Sáng 17/4, tại chợ Láng Hạ B, quận Cầu Giấy, Hà Nội, trong 3 hộ bán gà, duy nhất một hộ trưng được giấy tờ thể hiện nguồn hàng lấy từ Đông Anh, đã được Trạm trưởng thú y Đông Anh kiểm dịch. Tuy nhiên, trong 3 con gà sót lại trên cái mẹt bày trước quầy, chỉ 2 con được đóng dấu. Dấu cũng rất mờ, chỉ thấy khung màu tím, còn lại dù cố gắng lắm cũng không thấy được chữ nào.
"Gà này kiểm dịch đàng hoàng, nhưng vì đóng dấu lúc ướt nên bây giờ bị nhòe. Yên tâm đi, chẳng có gà Trung Quốc đâu mà sợ", bà bán hàng trấn an.
Người tiêu dùng khó phân biệt con dấu này là thật hay giả. Ảnh: Hoàng Hà |
Dạo qua một số chợ ở Hà Nội, trong vai bà nội trợ, khi thấy phóng viên VnExpress nhất nhất đòi mua gà có đóng dấu kiểm dịch, nhiều bà bán hàng tủm tỉm cười. Có người bĩu môi "dấu thì có khó gì", có người còn phán một câu xanh rờn: "Hết dịch rồi, sợ gì cúm. Giả sử có virus cúm thì cứ nấu chín ăn vô tư". Một độc giả của VnExpress từng phản ánh, chị đi mua gà và cũng yêu cầu phải có dấu kiểm dịch. Ngay khi quay gót khỏi một hàng gà trong chợ Cống Vị vì không có thú y kiểm dịch thì bà bán hàng xa xả mắng chồng: "Đã bảo thửa ngay một con dấu rồi mà không chịu làm. Có khó gì đâu cơ chứ".
Dấu đóng trên thịt gia cầm là dấu kiểm soát giết mổ. Để được đóng dấu, gia cầm phải trải qua quy trình kiểm soát rất chặt chẽ, gồm nhiều khâu. Thứ nhất là điều kiện giết mổ phải đảm bảo an toàn. Thứ hai là điều kiện của gia súc, gia cầm, xuất phát ở vùng có dịch hay không có dịch. Thứ ba, quá trình kiểm soát phải có nhiều cung đoạn, từ khâu khám sống, xem xét giấy tờ xuất xứ của con vật; rồi khám sau giết mổ, có biên bản từng lô hàng, chấm dấu và bao gói đưa ra thị trường. Tuy nhiên, trao đổi với VnExpres dịp trước Tết, Cục trưởng Thú y Bùi Quang Anh thừa nhận có hiện tượng dấu thú y bị làm giả. Ông Quang Anh rất mong người dân khi mua sản phẩm gia súc, gia cầm phải mua ở nơi có thương hiệu. |
Thực tế, chuyện làm giả con dấu kiểm dịch đã râm ran từ cuối năm 2005, thời điểm dịch cúm đang căng thẳng, người tiêu dùng quay lưng với gia cầm. Gần đây, khi Chính phủ chỉ đạo quyết liệt ngăn chặn gia cầm nhập lậu, đoàn kiểm tra liên ngành tăng cường hoạt động ở các chợ, thì chuyện làm giả con dấu lại nóng lên. Tuy nhiên, trao đổi với VnExpress, ông Trần Mạnh Giang, Chi cục trưởng thú y Hà Nội, lại khẳng định chưa phát hiện dấu giả.
Hiện việc đóng dấu kiểm soát giết mổ chỉ áp dụng đối với gia cầm của Công ty Cổ phần Phúc Thịnh (Đông Anh) và của 10 cơ sở giết mổ tập trung đóng ở ngoại thành với số lượng khoảng 2.000 con, tức là chưa bằng 1/10 số lượng gia cầm tiêu thụ mỗi ngày của thành phố. Còn tại nội thành, nội thị, do quy định cấm giết mổ gia cầm sống, nên Chi cục đã thu hết dấu kiểm soát giết mổ của cán bộ thú y đóng trên địa bàn này.
Củ khoai lang cũng có thể biến thành con dấu kiểm dịch
Ông Trần Mạnh Giang thừa nhận, về lý con dấu này rất dễ làm giả. Chỉ cần khéo tay một chút là chủ hộ kinh doanh gia cầm có thể tự khắc được con dấu. Trạm trưởng Thú y Đông Anh Hoàng Gia Tức thì nửa đùa nửa thật: "Người ta có thể biến một củ khoai lang thành con dấu, chấm vào mực tím rồi đóng vô tội vạ lên gia cầm không rõ nguồn gốc". Lý do là hình thức dấu rất đơn giản. Trên con dấu hình chữ nhật, kích cỡ chừng 2x4 cm có 3 hàng chữ. Hàng đầu tiên khắc tên chi cục thú y tỉnh thành, hàng thứ hai là chữ viết tắt KSGM, tức kiểm soát giết mổ. Hàng cuối cùng là số, ký hiệu của trạm đã đóng dấu, ví dụ trạm thú y Đông Anh là 01. Mực con dấu màu tím.
Ông Tức khẳng định việc quản lý con dấu rất chặt chẽ, không có chuyện tuồn dấu ra ngoài. Trạm thú y Đông Anh chỉ có 2 nhân viên được cầm dấu, 2 người chịu trách nhiệm kiểm soát giết mổ ở Công ty cổ phần Phúc Thịnh, 2 người ở Chợ đầu mối Bắc Thăng Long, nơi đang giết mổ gia cầm theo kiểu thủ công với công suất 500 con một ngày. Tuy nhiên, ông Tức cũng thừa nhận là ngay cả con dấu thật đôi khi cũng bị mờ do quá trình bao gói, vận chuyển; bị biến dạng do bảo quản ướp đông (dấu co lại nhỏ hơn bình thường). Vì thế, việc phân biệt dấu thật, dấu giả là rất khó.
Để tránh bị làm giả, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng, ông Tức đề nghị cần thay đổi con dấu kiểm soát giết mổ sang dạng hình tròn. "Dấu tròn, các con chữ khắc trên đó phải chi tiết một chút thì việc làm giả sẽ khó hơn", ông Tức nói.
Trong khi gia cầm đóng dấu thật giả lẫn lộn thì gia cầm Trung Quốc nhập lậu vẫn ồ ạt đổ vào Việt Nam. Chỉ tại 2 tỉnh biên giới là Quảng Ninh và Lạng Sơn, trong tháng 3 trung bình mỗi ngày có tới 1,5 tấn gia cầm nhập lậu bị bắt giữ. Dự kiến trong tuần này, Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát sẽ có buổi làm việc trực tiếp với Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam để tìm biện pháp ngăn chặn gia cầm nhập lậu tại gốc.
Như Trang