Bác sĩ Sheik Umar Khan. Ảnh: Times.
Sheik Umar Khan, bác sĩ dẫn đầu cuộc chiến chống lại dịch bệnh Ebola ở Sierra Leone, đã phải giành giật sự sống với virus chết người này. Các đồng nghiệp quốc tế của anh cũng phải đối mặt với một quyết định mang tính sống còn, đó là có nên cho đồng nghiệp mình dùng loại thuốc kháng virus Ebola chưa từng được thử nghiệm trên người hay không.
Sheik Umar Khan được xem như "anh hùng dân tộc" giúp người dân Sierra Leone tin vào nỗ lực của các tình nguyện viên quốc tế kiểm soát sự bùng phát của bệnh dịch tồi tệ nhất thế giới.
Đội bác sĩ điều trị đến từ Tổ chức Bác sĩ không biên giới và Tổ chức Y tế thế giới đã suy tính suốt đêm và cuối cùng quyết định không thử nghiệm thuốc ZMapp với Sheik Umar Khan. Vài ngày sau đó, bác sĩ ấy trút hơi thở cuối cùng.
Những liều thuốc ZMapp không được sử dụng cho Sheik Umar Khan cuối cùng được chuyển tới Liberia, nơi nhiều bác sĩ khác lại có quyết định ngược lại. Hai bác sĩ người Mỹ, Kent Brantly và Nancy Writebol, là những bệnh nhân đầu tiên trên thế giới dùng thử ZMapp. Hiện cả hai đều đã vượt qua cơn nguy kịch và được điều trị tại bệnh viện của Đại học Emory ở Atlanta.
"Đó là vấn đề mang tính chính trị. Tại sao bạn không đưa thuốc cho Khan? Cậu ấy đã cứu giúp tất cả những người ở đây", Alhajie Khan, anh trai của bác sĩ xấu số chia sẻ.
Việc dự trữ ZMapp, loại thuốc có số lượng cực kỳ hạn chế, đang dấy lên nhiều câu hỏi về sự bất bình đẳng trong chữa trị giữa người nước ngoài và người dân châu Phi, nạn nhân chính của dịch bệnh Ebola. Những mối quan tâm trên gia tăng sau khi các giới chức Tây Ban Nha xác nhận họ nhận được thuốc ZMapp cho bệnh nhân là linh mục 75 tuổi vừa qua đời, sau khi được đưa từ Liberia về Madrid.
Linh mục người Tây Ban Nha được đưa về bệnh viện ở Madrid sau khi nhiễm virus ở châu Phi. Ảnh: NY Times.
Hôm qua, Tổ chức Y tế thế giới xác nhận việc dùng thuốc chưa kiểm nghiệm để chống lại sự bùng nổ của Ebola, dịch bệnh đã cướp đi sinh mạng của hơn 1.000 người và hiện vẫn lây lan nhanh chóng. Tuy nhiên ZMapp và nhiều phương pháp điều trị tiềm năng khác vẫn trong tình trạng khan hiếm đến nỗi nhiều câu hỏi mang tính chính trị khác vẫn được đặt ra: Ai sẽ nhận được thuốc?
Chính phủ Liberia tuyên bố sẽ nhận được ZMapp từ Mỹ sau khi Tổng thống Ellen Johnson Sirleaf lên tiếng đề nghị. Số thuốc này sẽ được dùng để cứu chữa cho hai bác sĩ nhiễm Ebola.
Với ca bệnh của bác sĩ Khan, các chuyên gia y tế có liên quan tới vụ việc nói rằng không có ý định để dành thuốc cho người Mỹ. Tại thời điểm quyết định không dùng thuốc cho bác sĩ Khan, họ không có thông tin về hai bác sĩ Mỹ nhiễm Ebola.
Bác sĩ Khan chịu trách nhiệm ở khoa điều trị cho bệnh nhân sốt Lassa (một bệnh nhiễm virus nặng ở tây Phi) tại thành phố Kenema. Khi Khan nhiễm bệnh, bác sĩ này được chuyển về quận Kailahun để các đồng nghiệp của ông điều trị. Đội chữa trị tính sẽ đưa Khan tới Thụy Sĩ bằng máy bay nhưng ngay khi khởi hành, bệnh nhân bắt đầu nôn, đi ngoài khiến công ty vận tải từ chối chở ông.
Phó giáo sư Daniel G. Bausch ở Đại học Tulane không đồng ý với quyết định của các bác sĩ chữa trị cho Khan. Ông cho rằng nếu mắc bệnh đe dọa tính mạng thì phải được dùng thuốc dù cho thuốc đấy vẫn chưa được kiểm nghiệm độ an toàn.
Bác sĩ Bausch, cố vấn của WHO, là bạn thân của bác sĩ Khan. Ông đã tuyển dụng Khan vào làm việc tại khoa bệnh Lassa của bệnh viện ở thành phố Kenema năm 2004. Công việc ở khoa bệnh này được xem là nguy hiểm, từng cướp đi sinh mạng của người tiền nhiệm.
Trước khi rời khỏi Sierra Leone hôm 16/7, cố vấn trên và bác sĩ Khan còn nói lời tạm biệt nhau. Chỉ trong vài giờ, Khan cảm thấy yếu và được xét nghiệm dương tính với virus Ebola.
Bình Minh (Theo NY Times)