Buổi họp báo chương trình Xẩm và đời của nhóm Xẩm Hà Thành diễn ra vào 14/1 tại Hà Nội. Trà Ngọc Hằng xuất hiện với tư cách là MC trong đêm biểu diễn. Cô sẽ cùng nhà thơ Vũ Quần Phương đối thoại về loại hình nghệ thuật dân tộc này trong phần dẫn chương trình.
Vốn xây dựng hình tượng theo hướng giải trí nên việc người đẹp trở thành MC cho chương trình gây không ít băn khoăn. Trà Ngọc Hằng giải thích, cô không hiểu nhiều về xẩm nhưng lại có ấn tượng sâu sắc với loại hình nghệ thuật này. Người đẹp cho biết, cô từng nhiều lần tới thăm nghệ nhân Hà Thị Cầu khi bà còn sống và cảm nhận được tinh thần lạc quan, yêu đời ở bà.
"Thấy tôi tới thăm, bà đã cầm đàn nhị và hát cho tôi nghe. Thậm chí, nghệ nhân còn dạy cho tôi hát vài câu xẩm. Đến lúc bị ốm không còn sức lực gì nữa, bà vẫn còn trêu rằng: 'Tao đặt tên mày là Hà Thị Hằng nhé'. Xẩm đem lại cho con người ta sự lạc quan đến lạ giữa cơ cực trong cuộc sống. Có lẽ vì vậy mà tôi yêu xẩm lúc nào không hay", Trà Ngọc Hằng tâm sự.
Trà Ngọc Hằng và các nghệ sĩ trẻ tham gia chương trình "Xẩm và đời".
Góp mặt trong buổi họp báo, nghệ sĩ Quang Long - đại diện của nhóm Xẩm Hà Thành, bày tỏ sự tiếc nuối khi nét văn hóa dân tộc đang dần bị mai một. Anh cho biết, người hát xẩm trong quá khứ bị đánh đồng với nghề ăn xin nên con cái của các nghệ nhân đều không mấy mặn mà với nghề vì xấu hổ.Trong khi đó, cũng có không ít những suy nghĩ sai lầm về xẩm nên việc kế thừa, phát triển loại hình nghệ thuật độc đáo này không được quan tâm đúng mức.
"Các nhà nghiên cứu như chúng tôi đã đi nhiều nơi tìm nghệ nhân hát xẩm. Bên cạnh Hà Thị Cầu, chúng tôi phát hiện thêm hai đến ba nghệ nhân nhưng họ đều đã già yếu và quên rất nhiều làn điệu trong xẩm. Đó là điều vô cùng đáng tiếc. Hát xẩm đặc biệt ở chỗ, người nghệ sĩ phải để ý đến từng nốt, từng chữ trong âm nhạc lẫn lời ca để gieo vần sao cho hợp lý. Điều này hoàn toàn vắng bóng sau khi những nghệ nhân lớn như Hà Thị Cầu và Nguyễn Văn Giang qua đời. Dù chưa làm được như những người đi trước, tôi và các đồng nghiệp vẫn muốn và cố gắng giữ gìn hồn cốt của xẩm trong thời hiện đại".
Nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa, một thành viên của nhóm Xẩm Hà Thành, chia sẻ về những khó khăn của nghệ thuật xẩm hiện nay.
Chương trình Xẩm và đời sẽ được tổ chức tại Nhà hát lớn, Hà Nội vào ngày 20/1. Các tác phẩm được biểu diễn gồm Xẩm ba bậc, Vợ chồng cờ bạc, Ngãi mẹ sinh thành, Quyết chí tu thân, Thập ân 10 điều, Mục hạ vô nhân, Tiễu Trừ cướp biển, Xẩm rau má... Ban tổ chức cho biết, họ sẽ bài trí, sắp xếp sân khấu theo phong cách của phố phường thủ đô khi xưa. Điều này nhằm tái hiện không gian mà nghệ thuật xẩm từng tồn tại, đem lại cái nhìn chân thực, sống động cho khán giả về thể loại hát độc đáo một thời.
Bên cạnh nhóm Xẩm Hà Thành, chương trình còn có sự tham gia của nhiều nghệ sĩ khách mời như NSƯT Thanh Ngoan, NSND Xuân Hoạch, NSƯT Thúy Ngần, ca sĩ Hà Linh, beatboxer Minh Kiên hay nghệ sĩ saxophone Phan Anh Dũng.
Đức Trí