TP HCM 10 năm loay hoay với giải pháp 'lệch giờ'

Vấp phải nhiều khó khăn, chủ trương lệch giờ làm của TP HCM vẫn đang phải tiếp tục nghiên cứu dù đã xây dựng đề án từ năm 2001.

Lệch giờ học - chỉ giải quyết ùn tắc ở cổng trường.

Hướng đến chủ yếu là học sinh và công nhân các khu chế xuất (KCX), khu công nghiệp (KCN) nên khi đề xuất phương án thay đổi giờ học giờ làm, Sở Giao thông Vận tải TP HCM đánh giá sẽ không gây xáo trộn giờ giấc làm việc, ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.

Theo đó, chủ trương học lệch giờ làm lệch ca đã được chính quyền TP HCM nghiên cứu từ năm 2001. Tháng 10/2007, UBND TP HCM đã đưa ra kế hoạch 6650 với 8 giải pháp cấp bách nhằm giảm tai nạn và ùn tắc giao thông. Trong đó, giải pháp đầu tiên và được xem là trọng tâm chính là bố trí lại giờ làm việc và học tập. Cụ thể, tất cả cơ quan hành chính nhà nước trên địa bàn, kể cả bộ phận thực hiện dịch vụ hành chính công, tổ chức chính trị, xã hội thuộc thành phố đều bắt đầu làm từ 7h30 hoặc 8h, kết thúc 16h, 16h30 hoặc 17h. Tuy nhiên, đề án đã không được Hội đồng nhân dân (HĐND) thông qua.

"Tôi là người phản đối đề xuất bố trí làm việc lệch giờ, lệch ca khi UBND TP HCM trình HĐND những năm trước đó", ông Đặng Văn Khoa, nguyên đại biểu HĐND TP HCM, khẳng định. "Nếu áp dụng phương án bố trí lệch giờ, lệch ca lắt nhắt 15-30 phút thì kết quả sẽ chỉ là con số không. Phải điều chỉnh thời gian giãn cách rộng ra thì mới có thể tạo sự chuyển biến. Tuy nhiên, nếu lệch giờ quá nhiều sẽ làm xáo trộn đời sống, sinh hoạt của người dân".

Sau đó, TP HCM thống nhất thí điểm bố trí lại giờ học tại các trường. Cụ thể, học sinh tiểu học và THPT vào học lúc 7h sáng, cấp THCS sau đó 15 phút và cũng muộn hơn từng đó thời gian đối với cấp mầm non. Ngoài ra, căn cứ vào tình hình thực tế, hiệu trưởng các trường được quyền bố trí lệch giờ vào lớp và tan học đối với các khối lớp để tránh kẹt xe tại cổng trường.

Nhìn nhận ở góc độ đơn vị trực tiếp thực hiện thí điểm, ông Trần Khắc Huy, Trưởng phòng Công tác chính trị học sinh - sinh viên Sở GD&ĐT TP HCM đánh giá, dù khoảng thời gian vào học và ra về chênh nhau không nhiều, nhưng sau nhiều năm thực hiện, biện pháp này đã làm giảm đáng kể "tình trạng ùn ứ tại các cổng trường".

Từ năm 2007, UBND thành phố đã cho thực hiện thí điểm "lệch giờ, lệch ca" nhưng kế hoạch này không hiệu quả. Ảnh: H.C

Tổ chức lệch ca cho công nhân nhưng không hiệu quả.

Cùng với việc tổ chức chỉnh giờ học, TP HCM cũng làm thí điểm điều chỉnh giờ làm đối với một số khu chế xuất - khu công nghiệp, doanh nghiệp có đông người lao động.

Tuy nhiên, kết quả khảo sát và qua kiểm tra thực tế cho thấy hầu hết các KCN, KCX đều không nằm trong khu vực nội thành nên không ảnh hưởng nhiều. Đồng thời, theo Ban quản lý các KCN - KCX, tình hình thực tế chưa cần thiết phải bố trí lệch giờ làm. Nhiều nơi đã bố trí giờ làm theo ca kíp riêng, phân bổ công nhân đồng đều, giờ giấc tăng ca và ra về cũng lệch nhau... nên không phải là nguyên nhân gây ùn tắc nghiêm trọng.

Đến năm 2009, một lần nữa TP HCM lại nhắc đến giải pháp lệch ca, lệch giờ. Thời điển này, ông Nguyễn Văn Xê, Phó giám đốc Sở LĐTB&XH (đơn vị được giao nghiên cứu đề xuất) cũng cho rằng do mức độ ảnh hưởng của lao động tại các KCN, KCX đến ùn tắc giao thông không cao nên giải pháp lệch ca, lệch giờ chỉ nên áp dụng đối với lao động trong khối hành chính sự nghiệp, doanh nghiệp nhà nước…

Nhưng đơn vị nghiên cứu cũng nhìn nhận, thực tế trụ sở của các đơn vị hành chính sự nghiệp phân bố đều khắp các quận, huyện chứ không tập trung tại một khu vực hành chính; không tập trung tại các khu vực thường xuyên xảy ra ùn tắc giao thông. Vì vậy nếu chỉ thực hiện lệch ca, lệch giờ với người làm việc tại khối hành chính sự nghiệp thì kết quả đạt được trong việc giảm ùn tắc giao thông là rất nhỏ.

