó thật tội nghiệp", người đàn ông sửa giày trên vỉa hè cho biết.
Giống như cậu bé trên, nhiều thiếu niên ở Bangkok thích bỏ nhà đi lang thang, theo Trung tâm Tìm kiếm người mất tích thuộc Mirror Foundation, tổ chức phi lợi nhuận của Thái Lan chuyên tìm kiếm trẻ em mất tích để đưa về với gia đình.
"Hoàn cảnh khó khăn và các vấn đề gia đình là nguyên nhân khiến nhiều đứa trẻ bỏ nhà đi. Trong đó, bị bố mẹ bỏ bê, bị lạm dụng và bạo lực gia đình là nguyên nhân chính. Ngoài ra, vấn đề ở trường học cũng có thể là tác nhân", Lakkhana Sirikan, nhà nghiên cứu thuộc tổ chức này, cho hay.
Sombat Boonngamanong, nhà hoạt động xã hội thuộc tổ chức Mirror Foundation, cho rằng mô hình gia đình thay đổi cũng ảnh hưởng tới trẻ em.
"Mối quan hệ trong gia đình nhiều thế hệ ở Bangkok không còn gắn bó. Trẻ em bị bố mẹ lạm dụng hoặc bỏ rơi thường không được ông bà hoặc họ hàng cưu mang. Nhiều bố mẹ bỏ rơi con cái vì đối mặt với quá nhiều áp lực", ông Sombat cho hay.
Năm ngoái, Thái Lan có 244 đứa trẻ mất tích và nhiều trường hợp khác chưa được báo cáo, trong đó có 85% là bỏ nhà đi bụi, theo Mirror Foundation. Hầu hết số trẻ em này đã được tìm thấy và đưa về nhà hoặc vào trại trẻ mồ côi.
"Vài trường hợp thực sự đáng thương. Một bé gái 10 tuổi được báo mất tích. Sau đó, chúng tôi phát hiện cô bé bị lạm dụng và bóc lột tại nhà, giống kiểu Cô bé Lọ Lem. Cô bé bắt chiếc xe buýt ngẫu nhiên rồi ngồi trên đó cho tới bến cuối cùng bởi muốn đi khỏi nhà càng xa càng tốt", Lakkhana kể và thêm rằng giờ cô bé sống trong trại trẻ mồ côi.
Giống hầu hết trẻ lang thang khác, cậu bé gần quảng trường Siam sống nhờ tiền ăn xin. Cậu bé ăn xin cùng người đàn ông ngồi xe lăn và một người to béo, bị lõm hộp sọ, sống dưới gầm cầu thang.
"Sống ở đường phố rất khổ cực, nhưng với nhiều đứa trẻ, nó tốt hơn ở nhà", Piyabut Phailamun, người từng là trẻ lang thang, cho hay.
Chàng trai 25 tuổi Piyabut bỏ nhà đi khi mới 7 tuổi và trở thành người vô gia cư trong 15 năm. Những rắc rối trong gia đình đã khiến cậu quyết định bỏ căn nhà gỗ trong khu ổ chuột của người thu nhập thấp, nằm cạnh đường ray xe lửa ở Bangkok. Bố của Piyabut là tài xế xe buýt và có hai vợ, còn mẹ không chăm sóc cậu mà đẩy cho bà ngoại.
"Bà bắt tôi phải chăm sóc bà và không cho tôi ra ngoài. Mỗi khi lẻn đi chơi cùng những đứa trẻ khác, tôi lại bị bà đánh", Piyabut nhớ lại.
Một đêm, sau khi lẻn ra ngoài chơi, Piyabut quyết định không về nhà nữa vì sợ bà đánh. Một cậu bé lớn tuổi hơn đưa cậu tới Sanam Luang, bãi cỏ rộng lớn cạnh Grand Palace (Cung điện hoàng gia Thái Lan), nơi có nhiều người vô gia cư, bao gồm trẻ em.
Sanam Luang cách nhà của Piyabut không xa, nhưng nó giống như thế giới xa lạ với cậu bé Piyabut khi đó. "Tôi thích nơi đó bởi nó là nơi thú vị. Tôi đã có rất nhiều bạn", cậu nói.
Piyabut không thiếu thốn gì khi ở đây hoặc do cậu thấy vậy. Người bán hàng cho cậu thức ăn, còn số tiền xin được cậu dùng để chơi điện tử trong quán Internet. Nhiều người cho cậu tiền là du khách nước ngoài.
"Khi là trẻ con, bạn rất dễ xin tiền bởi nhiều người thấy bạn đáng thương. Cảnh sát cũng không để ý tới bạn", Piyabut chia sẻ.
Cậu thường tắm ở sông Chao Phraya gần đó và ngủ trên bãi cỏ hoặc vỉa hè. Nếu dư dả tiền, cậu thuê đệm và gối ngủ qua đêm từ một nhà kinh doanh trong khu vực. Khi trời mưa, Piyabut thường trú dưới gầm cầu hoặc mái hiên nhà. Cậu bới rác tìm đồ ăn và giúp nhà sư đi khất thực để đổi lấy thức ăn thừa.
"Tôi không thấy nhớ nhà bởi tôi không có ký ức vui vẻ nào ở nơi đó. Tôi thích làm điều mình muốn", Piyabut nói.
