Trại nuôi chó Phú Quốc của anh Phạm Quốc Thắng (Từ Liêm, Hà Nội) được quây kín bằng lưới thép cao, nền cát và thả các thân cây gỗ vào. Trong chuồng, gia đình chó Phú Quốc đang chơi đùa, chạy nhảy. Chó mẹ dạy 4 chú chó con nhảy, chui, luồn qua ngóc ngách của các cành cây, còn chó bố tên Xoài đứng quan sát.
Chuồng nuôi chó Phú Quốc có nền cát, thả cành cây, thân gỗ vào để chó vận động. Ảnh: Hoàng Phương.
Hơn 20 năm trước, anh Thắng biết đến loài chó săn có dải lông mọc ngược trên lưng (thường gọi là xoáy) rất trung thành với chủ. Lang thang khắp Sài Gòn, anh mua được đôi chó Phú Quốc rồi mang về Hà Nội. Ban đầu, loài chó quen sống ở môi trường nóng, ẩm của đảo nên hay bị ốm, anh Thắng phải chăm sóc khá vất vả.
Để thỏa mãn thú chơi và muốn nhiều người biết về loài chó săn trung thành bậc nhất của Việt Nam, anh Thắng bắt đầu gây dựng trang trại chó Phú Quốc từ năm 2002. Để có được những con chó giống tốt, anh ra tận đảo Phú Quốc, rồi đi khắp miền Nam để tìm về. Chưa có kinh nghiệm, anh còn mua phải những con bị bệnh, không thuần chủng. Đến nay, trang trại anh có hơn 60 con chó xoáy Phú Quốc.
Xoài và Bò là những con chó giống mà anh Thắng quý nhất. Cách đây 3 năm, anh mua con Xoài với giá gần 50 triệu đồng khi nó còn là một chú chó con. Giờ có người trả cả trăm triệu đồng nhưng anh không bán.
Nhiều người ăn mặc sang trọng, đi xe bạc tỷ đến tìm mua những chú chó con vài tháng tuổi với giá 50-70 triệu đồng nhưng anh vẫn từ chối. Họ mua với mục đích khoe mẽ thì trước sau gì cũng làm hỏng con chó. Có đôi vợ chồng người Đức, chỉ một lần đến thăm và nói chuyện, anh tặng luôn một trong những con chó Phú Quốc đẹp nhất trại có giá vài chục triệu đồng. Đến nay, hai bên vẫn gọi điện cho nhau để trao đổi về tình hình chú chó.
Giống chó Phú Quốc có dải lông mọc ngược ở lưng, dân gian gọi là xoáy. Ảnh: Hoàng Phương.
Đặc điểm ấn tượng nhất của chó Phú Quốc là xoáy ở lưng và đặc tính hoang dã của chó săn. Có nhiều người thần thoại hóa xoáy của chó nhằm tăng thêm giá trị của vật nuôi, họ cho rằng chó hung dữ hay không, nhìn xoáy là biết. Anh Thắng khẳng định, dải lông mọc ngược không ảnh hưởng gì đến bản tính của chó. Khi con chó bị đe dọa hoặc khi săn mồi thì dải lông dựng đứng lên, cộng với bộ răng sắc nhọn và đôi mắt như hai đốm lửa khiến nó dễ dàng khuất phục con mồi.
"Nhiều người nhầm tưởng, thấy con nào có dải lông mọc ngược trên lưng thì bảo là chó Phú Quốc nhưng không phải. Một số dòng như chó Thái Lan cũng có nhưng không tinh nhanh bằng loài chó này", anh Thắng cho hay.
Với nhiều loại chó săn, những con mồi nhanh nhẹn như thỏ thường chạy dích dắc hoặc đột ngột rẽ hướng có thể khiến chó bị quá đà, ngã hoặc sái, gãy chân. Thế nhưng, tuyệt chiêu của loài thỏ hoàn toàn vô dụng với chó Phú Quốc bởi nó có một "bộ phanh hoàn hảo", đảo đà, chuyển hướng nhanh chóng và tóm gọn con thỏ.
Để minh chứng, anh Thắng thả vào trong chuồng một con gà. Chỉ vài phút sau, con gà tơi tả và nằm gọn dưới bộ răng sắc nhọn của chó Phú Quốc. Người nuôi chó Phú Quốc lâu năm sẽ dễ nhận thấy sự phân công công việc rõ ràng trong đàn chó khi chúng săn mồi. Con chặn đầu, con chặn hậu, con truy đuổi và con kết thúc.
Để chó giữ được sự nhanh nhẹn vốn có, anh Thắng luôn cố tạo điều kiện cho chúng gần gũi nhất với môi trường tự nhiên. Chuồng được thả đầy những cành cây, khúc gỗ để khi chơi đùa, chó mẹ dạy chó con chạy ngoắt ngoéo, nhảy lên để hình thành bản năng săn mồi và cảnh giới.
"Nhiều người vì mục đích kinh doanh mà sớm tách chó con khỏi chó mẹ, khiến nó không được mẹ truyền thụ cho những miếng cắn, vồ mồi thì con chó sẽ mất dần bản tính tự nhiên là săn đuổi", anh Thắng nói.
Nền trại cũng chỉ xếp gạch mà không đổ bê tông để bàn chân chó được tiếp xúc với vật thể gồ ghề, tạo sự linh hoạt khi vận động. Khu ở của gia đình Xoài nham nhở những hang hốc bị đào. Nếu không có hàng rào thép và những lớp gạch xếp gần đó thì chắc chắn chúng sẽ đào hang chui ra ngoài.
Xoài là con chó anh Thắng quý nhất, nó được trả giá cả trăm triệu đồng. Ảnh: Hoàng Phương.
Chó Phú Quốc nuôi không khó và không kén ăn như nhiều loại chó quý khác. Chúng ăn những loại thức ăn bình thường như thịt, cá và rau xanh. Cạnh chuồng nuôi có một mảnh vườn nhỏ trồng lá lốt, cỏ ba lá. Thỉnh thoảng, anh Thắng thả chó ra để chúng vận động và tự kiếm ăn như ngoài môi trường tự nhiên.
Chuyện giống chó này leo rào ra cắn chết các con chó khác cùng khu nuôi chỉ là tin đồn. Trên thực tế, chúng không hề hung dữ mà rất trung thành và thân thiện với con người. Nghe tiếng chủ gọi, con Xoài mừng quýnh. Nghe anh Thắng nói: "Xoài, chào đi". Nó nhảy lên, giơ hai chân trước chắp vào nhau làm động tác chào rồi gật gật đầu để xin kẹo chủ nhân.
Chơi chó Phú Quốc đã lâu năm nhưng anh Thắng tự nhận mình vẫn chưa hiểu hết được loài chó này. Điều anh trăn trở nhất giờ đây là nhiều người vì mục đích kinh doanh mà cho lai với nhiều loài chó khác khiến những con chó Phú Quốc không còn thuần chủng.
"Chó Phú Quốc là loài chó quý của Việt Nam cần được bảo tồn. Không chỉ bảo tồn hình dáng mà còn cả nguồn gen và đặc tính săn mồi hoang dã của nó", anh Thắng nói.
Hoàng Phương