Tuy nhận định như vậy, song Sở LĐTB&XH lại một lần nữa đưa ra đề xuất nếu thực hiện lệch giờ, lệch ca làm việc với khối hành chính sự nghiệp. Thời gian làm việc sẽ bắt đầu từ 8h hoặc 8h30; kết thúc vào lúc 16h30 đến 17h, thời gian nghỉ trưa từ 30 đến 60 phút. Đối với doanh nghiệp nhà nước làm việc lúc 7h và kết thúc lúc 15h30, thời gian nghỉ trưa 60 phút tính vào giờ làm việc… Riêng bộ phận dịch vụ hành chính công (phòng công chứng, bộ phận tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ hành chính), tùy khối lượng việc, số lượng người đến giao dịch sẽ bố trí giờ làm việc như cũ hoặc điều chỉnh lại sáng bắt đầu từ 9h. Và đề xuất giờ này một lần nữa đã không được HĐND thành phố thông qua.

Chỉnh giờ làm của công chức bị phản đối quyết liệt.

So với đề xuất của Bộ Giao thông Vận tải áp dụng cho Hà Nội thì TP HCM chỉ thay đổi được khoảng 30 phút với khung thời gian đi làm của cơ quan hành chính nhà nước hiện tại. Trong suốt 10 năm nghiên cứu, đề xuất trên của TP HCM đã gặp phải nhiều ý kiến phản đối từ các doanh nghiệp, cán bộ, công nhân viên chức cũng chính là những phụ huynh có con em đang đến trường.

Ông Đặng Văn Khoa cho rằng thực tế phương án lệch giờ chỉ có thể áp dụng cho khối cơ quan hành chính sự nghiệp, trường học... Nhà nước cũng không thể ra lệnh cho các doanh nghiệp phải mở cửa làm việc vào thời gian nhất định nào trong ngày. Tuy nhiên, việc áp dụng lệch giờ, lệch ca không thể thực hiện tùy tiện mà phải nghiên cứu nghiêm túc trên cơ sở khoa học, điều tra tâm lý xã hội. Bởi khi điều chỉnh giờ giấc như thế sẽ ảnh hưởng đến toàn xã hội với hàng triệu con người.

"Đặc trưng giao thông ở TP HCM và Hà Nội là cả nhà đồng thời ra đường... Chẳng hạn, cha mẹ không có nhu cầu vào công sở trước 8h sáng, nhưng vẫn phải đi ra khỏi nhà vào lúc 6h30 để đưa con cái đi học hoặc khi con tan học thì ai sẽ đi đón chúng", ông Khoa nói.

Trao đổi với VnExpress, ông Nguyễn Ngọc Tường, Phó ban chuyên trách Ban an toàn giao thông TP HCM cũng nhìn nhận thành phố đã thực hiện việc lệch ca (chủ yếu đối với công nhân) nhưng các KCN, KCX chủ yếu tập trung ở ngoại thành nên đối với việc kẹt xe ở nội thành thì không giải quyết được. Còn việc thực hiện lệch giờ làm đối với cán bộ công chức viên chức thì hiện UBND vẫn đang giao cho Sở LĐTB&XH nghiên cứu, lấy ý kiến vì việc này ảnh hưởng rất nhiều đến người dân.

Các số liệu thống kê của TP HCM cho thấy ùn tắc giao thông tại thành phố vẫn không thuyên giảm. Nạn kẹt xe lúc này không những xảy ra trong các giờ cao điểm mà còn ùn tắc bất cứ lúc nào, thậm chí diễn ra trên diện rộng cả nội lẫn ngoại thành.

Nêu ý kiến về kế hoạch thay đổi giờ làm, giờ học hiện nay của Bộ Giao thông Vận tải ở Hà Nội, ông Trần Khắc Huy cho rằng cá nhân ông thấy biện pháp này rất hay, là giải pháp cấp bách đề giảm ùn tắc giao thông. Tuy nhiên, ông Huy cho rằng Bộ cần nghiên cứu làm sao để tránh đảo lộn cuộc sống của người dân. Vì theo ông, trước đây TP HCM chỉ thực hiện thay đổi giờ vào học, ra về của các em học sinh chứ không thay đổi thời gian đi làm của cán bộ viên chức nên không ảnh hưởng. Nếu thay đổi luôn cả thời gian làm việc của cha mẹ như Bộ dự định thì sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến phụ huynh.

"Đâu phải lúc nào cũng là cha hoặc mẹ cố định đi đón con, nếu thay đổi quá lệch giữa giờ đi học và đi làm, con ra về rồi mà mẹ vẫn trong giờ làm thì gây rất nhiều khó khăn cho phụ huynh", ông Huy chia sẻ.

Hữu Nguyên