Piyabut Phailamun, 25 tuổi, sống ở khu ổ chuột tại thủ đô Bangkok. Ảnh: SCMP.
Tuy nhiên, cuộc sống trên đường phố không phải lúc nào cũng vui vẻ. Nhiều cậu bé vô gia cư bị dụ dỗ bán ma túy đá, hay còn được gọi là yaba (thuốc điên). Những đứa trẻ khác đi trộm đồ ở cửa hàng, ăn cắp hoặc dính líu đến nhiều vụ phạm tội khác. Lạm dụng và bóc lột tình dục là mối đe dọa thường thấy đối với trẻ em đường phố.
"Tôi thấy có người đàn ông ăn mặc bảnh bao mua thứ gì đó cho ba cậu bé rồi đưa họ đi. Từ đó tôi không gặp lại họ nữa", Piyabut nhớ lại.
Giống nhiều trẻ em lang thang khác, Piyabut không đi học nên không biết đọc và viết. Tới gần đây, cậu vẫn không biết tên thật mình và thường được gọi bằng biệt danh "Um".
"Bỏ nhà đi càng lâu, tương lai của những đứa trẻ càng trở nên tệ hơn. Một số người có thể trở nên hung hăng và bạo lực, trong khi số khác trở thành kẻ nghiện rượu hoặc ma túy. Một vài người tham gia mua bán dâm", Sombat, 51 tuổi, người từng bỏ học cấp ba và điều hành nhiều dự án nhân đạo trong 30 năm qua, cho hay.
Tuy nhiên, không phải ai cũng đi vào con đường sai trái dù sống lang thang trên phố hàng thập kỷ. Ae không biết tên thật và ngày sinh của mình. Người đàn ông đáng mến khoảng 40 tuổi với chòm râu lưa thưa và một chân khập khiễng vì bệnh gout đã bị bỏ rơi khi còn là đứa trẻ và được nhà sư trong chùa chăm sóc. "Bố mẹ không cần tôi", ông nói.
Ae khi đó bị đám trẻ khác bắt nạt tới mức phải bỏ đi khi tầm 7-8 tuổi. "Tôi đã rất sợ khi chỉ có một mình. Tôi phải bới thùng rác tìm thức ăn và nhờ người lạ giúp đỡ", Ae kẻ lại.
Cuối cùng, Ae đi đến Sanam Luang, nơi ông đi ăn xin và bán báo dù không biết chữ. Ông thích hòa mình trong các bữa tiệc ngoài trời ở đây với nhạc sống, buổi chiếu phim và đồ ăn miễn phí. Ae cũng thích các buổi tụ tập đông người.
Ae từng bị lừa lên chiếc thuyền đánh cá, nơi ông bị bắt làm việc như nô lệ trên biển nhiều tháng mà không được trả công. "Công việc đó rất cực khổ. Nếu bạn phản kháng, họ sẽ đẩy bạn xuống biển mà chẳng ai hay", Ae chia sẻ.
Ae đã tìm cách trốn khỏi đó. Ông giờ sống tại một phòng trọ nhỏ và trở thành nhân viên xã hội của tổ chức Mirror Foudation chuyên giúp người vô gia cư. Giáng sinh vừa qua, ông mặc đồ ông già Noel đi khắp phố để phát quà cho người lang thang.
"Ae là ngoại lệ. Nhiều người vô gia cư không làm được như vậy. Ông ấy may mắn khi không bị sa ngã", Sombat nói.
"Tôi đã có cuộc sống rất khó khăn. Nhiều bạn bè của tôi đã chết", Ae chia sẻ.
Không riêng Ae, Piyabut cũng đang đi đúng đường. Ba năm trước, cậu từng bị lao nhưng không được điều trị vì không có tiền. Thậm chí cậu cũng không có thẻ căn cước công dân để được chăm sóc sức khỏe theo chương trình y tế của chính phủ.
"Tôi từng nghĩ mình sẽ chết. Tôi đã muốn về nhà. Nhưng tôi không biết địa chỉ chính xác hoặc biết nó ở khu vực nào. Tất cả những gì tôi nhớ là ngôi nhà gỗ nằm cạnh đường ray xe lửa", Piyabut cho biết.
Được một bác sĩ tốt bụng điều trị miễn phí, Piyabut dần khỏi bệnh và bắt đầu tìm gia đình của mình. Sau nhiều tuần tìm kiếm với sự giúp đỡ của nhân viên tổ chức Mirror Foundation, anh cuối cùng cũng xác định được vị trí của nó.
"Lúc đầu tôi không nhận ra bố bởi ông ấy đã quá già rồi. Ông ấy cũng không nhận ra tôi nữa. Ông nghĩ tôi đã chết rồi. Cả hai đều bật khóc", Piyabut kể lại.
Chàng trai 25 tuổi hiện sống ở nhà và thường tự hỏi mọi chuyện sẽ thế nào nếu không bỏ nhà đi. "Tôi có lẽ đã đi học và có cuộc sống tốt hơn", cậu nói.
Ae đồng tình với điều đó. "Tôi nói với những đứa trẻ lang thang rằng 'Hãy trở về nhà nếu có thể. Đừng sống trên đường phố bởi người xấu sẽ lạm dụng và lừa các cháu'", ông nói.
Ae, nhân viên xã hội của tổ chức Mirror Foundation ở Bangkok. Ảnh: SCMP.
Thanh Tâm (Theo SCMP)