Trong bối cảnh giao thông ngày càng quá tải và ô nhiễm không khí liên tục tăng cao, một giải pháp hiệu quả, khả thi và ít tốn kém hơn metro đang được nhiều quốc gia thực hiện: Phát triển hệ thống xe buýt nhanh (BRT) trên cao, chạy điện và có làn riêng biệt hoàn toàn.
Một tuyến BRT trên cao vẫn có thể đảm bảo tốc độ vận chuyển 60-70 km/h, không kẹt xe, không giao cắt với phương tiện khác, có thể tăng giảm số chuyến xe theo giờ cao điểm - thấp điểm để tối ưu hóa nhất chi phí vận hành.
Nếu kết hợp BRT trên cao theo trục chính và các xe buýt điện theo đường nhánh, TP HCM có thể giảm mạnh lượng khí thải từ giao thông, vốn đang chiếm phần nhiều nguyên nhân ô nhiễm không khí tại đô thị. Xe điện hoạt động êm, không gây tiếng ồn, dễ bảo trì và có thể sản xuất trong nước, giảm lệ thuộc nhập khẩu như metro.
Hệ thống trạm dừng hiện đại, có thể tích hợp thẻ thanh toán, wifi, camera an ninh... sẽ giúp người dân có trải nghiệm tương đương metro, nhưng chi phí vận hành thấp hơn đáng kể.
Theo tôi, thành phố có nhiều trục giao thông có thể triển khai BRT trên cao như:
- Quận 7 - Nhà Bè - Cần Giờ: phục vụ khu đô thị ven biển, giảm tải cho cầu đường truyền thống.
- Sân bay Tân Sơn Nhất - Quận 1 - Thủ Đức: hỗ trợ khách du lịch và dân văn phòng.
- Bình Chánh - Quận 5 - Chợ Lớn: Kết nối vùng ven với khu trung tâm.
Đặc biệt, với đặc điểm đô thị phân tán và mật độ dân cư cao như TP HCM, BRT trên cao hoàn toàn khả thi và khả dụng hơn metro trong giai đoạn trung hạn.
Một xe buýt điện có sức chở tối đa 60 người. Như vậy nếu mỗi ngày tuyến đường vận hành 16h với tần suất 3 phút một chuyến thì tối đa vận chuyển được 19.200 người. Để tối ưu lợi thế của BRT trên cao thì có thể làm đường 2 chiều, mỗi chiều hai làn xe trong đó một làn cho ôtô khác chạy cùng, một làn là BRT xe điện.
TP HCM cần những giải pháp giao thông hiện đại, nhưng cũng cần những bước đi thực tế, phù hợp ngân sách. BRT trên cao, nếu được đầu tư đúng hướng, có thể trở thành cánh tay nối dài của hệ thống metro trong tương lai, giúp thành phố giảm ùn tắc, cải thiện môi trường và nâng cao chất lượng sống.
Quang Tan