Sáng 29/3, Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách cho ý kiến về dự luật Điện ảnh (sửa đổi). Một trong những nội dung Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh trình xin ý kiến là việc cung cấp dịch vụ sản xuất phim cho tổ chức, cá nhân nước ngoài, quy định tại Điều 13.
Theo ông Vinh, có đại biểu đề nghị không yêu cầu tổ chức, cá nhân nước ngoài cung cấp kịch bản phim cho cơ quan chức năng; hoặc chỉ cung cấp kịch bản khi sử dụng bối cảnh quay tại Việt Nam, sử dụng diễn viên Việt Nam. Thường trực Ủy ban tiếp thu, quy định hồ sơ xin cấp phép chỉ yêu cầu kịch bản tóm tắt phim và kịch bản chi tiết nội dung quay tại Việt Nam thay vì kịch bản phim đầy đủ.
Tuy nhiên, cơ quan soạn thảo là Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch đề nghị giữ như dự thảo trình Quốc hội tại kỳ họp thứ hai, tức yêu cầu thẩm định kịch bản đầy đủ. Do ý kiến còn khác nhau, Thường trực Ủy ban Văn hóa Giáo dục trình xin ý kiến hai phương án. Một là yêu cầu kịch bản tóm tắt phim và kịch bản chi tiết nội dung quay tại Việt Nam. Hai là yêu cầu kịch bản đầy đủ.
Chọn phương án 1, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga phân tích sửa đổi luật điện ảnh nhằm tháo nút thắt trong những năm qua và tạo cơ chế, chính sách cho điện ảnh Việt Nam phát triển tương xứng với tiềm năng. Việc thu hút các tổ chức nước ngoài đến Việt Nam làm phim rất quan trọng, góp phần nâng cao tính chuyên nghiệp của đội ngũ làm điện ảnh, quảng bá hình ảnh đất nước con người Việt Nam, thúc đẩy điện ảnh, du lịch và ngành nghề liên quan phát triển.
Theo dự luật, tổ chức nước ngoài làm phim sử dụng bối cảnh quay tại Việt Nam, các dịch vụ sản xuất phim do tổ chức của Việt Nam cung cấp được ưu đãi về thuế bao gồm giảm thuế, khấu trừ thuế, hoàn thuế giá trị gia tăng. Tuy nhiên, bà Nga cho rằng dù có nhiều ưu đãi, nếu vấp rào cản phải cung cấp kịch bản phim đầy đủ thì họ sẽ không mặn mà với việc sử dụng dịch vụ tại Việt Nam.
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Phó đoàn Hải Dương). Ảnh: Media Quochoi
Nguyên nhân là kịch bản phim đầy đủ liên quan đến bản quyền, ý tưởng sáng tạo nghệ thuật. Các tác phẩm nhiều khi phải giữ bí mật để tránh bị sao chép và một bộ phim chỉ được coi là tác phẩm hoàn chỉnh khi ra mắt khán giả. "Sẽ ra sao nếu như phim chưa ra mắt khán giả mà ý tưởng kịch bản đã bị đánh cắp hay bị sao chép", bà Nga đặt vấn đề.
Mặt khác, làm phim cũng là quá trình sáng tạo nghệ thuật, một kịch bản chi tiết có sẵn chỉ là khung ban đầu, tùy vào thực tế quá trình làm phim, đạo diễn có thể thay đổi, thêm bớt. Do đó, việc thẩm định kịch bản chi tiết theo bà Nga là "không có nhiều ý nghĩa".
Chung ý kiến, đại biểu Trần Văn Lâm (thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách) nói, Việt Nam mong muốn thu hút nhà làm phim sử dụng các bối cảnh Việt Nam để quảng bá hình ảnh đất nước ra thế giới, nhưng các quy định đang quá chặt chẽ. "Tôi thấy chỉ cần yêu cầu cung cấp kịch bản tóm tắt và chi tiết kịch bản quay ở Việt Nam", ông Lâm nêu quan điểm.
Ông Lâm phân tích thêm, khi tác phẩm không vi phạm những điều cấm của luật này như truyền bá, ủng hộ chủ nghĩa khủng bố, chủ nghĩa cực đoan; kích động, xúc phạm tín ngưỡng, tôn giáo; tuyên truyền, cổ súy cho các hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo bất hợp pháp... thì có thể đồng ý cho quay cảnh đó ở Việt Nam.
Bộ trưởng Văn hóa Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng. Ảnh: Media Quochoi
Dù nhiều đại biểu đồng tình với phương án 1, Bộ trưởng Văn hóa Thể thao và Du dịch Nguyễn Văn Hùng cho biết quan điểm của cơ quan soạn thảo là mong muốn đối tác cung cấp kịch bản toàn diện, hoàn chỉnh.
Ông cho biết, gần đây có một bộ phim do người Mỹ sản xuất, đoạn quay ở Việt Nam là hình ảnh của một người tham gia cuộc chiến. "Kịch bản quay ở Việt Nam đều đúng, nhưng khi người Việt sang Mỹ thì bối cảnh quay ở Mỹ có công nghệ khác, và người ta bảo cuộc chiến tranh ở Việt Nam là phi nghĩa". Việt Nam không cho phép phát hành bộ phim này ở Việt Nam, nhưng nó vẫn lưu hành ở nước khác.
"Nếu bây giờ chúng ta không nắm được kịch bản mà chấp nhận phân khúc ở Việt Nam, sau này ảnh hưởng đến an ninh chính trị, quốc phòng an ninh thì ai sẽ chịu trách nhiệm?", Bộ trưởng Hùng nêu vấn đề.
Luật Điện ảnh (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 3, khai mạc tháng 5.