Giải thưởng giáo viên toàn cầu (Global Teacher Prize) được Quỹ Varkey thành lập năm 2014. Mỗi năm, Ban tổ chức nhận được hàng chục nghìn hồ sơ đến từ nhiều quốc gia (năm 2019 là hơn 10.000, năm 2017 là 30.000, năm nay là 12.000). Từ top 10, một giáo viên có đóng góp đặc biệt xuất sắc sẽ được lựa chọn để nhận giải thưởng trị giá một triệu USD.
Top 10 giáo viên toàn cầu năm 2020 gồm:
1. Hà Ánh Phượng (Việt Nam)
Cô Hà Ánh Phượng là giáo viên tiếng Anh tại trường THPT Hương Cần (Phú Thọ) - ngôi trường với 90% học sinh là người dân tộc thiểu số, ít có cơ hội thực hành tiếng Anh với người nước ngoài. Cô Phượng đã ứng dụng công nghệ thông tin, tạo ra những "lớp học không biên giới" để kết nối học sinh của mình với các trường khác trên toàn thế giới. Sáng kiến của cô giúp cải thiện đáng kể kết quả học tập của học sinh.
Ngoài dạy học ở trường, cô Phượng còn dạy học trực tuyến cho học sinh khó khăn từ bốn châu lục là châu Phi, Âu, Á và châu Mỹ, thành viên tích cực của cộng đồng giáo dục Microsoft, nơi tập hợp những giáo viên toàn cầu trong việc thiết kế bài học, tham gia vào phát triển chuyên môn hàng tuần.
2. Carlo Mazzone (Italy)
Carlo Mazzone đang làm việc tại trường ITI G. B. B. Lucarelli, Benevento. Từng tốt nghiệp ngành Khoa học máy tính và làm việc cho một số tập đoàn quốc gia với tư cách là nhà tư vấn công nghệ thông tin, Carlo sau đó bị thu hút bởi công việc giảng dạy.
Khi Carlo đến làm việc tại ITI G. B. B. Lucarelli, ông tạo ra sự đổi mới lớn bằng việc biên soạn tài liệu giảng dạy dựa trên kinh nghiệm dày dặn về công nghệ thông tin. Trong nhiều năm, công trình nghiên cứu ngôn ngữ lập trình C và C++ của ông trở thành sách bán chạy nhất Italy và được sử dụng trong một số trường đại học. Carlo cũng thiết lập một số nền tảng học tập điện tử giúp quản lý công việc của học sinh.
3. Doani Emanuela Bertan (Brazil)
Đam mê ngành giáo dục đặc biệt từ khi mới tốt nghiệp đại học, Doani quyết định làm giảng viên song ngữ (tiếng Bồ Đào Nha và ngôn ngữ ký hiệu Brazil) tại trường trung học Doani EMEF Julio de Mesquita Filho ở Sao Paulo, nơi tỷ lệ học sinh bỏ học cao.
Để tạo sự hào hứng cho học sinh, đặc biệt các em khiếm thính, Doani luôn phải lắng nghe nhu cầu, mối quan tâm, sở thích của chúng. Cô từng sử dụng các cuộc gọi video để giải quyết những thắc mắc, lo lắng của học sinh hàng ngày, rồi sau đó phát triển thành những video song ngữ hoàn chỉnh để lan tỏa kiến thức ra bên ngoài môi trường học đường. Các bài giảng của cô được đăng tải lên một kênh Youtube và cho phép mọi người truy cập miễn phí.
4. Jamie Frost (Vương quốc Anh)
Jamie là sinh viên thành công tại Oxford, từng giành được Giải thưởng Nghiên cứu của Microsoft cho luận án đại học xuất sắc và tiếp tục theo học tiến sĩ Khoa học Máy tính. Hiện, anh là giáo viên trường Tiffin, Kingston-Upon-Thames.
Ngoài việc giảng dạy trong tám năm qua tại trường Tiffin, Jamie đã tạo và điều hành một trang web có ảnh hưởng lớn về môn toán - DrFrostMaths. Các tài nguyên học tập trên trang này được cung cấp miễn phí, đã được tải xuống 6 triệu lần và được sử dụng bởi hơn một nửa số trường trung học ở Vương quốc Anh. Jamie cũng góp phần cung cấp việc giảng dạy cho các trường học ở Zimbabwe, học sinh khuyết tật và thanh niên 18-21 tuổi trong một nhà tù ở Ohio (Mỹ).
5. Leah Juelke (Mỹ)
Leah hiện làm việc tại trường trung học Fargo South ở Fargo, North Dakota. Là một thành phố tái định cư, phần lớn học sinh của cô là người tị nạn, đến từ các trại và quốc gia bị chiến tranh tàn phá với nền giáo dục chính quy bị gián đoạn, ít hoặc không thông thạo tiếng Anh.
Từ mong muốn học sinh vượt lên hoàn cảnh, học tập tốt hơn, cô đã tìm hiểu những câu chuyện phía sau các em và làm nên dự án Journey to America (Hành trình đến nước Mỹ), tập hợp câu chuyện của học sinh, vốn là người tị nạn. Những câu chuyện đó đã được xuất bản thành sách. Năm 2018, Leah được vinh danh tại Nhà Trắng với tư cách là "Giáo viên của năm". Cô cũng nhận được những giải thưởng khác dành cho giáo viên giảng dạy xuất sắc.
