Cựu tỷ phú Mikhail Khodorkovsky (trái) bắt tay cựu ngoại trưởng Đức Hans-Dietrich Genscher khi tới Berlin. Ảnh: AFP
"Vào ngày 12/11, tôi đề nghị tổng thống Nga ân xá do hoàn cảnh gia đình, và tôi mừng vì quyết định tích cực đã được đưa ra. Vấn đề nhận tội của tôi không được đề cập đến", Sky News dẫn lời ông Khodorkovsky tuyên bố, lần đầu tiên kể từ khi tự do. Trước đó, người từng giàu nhất nước Nga cho hay ông sẽ không xin tổng thống ân xá vì như vậy sẽ đồng nghĩa với việc nhận tội.
Chỉ vài giờ sau khi được Tổng thống Nga Vladimir Putin ân xá, Khodorkovsky đáp máy bay sang Đức. Cơ quan phụ trách nhà tù liên bang Nga hôm qua cho biết ông này xin cấp giấy tờ để tới Đức, nơi mẹ ông được cho là đang chữa bệnh.
Khodorkovsky, cựu CEO của tập đoàn dầu mỏ Yukos và từng là người giàu nhất nước Nga, ngồi tù 10 năm do hai cáo cuộc trốn thuế, lừa đảo và rửa tiền. Ông được tổng thống Putin ký lệnh ân xá và trả tự do ngày 20/12 và lên đường sang Đức ngay sau đó.
Trong khi đó, phát ngôn viên của tổng thống Nga Dmitry Peskov khẳng định rằng việc cựu tỷ phú nộp đơn xin ân xá chính là sự thừa nhận có tội.
"Đơn của ông ấy đã được gửi cho tổng thống. Nếu ông ấy muốn được tha, điều đó có nghĩa ông ấy đã thừa nhận tội", Peskov nói khi được hỏi về việc Khodorkovsky có nhận tội hay không. Bị cáo thứ hai trong vụ án liên quan đến công ty dầu mỏ Yukos là Platon Lebedev không nộp đơn xin ân xá.
Theo AFP, Thủ tướng Đức Angela Merkel hôm qua ca ngợi vai trò "hậu trường" của cựu ngoại trưởng Đức Hans-Dietrich Genscher, trong việc giúp thả cựu trùm dầu mỏ Khodorkovsky.
"Chính phủ Đức đánh giá cao nỗ lực của cựu bộ trưởng liên bang Genscher, người làm việc quyết liệt trong vụ việc này từ hậu trường. Ông ấy cũng thành công trong các lựa chọn giải pháp, với tinh thần tận tâm cao độ và sự ủng hộ của thủ tướng cùng Bộ Ngoại giao", Steffen Seibert, phát ngôn viên của bà Merkel cho hay.
Genscher, 86 tuổi, là người đứng đầu ngành ngoại giao ở Tây Đức và sau đó là nước Đức từ năm 1974-1992. Ông từng gặp Putin hai lần để thảo luận về Khodorkovsky. Ông cũng là người sắp xếp một chuyến bay riêng cho cựu tỷ phú Nga tới Đức và tiếp đón ở sân bay Berlin. "Ông ấy kiệt sức nhưng rất hạnh phúc vì cuối cùng cũng được tự do", Genscher cho biết và nói thêm rằng Khodorkovsky giờ muốn nghỉ ngơi, tránh xa công chúng. Theo trang tin Spiegel, thị thực của Khodorkovsky cho phép ông lưu trú tại khối Schengen một năm.
Trong tuyên bố của mình, Khodorkovsky cũng cám ơn Genscher vì đã giúp ông được tự do.Sau khi rời sân bay, Khodorkovsky được đưa đến khách sạn hạng sang Adlon, gần Cổng Brandenburg, công trình biểu tượng của thành phố Berlin. Hãng tin DPA cho biết cựu ngoại trưởng Genscher rời khỏi khách sạn này tối qua.
Pavel Khodorkovsky, con trai của nhà cựu tỷ phú, cho biết anh hạnh phúc trước việc cha mình được trả tự do và hai người đã có một cuộc nói chuyện ngắn qua điện thoại. Pavel cũng cho biết quyết định ân xá không đi kèm với điều kiện ràng buộc nào cả và cha anh cũng không có ý định xin tị nạn chính trị tại Đức.
Theo AFP, hiện cũng không có dấu hiệu nào cho thấy Khodorkovsky có kế hoạch quay trở lại Nga. Cựu tỷ phú vốn dự kiến được trả tự do vào tháng 8/2014, nhưng các công tố viên Nga hồi đầu tháng đưa ra cảnh báo sẽ tiếp tục khởi tố ông với tội danh rửa tiền.
Cựu giám đốc điều hành của tập đoàn dầu khí lớn nhất nước Nga đi tù từ năm 2003, sau khi bị kết án trong hai phiên xử với cáo buộc về gian lận và trốn thuế. Yukos, tập đoàn dầu lửa lớn mà ông này từng làm chủ, được sáp nhập vào một công ty dầu khí quốc doanh.
Trọng Giáp - Đức Dương