"Đây là con gái lớn của tôi", người phụ nữ 30 tuổi giới thiệu về một con búp bê có mái tóc màu đỏ tím được búi cao.
Gong mô tả mình là bà mẹ của 20 "đứa trẻ". Tất cả "con gái, con trai" của Gong đều là BJD (Ball Jointed Doll) - loại búp bê có thể bơm phồng và có đủ các khớp như người thật để dễ dàng thay đổi tư thế, hình dáng và có làn da làm từ nhựa thông. "Những con búp bê này mang vẻ đẹp thuần khiết", Gong nói về lý do cô phát cuồng vì loại đồ chơi này.
Một số "đứa con" của Gong Xin. Ảnh: Sixth Tones.
Những con búp bê được thiết kế tỉ mỉ từng bộ phận, chi tiết nhỏ, song đặc trưng bởi một chiếc đầu và cặp mắt quá khổ. Các khớp nối khiến búp bê trở nên linh hoạt trong vận động, có thể đeo rất nhiều loại phụ kiện. Loại đồ chơi này được thương mại hóa ở Nhật Bản và ngày càng phổ biến ở Trung Quốc sau khi công ty búp bê BJD nội địa đầu tiên được thành lập vào năm 2005.
Những người sưu tầm loại búp bê này tự nhận mình là các "ông bố", "bà mẹ" có cả "hội phụ huynh" trên mạng xã hội Weibo. Trong một nhóm có tên là Doll Mom Hideout, hơn 30.000 thành viên thảo luận say sưa thảo luận về cách thay thế mắt, sửa mũi và nơi mua quần áo chất lượng cho búp bê.
Gong nói hầu hết người sưu tập búp bê là phụ nữ trẻ tuổi, chưa lập gia đình. Họ nói về quyền sở hữu búp bê như thể đang nuôi dạy những đứa trẻ thực sự, mô tả thời gian chờ đợi kéo dài hàng tháng sau khi đặt hàng một con búp bê thủ công là "thời kỳ mang thai" và thời điểm nhận hàng là "sự chào đời của con cái".
Gong thường mặc quần áo cho búp bê yêu thích nhất của mình theo thời tiết: quần áo rộng vào mùa hè, khăn quàng cổ dày vào mùa đông. Đôi khi cô đăng ảnh "con gái lớn" mà cô đặt tên là Laia đang ngủ trên bàn hoặc ngồi trên một tảng đá trong các chuyến đi.
Ngoài đầu tư trang phục cầu kỳ, những người sưu tầm búp bê còn gặp gỡ các "bậc phụ huynh" khác để "con cái" có thể giao lưu, kết bạn. "Nhiều người trong chúng tôi đã phải chịu áp lực trong hai năm qua. Vì vậy, chúng tôi đang tìm kiếm thứ gì đó để có thể nương tựa về mặt cảm xúc", Gong lý giải về xu hướng "nuôi" búp bê.
Con búp bê của một khách hàng đang được Gong Xin trang điểm lại. Ảnh: Sixth Tones.
Những người trẻ đang bỏ ra số tiền không nhỏ cho sở thích sưu tập búp bê nghệ thuật BJD, loại đồ chơi đắt hơn nhiều so với búp bê thông thường. Dollzone, một công ty BJD của Trung Quốc với 175.000 người theo dõi trên trang thương mại điện tử Taobao, bán những con búp bê cao 30 cm với giá khoảng 800 tệ (gần 3 triệu đồng).
Năm ngoái, khi công việc phụ trách bảo tàng của Gong bị gián đoạn bởi đại dịch Covid-19, cô bắt đầu trở thành một thợ trang điểm BJD. Hiện cô nhận được khoảng 20 đơn đặt hàng mỗi tháng, mang lại khoản thu nhập phụ và tạo được uy tín trong cộng đồng chơi búp bê.
Trong studio của mình, Gong trang trí các bức tường bằng những yêu cầu viết tay của khách hàng. Một ghi chú của khách yêu cầu Gong "cạo nhẹ phần lông mày" búp bê để phản ánh câu chuyện "đứa trẻ" là một người lính đã sống sót sau những trận chiến khó khăn.
"Mỗi BJD đều có câu chuyện của riêng mình: Họ sống trong một thế giới với những nhân vật được tạo dựng khéo léo," Gong nói.
Xuejie, một trong những khách hàng của Gong, cho biết cô đã chi khoảng 3.000 NDT cho mỗi con búp bê của mình. Người phụ nữ này nói thêm hầu như không người thân, bạn bè hay đồng nghiệp nào ủng hộ sở thích này của cô.
"Họ cảm thấy sợ khi liên tưởng đến những bộ phim kinh dị nổi tiếng xoay quanh búp bê ma quái, chẳng hạn như 'The Conjuring'. Bạn trai tôi cũng không thích BJD nhưng tôi chẳng bận tâm đến điều đó", Xuejie nói.
Nghề trang điểm BJD đã mang lại cho Gong Xin một nguồn thu nhập "tạm ổn" trong thời đại dịch. Ảnh: Sixth Tones.
Cộng đồng BJD chưa quá lớn song cũng bắt đầu có sự phân chia rạch ròi. Những người mua búp bê không có thương hiệu bị xa lánh và bị coi là đẳng cấp thấp. Còn những người có đủ khả năng mua búp bê đắt tiền sẽ được hưởng địa vị cao hơn.
Wu Weiwei, sinh viên 19 tuổi và là nhà sưu tập BJD, nói rằng sự phân chia này là bất hợp lý. "Đôi khi những con búp bê bình dân còn đẹp hơn hàng hiệu, nhưng các thành viên rất khó thừa nhận điều đó".
Tuy vậy, Wu sẽ không để những cuộc cãi vã làm ảnh hưởng đến niềm vui của mình. Từng học về hoạt hình và phác thảo, Wu cho biết điều cô thích nhất ở búp bê của mình là nó có gương mặt khá giống cô: lông mày hình lá liễu và phấn mắt lấp lánh mềm mại. "Búp bê cũng thể hiện bản sắc của người sở hữu chúng", Wu nói.
Hoàng Phong (Theo Sixth Tones)