6. Mokhudu Machaba (Nam Phi)
Mokhudu có thời thơ ấu đầy gian nan. Mang thai ở tuổi 15, cô đã phải nghỉ học một năm. Năm sau, với sự giúp đỡ của mẹ, Mokhudu được trở lại trường và thành học sinh đứng đầu lớp, luôn đạt thành tích xuất sắc trong các kỳ thi. Dù vậy, Mokhudu vẫn phải làm đủ công việc để tự trang trải cuộc sống vì gia đình nghèo. Cô chọn theo học một trường cao đẳng sư phạm với mong muốn trở thành giáo viên.
Mokhudu đã mất 5 năm để xin làm giáo viên vì Nam Phi có rất nhiều giáo viên có trình độ đang tìm việc làm vào thời điểm đó. Khi được nhận vào trường tiểu học cách nhà 75 km, cô đã cho thấy mình xứng đáng, đoạt nhiều giải thưởng nhờ ứng dụng công nghệ thông tin trong lớp học.
7. Olasunkanmi Opeifa (Nigeria)
Olasunkanmi quyết tâm trở thành giáo viên từ năm 8 tuổi và chưa bao giờ muốn thay đổi đó dù nghề này có địa vị thấp ở Nigeria. Năm 2012, anh bắt đầu dạy ở trường trung học tại Abuja, phục vụ con em những người có thu nhập thấp. Ở quốc gia giáo dục bị coi là không cần thiết cho sự thành công về tài chính, chương trình giảng dạy thường không liên quan đến thế kỷ 21, anh phải vật lộn với việc dạy tiếng Anh cho những trẻ có kỹ năng viết, đọc kém.
Olasunkanmi đã xoay chuyển tình thế này bằng cách sử dụng phương pháp giải trí, học tập dựa trên niềm vui, video trực tuyến. Anh đã xuất bản một cuốn sách về học tiếng Anh để tiếp cận nhiều học sinh bên ngoài nhà trường. Năm 2018, Olasunkanmi đã được trao giải "Giáo viên của năm" (giáo viên tốt nhất Nigeria), giúp trường học có thể xây thêm dãy nhà với 6 phòng và một thư viện.
8. Ranjitsinh Disale (Ấn Độ)
Ranjitsinh Disale là giáo viên tiểu học. Nhiều năm trước đây, khi thấy chương trình học của học sinh trường mình không phải bằng ngôn ngữ chính của các em (tiếng Kannada), anh đã phải học tiếng Kannada để thiết kế lại tất cả sách giáo khoa lớp 1-4, đồng thời mã hóa QR tất cả bài thơ, truyện, video bài giảng, bài tập bằng tiếng Kannada cho học sinh dễ học, có thể học ngay cả khi trường bị đóng cửa.
Giám đốc điều hành của Microsoft từng tôn vinh việc làm của Ranjitsinh trong cuốn sách của mình. Ngoài ra, anh còn nhận được nhiều danh hiệu, giải thưởng như Nhà nghiên cứu đổi mới của năm, Nhà sáng tạo của năm.
9. Samuel Isaiah (Malaysia)
Sau khi tốt nghiệp đại học, Samuel được đưa đến một trường tiểu học nông thôn dành cho trẻ em bản địa - những người phải vật lộn với đói nghèo và bị người khác khinh thường. Ngày đầu tiên tới trường, một giáo viên nói với anh "Em không cần phải làm gì nhiều, chúng chỉ là những đứa trẻ bản địa". Câu nói này khiến Samuel dành nhiều năm tìm cách chống lại.
Samuel gắn bó với học sinh và chấp nhận văn hóa của họ. Thấy các em không có cơ hội bình đẳng so với các trường ở thành thị, anh thiết lập dự án gây quỹ cộng đồng để tạo ra một lớp học tiếng Anh với đầy đủ máy tính và máy tính bảng. Hiện, trẻ em ở đây đã nắm bắt được công nghệ, trải nghiệm việc học tiếng Anh như các trường ở thành phố. Samuel cũng khởi động nhiều dự án khác để đẩy nhanh việc học tiếng Anh, bao gồm dự án giúp các em giao tiếp với tình nguyện viên khắp Malaysia và ở nước ngoài.
10. Jeong-hyun Yun (Hàn Quốc)
Jeong-hyun là giáo viên kỹ thuật trong 28 năm, trong đó có 27 năm làm việc tại các làng chài và vùng nông nghiệp, nơi có môi trường giảng dạy đầy thử thách vì nhiều học sinh trung học trình độ kém, thiếu động lực.
Để giải quyết thách thức trên, Jeong-hyun, với tư cách là trưởng khoa ôtô tại trường Trung học Công nghiệp Jeong Nam Jin, đã mở rộng phạm vi trình độ nghề mà học sinh có thể theo học, giảng dạy các khóa về hàn, bảo dưỡng ôtô, xây dựng, thiết kế hỗ trợ máy tính... Vì nhiều học sinh phải vật lộn với việc kiếm tiền trang trải cuộc sống, Jeong-hyun đã cho các em vay tiền. Ông cũng đã thành lập nhiều câu lạc bộ liên quan, hoạt động ngoại khóa sau giờ học và mở các khóa học về PowerPoint, Excel và Photoshop cho học sinh.
Dương Tâm (Theo Global Teacher Prize)