Hồ xử lý nước thải của Công ty Hào Dương nằm phía sau dãy nhà xưởng. Ảnh: An Nhơn
Rạng sáng 24/10, khi lực lượng của Cục cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (C49, Bộ Công an) ập vào đã bắt quả tang khoảng 10 công nhân Công ty Hào Dương (KCN Hiệp Phước, huyện Nhà Bè, TP HCM) đang vận hành hệ thống máy bơm xả thải từ khu chứa nước thải chưa qua xử lý ra sông Đồng Điền.
Tại hiện trường, lực lượng chức năng ghi nhận 3 máy bơm công suất lớn đang hoạt động, cả ba vòi bơm cuồn cuộn đổ dòng nước đục ngầu, hôi thối nồng nặc từ khu chứa ra thẳng sông Đồng Điền.
Ngoài các họng bơm nước đang hoạt động, lực lượng chức năng còn phát hiện tại bể chứa nước thải đã qua xử lý của Công ty Hào Dương đang được vận hành cho tràn thẳng ra sông. Trong khi theo quy định, nước đã qua xử lý tại đây phải đưa về hệ thống xử lý của khu công nghiệp trước khi xả thải ra môi trường.
Để thực hiện việc xả chất thải độc hại ra sông mà không bị phát hiện, Công ty Hào Dương đã bố trí mạng lưới cảnh giới dày đặc nhằm báo động từ hai hàng rào ở ven sông, đề phòng ghe xuồng của cơ quan chức năng bất ngờ kiểm tra.
Đây là lần thứ 10 Công ty Hào Dương bị bắt quả tang xả thải trực tiếp chưa qua xử lý ra môi trường. Theo các cơ quan chức năng, mặc dù đã bị xử lý nghiêm nhưng Hào Dương vẫn không chấp hành, chưa tự giác khắc phục hậu quả "mà còn cố tình tái phạm, coi thường pháp luật" làm ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân và gây bất an trong xã hội.
Phó chủ tịch UBND TP HCM Lê Mạnh Hà trao đổi với báo chí về vi phạm của Công ty Hào Dương sáng 5/11. Ảnh: Hữu Công
Ngày 5/11, Phó chủ tịch UBND TP Lê Mạnh Hà cho biết, quan điểm của UBND thành phố lần này rất kiên quyết. "Trong vòng 6 tháng tới, nếu Công ty Hào Dương không khắc phục sẽ bị dừng hoạt động vĩnh viễn", ông Hà nói.
Theo ông Hà, UBND TP đã yêu cầu KCN Hiệp Phước ngưng hợp đồng, không tiếp nhận nước thải từ Hào Dương nữa và cắt cả nước dùng để sản xuất. Căn cứ trên hợp đồng thuê lại đất của Công ty Hào Dương, trong trường hợp công ty này vi phạm pháp luật thì KCN Hiệp Phước có quyền hủy hợp đồng. “Nếu trong thời gian tới Hào Dương không khắc phục và làm đầy đủ các quy trình về bảo vệ môi trường sẽ bị hủy đồng thuê đất, nghĩa là vĩnh viễn không được hoạt động trở lại”, ông Hà khẳng định.
Ngoài ra, Uỷ ban cũng yêu cầu Sở Tài nguyên - Môi trường thu hồi giấy phép khai thác nước mạch của Hào Dương, giám sát không cho chuyển nước bằng đường khác vào để Hào Dương hoàn toàn không có nước cho sản xuất mà chỉ còn nước sinh hoạt.
"Việc có hay không xử lý trách nhiệm hình sự đối với vi phạm của Công ty Hào Dương và buộc phải bồi thường thiệt hại vì gây ảnh hưởng đến nguồn lợi thủy sản trên sông Đồng Điền sẽ căn cứ vào kết luận điều tra của công an", ông Hà cho hay.
Cũng theo vị Phó chủ tịch UBND TP HCM, trước đây thành phố tạo điều kiện cho các doanh nghiệp gây ô nhiễm phải di chuyển vào khu công nghiệp để sản xuất. Nhưng sau khi có quy định "các doanh nghiệp phải đáp ứng tiêu chuẩn sản xuất sạch, đạt tiêu chuẩn về môi trường" mới được sản xuất, thì Hào Dương đã không theo kịp yêu cầu của cơ quan quản lý. Ngoài ra, công ty này không chỉ vi phạm về môi trường mà còn được cho là có nhiều sai phạm khác. Hiện Uỷ ban đã giao huyện Nhà Bè thực hiện cưỡng chế ngay khoảng 8.000 m2 xây dựng trái phép đã lâu nhưng chưa bị xử lý. Ngành thanh tra cũng được lệnh thanh tra toàn diện đối với công ty này.
“Tất nhiên, trong thời gian qua có những trường hợp Hào Dương cố tình vi phạm pháp luật và cũng có những cái cơ quan chức năng xử lý thiếu kiên quyết. Suy cho cùng trách nhiệm quản lý địa bàn thuộc về UBND TP nên cần có biện pháp kiên quyết xử lý vi phạm của công ty này”, ông Hà nhìn nhận.
Nước thải từ công ty Hào Dương xả ra sông Đồng Điền. Ảnh: K.C
Công ty Hào Dương hoạt động trong lĩnh vực thuộc da, chế biến da đại gia súc, sản xuất giấy các loại và làm đại lý mua bán, dịch vụ giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu. Năm 2003, công ty hoạt động với một nhà máy sản xuất da phèn xanh công suất 4.800 tấn một năm và được Sở Tài nguyên - Môi trường cấp phép xả thải. Nhưng hai năm sau Hào Dương bị Sở này phạt 10 triệu đồng vì xử lý chất thải không đúng quy định. Cuối năm đó công ty tiếp tục bị phạt do xả thải vượt tiêu chuẩn, khai thác nước mạch không phép nên bị buộc phải cải tạo hệ thống xử lý nước thải 1.000 m3 mỗi ngày.
Đến tháng 2/2007, KCN Hiệp Phước phát hiện Hào Dương bơm nước thải chưa đạt tiêu chuẩn ra môi trường. Một tháng sau lại xả bùn của hệ thống xử lý nước thải ra sông Đồng Điền và liên tục tái diễn buộc Ban quản lý KCN ra văn bản tạm ngưng cấp nước cho công ty từ ngày 25/1/2008. Để tiếp tục sản xuất, công ty Hào Dương thuê xe chở nước từ nơi khác đến.
Suốt hai tháng sau đó có thêm 10 văn bản ghi nhận hành vi xả nước thải chưa qua xử lý của Hào Dương ra sông Đồng Điền. Đầu tháng 6/2008, Sở Tài nguyên – Môi trường TP HCM ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 14 triệu đồng, song hơn một năm sau đó hành vi sai phạm của công ty chưa được chấn chỉnh nên tiếp tục bị UBND TP xử phạt 58 triệu đồng. Hào Dương cũng bị buộc chấm dứt xả thải trái phép, cải tạo hệ thống xử lý chất thải, nước thải đạt tiêu chuẩn theo quy định.
Tuy nhiên, tháng 9/2009, thanh tra của Hepza lại phát hiện Hào Dương xả nước thải, khí thải vượt tiêu chuẩn cho phép và bị xử phạt 29 triệu đồng. Tiếp đó, tháng 8/2010, cơ quan chức năng kiểm tra lại cho kết quả chất lượng nước thải của Hào Dương vượt ngưỡng cho phép. Đến cuối năm 2012, công ty này bị UBND TP xử phạt thêm 340 triệu đồng và đình chỉ hoạt động về hành vi tương tự.
Hữu Công