Ngày 29/2, Sở Giáo dục và Đào tạo TP HCM cho biết cấu trúc đề thi Văn vào lớp 10 giữ ổn định như mọi năm, thời gian làm bài 120 phút với ba phần: Đọc hiểu (3 điểm), Nghị luận xã hội (3 điểm) và Nghị luận văn học (4 điểm).
Tuy nhiên, phần Nghị luận văn học với hai câu hỏi sẽ được điều chỉnh. Câu 1 yêu cầu học sinh phân tích, cảm nhận một tác phẩm hoặc đoạn trích (có sẵn trong đề), từ đó chỉ ra ảnh hưởng, tác động của tác phẩm đối với bản thân hoặc liên hệ đến tác phẩm khác, thực tế cuộc sống để rút ra một vấn đề văn học hoặc cuộc sống.
Câu 2 có thể đặt ra một tình huống cụ thể và yêu cầu học sinh sử dụng kiến thức, sự trải nghiệm trong quá trình đọc để giải quyết tình huống đó. Học sinh được tự chọn tác phẩm, đoạn trích để minh họa, không phân biệt thể loại.
Ông Trần Tiến Thành, chuyên viên môn Ngữ văn, Sở Giáo dục và Đào tạo TP HCM, cho biết trước đây, cả hai câu trong phần Nghị luận văn học đều cho học sinh tự chọn tác phẩm hoặc đoạn trích (thơ, truyện) để làm. Song, năm ngoái, nhiều thí sinh đã nhầm lẫn, chọn phân tích truyện trong khi câu 1 yêu cầu chọn tác phẩm thơ. Đó là lý do hội đồng bộ môn Ngữ văn của thành phố điều chỉnh.
"Điều chỉnh nhỏ này không ảnh hưởng đến quá trình dạy và học của giáo viên, học sinh vì cấu trúc đề thi vẫn giữ nguyên. Việc thay đổi nhằm tạo thuận lợi cho học sinh, đảm bảo quyền lợi cao nhất cho các em khi làm bài thi", ông Thành nói.
Thí sinh thảo luận sau giờ thi vào lớp 10 ở TP HCM, tháng 6/2023. Ảnh: Lệ Nguyễn
Hai phần còn lại trong đề thi Văn lớp 10 được giữ ổn định. Cụ thể, phần Đọc hiểu đưa ra các văn bản thuộc dạng nghị luận, thông tin, văn học, khoa học. Câu hỏi theo mức độ tư duy từ dễ đến khó, từ mức độ nhận biết, thông hiểu đến phân tích, suy luận và đánh giá, vận dụng. Phần này có một câu hỏi về tiếng Việt. Do đó, học sinh khi ôn tập cần đọc nhiều loại văn bản, tác phẩm như báo chí, các bài bình luận, các sách khoa học có nội dung phù hợp với lứa tuổi, gắn với tình hình thời sự.
Ngoài ra, học sinh chú ý để phát hiện, nhận diện, giải mã từ ngữ, chi tiết, hình ảnh; tìm các vấn đề tiếng Việt có trong văn bản; tập tóm tắt văn bản; liên hệ thực tế để đưa ra quan điểm cá nhân về vấn đề đặt ra; sáng tạo cách thể hiện khác, đề xuất giải pháp, đặt nhan đề mới. Khi trả lời các câu hỏi đọc hiểu, các em nên đọc toàn bộ văn bản để nắm nội dung, trả lời ngắn gọn, rõ ràng theo yêu cầu của đề, tránh lan man.
Phần Nghị luận xã hội yêu cầu học sinh viết một bài văn khoảng 500 chữ. Sở lưu ý, đây là bài văn ngắn nhưng vẫn cần đảm bảo cấu trúc bài nghị luận, có đủ mở bài, thân bài, kết bài. Học sinh cần tập phân tích, xác định đúng vấn đề cần nghị luận; triển khai vấn đề thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lý lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động.
Các thao tác lập luận cần rèn luyện là giải thích, chứng minh, bình luận. Dẫn chứng trong bài phải sát vấn đề, phân tích rõ ràng, rút được bài học cho bản thân.
Sở Giáo dục và Đào tạo cũng lưu ý học sinh như: tránh phân bố thời gian không hợp lý; đọc đề không kỹ dẫn đến trả lời không đúng trọng tâm, hoặc trả lời dài dòng, thừa ý; trình bày, viết chữ cẩu thả, khó đọc; bài làm không hoàn chỉnh, thiếu kết bài.
Kỳ thi vào lớp 10 công lập TP HCM năm 2024 dự kiến diễn ra vào đầu tháng 6, với ba môn thi, gồm Toán, Văn (mỗi môn 120 phút), Tiếng Anh (90 phút). Năm nay, Sở Giáo dục và Đào tạo dự kiến thay đổi quy trình xét nguyện vọng để tăng khả năng trúng tuyển cho học sinh. Phương án chính thức sẽ được công bố vào tháng 3.
Lệ Nguyễn