Các bj cáo nghe tuyên án vào sáng 22/9. Ảnh: Xuân Hoa
Sáng 29/9, bản án dài hơn ba tiếng của TAND Hà Nội xác định Tập đoàn dầu khí (PVN) là cổ đông góp 20% vốn tại OceanBank, khoảng 800 tỷ đồng. Năm 2008, ông Nguyễn Xuân Sơn được PVN cử sang OceanBank giữ chức Tổng giám đốc. Trong thời gian này, lợi dụng vị thế PVN là đối tác chiến lược, ông Sơn đã yêu cầu ông Thắm chi tiền "chăm sóc" PVN, giao tiền cho mình toàn quyền quyết định.
Công ty BSC do ông Thắm lập ra đã thu lãi ngoài hợp đồng với hàng trăm khách hàng vay tiền của OceanBank, thu phí bán ngoại tệ..., tổng cộng 69 tỷ đồng. Toàn bộ số tiền này đã chuyển cho ông Sơn.
Cựu tổng giám đốc OceanBank Hà Văn Thắm. Ảnh: Xuân Hoa
Tòa xác định hành vi của ông Thắm, Sơn đã phạm tội Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản, đúng như truy tố của VKS. Ông Sơn là chủ mưu, ông Thắm có vai trò đồng phạm chủ mưu.
Bị cáo Hoàng Thị Hồng Tứ, Phạm Hoàng Giang (được ông Thắm nhờ đứng tên Tổng giám đốc, chủ tịch HĐQT của BSC) bị tòa xác định giữ vai trò giúp sức. Tuy nhiên, họ chỉ là người làm công ăn lương, giữ vai trò thứ yếu, gia cảnh lại éo le nên tòa cho hưởng tình tiết giảm nhẹ.
Cựu phó tổng giám đốc OceanBank Nguyễn Văn Hoàn, cựu tổng giám đốc Nguyễn Minh Thu là đồng phạm trong việc chiếm đoạt tiền này, phải chịu trách nhiệm liên đới lần lượt 55 và 12 tỷ đồng.
OceanBank chi tiền đã tạo lợi ích nhóm, làm tăng tham nhũng
Bản án nhận định, khi cựu tổng giám đốc Nguyễn Xuân Sơn đề xuất chi lãi suất ngoài hợp đồng để thu hút khách hàng, cựu chủ tịch HĐQT Hà Văn Thắm đã đồng ý. Việc này sau đó thực hiện từ cuối năm 2010 tới 2014, tổng số tiền hơn 1.500 tỷ đồng.
Tòa nhận thấy thiệt hại của việc này không chỉ là 1.500 tỷ đồng đã chi ra không thu hồi được mà còn làm rối loạn thị trường tài chính, an ninh tài chính quốc gia.
Hệ lụy của việc chi lãi suất vượt trần còn khiến OceanBank không kiểm soát nguồn vốn, đầu tư tràn lan dẫn đến nợ xấu khó thu hồi lên tới 35.700 tỷ đồng, lỗ hơn 10.000 tỷ.
Ngân hàng này bị âm gần 2,5 lần vốn sở hữu, mất khả năng thanh khoản. Ngân hàng Nhà nước phải đưa vào diện kiểm soát đặc biệt, phải mua với giá 0 đồng, tăng gánh nặng cho ngân sách nhà nước.
Ngoài chi lãi suất ngoài cho cá nhân, OceanBank còn chi cho lãnh đạo nhiều doanh nghiệp có vốn nhà nước, tạo nhóm lợi ích, tăng tham nhũng.
Vì vậy, tòa xác định hành vi của cựu chủ tịch Hà Văn Thắm và hơn 40 bị cáo là người đứng đầu các đơn vị trực thuộc đã phạm tội Cố ý làm trái quy định nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.
Ông Thắm phải chịu trách nhiệm chính về thiệt hại 1.500 tỷ đồng khi chi lãi ngoài hợp đồng. Cựu phó tổng giám đốc Lê Thị Thu Thuỷ nhận chủ trương và trực tiếp chỉ đạo cấp dưới thực hiện nên là đồng phạm giúp sức.
Ông Sơn dù khi "đã về" Tập đoàn dầu khí vẫn chỉ đạo chi lãi ngoài tại OceanBank. Ông Sơn cũng là đồng phạm với ông Thắm, phải chịu trách nhiệm về 101 tỷ và 196 tỷ chi lãi ngoài, tổng cộng 297 tỷ.
Trong lúc đọc bản án, chủ tọa đã phải nhắc các bị cáo trật tự khi có nhiều tiếng xôn xao về mức tiền cáo buộc từng cá nhân.
Tập đoàn Dầu khí gửi 30.000 tỷ đồng vào OceanBank
Khi về PVN làm Phó tổng giám đốc, ông Sơn lại được giao chuyên trách quản lý vốn của PVN. Các công ty thành viên của PVN đều có tiền gửi tại OceanBank, từng có thời gian tổng tiền gửi lên tới hơn 30.000 tỷ đồng.
Theo tòa, trong số tiền 1.500 tỷ đồng chi lãi ngoài hợp đồng có 246 tỷ dành cho PVN. Số tiền chi cho PVN, ông Sơn lại là người nhận.
Căn cứ lời khai của các bị cáo, toà cho rằng có đủ căn cứ Sơn đã lợi dụng chức vụ của mình buộc cựu chủ tịch OceanBank Hà Văn Thắm chi tiền. "Với chức danh và nhiệm vụ của Sơn thì chỉ cần gọi điện là Thắm đưa tiền. Thắm hiểu rõ vị thế và sự tồn tại của Sơn với OceanBank", bản án nêu.
Cựu tổng giám đốc Nguyễn Xuân Sơn. Ảnh: Xuân Hoa
Tòa đánh giá việc chi tiền của hai bị cáo Thắm và Sơn cùng lúc xâm phạm hai khách thể: PVN (doanh nghiệp nhà nước) và OceanBank. Trong 246 tỷ đồng, các cơ quan tố tụng kết luận có ít nhất 49 tỷ đồng tiền của nhà nước (qua việc góp vốn của PVN vào OceanBank). Do vậy, hành vi của ông Sơn cấu thành tội Tham ô tài sản. Bị cáo Thắm là đồng phạm giúp sức.
"Hành vi của các bị cáo gây thiệt hại cho nhà nước, bất bình cho nhân dân cần xử nghiêm trước nạn tham nhũng đang phát triển làm mất niềm tin nhân dân, đe doạ sự tồn vong của chế độ. Cần có mức án thoả đáng với hành vi từng cá nhân", bản án nêu.
Tòa đánh giá, ông Sơn là người khởi xướng chiếm hưởng toàn bộ, quá trình điều tra chưa khai báo thành khẩn nhằm che giấu tội phạm, do vậy cần áp dụng hình phạt nghiêm khắc.
Mất 500 tỷ đồng khi cho ông Phạm Công Danh vay
Về việc OceanBank cho ông Phạm Công Danh vay 500 tỷ đồng dưới danh nghĩa Công ty Trung Dung và thất thoát số tiền này, tòa nhận định, bị cáo Thắm và cựu phó tổng giám đốc Nguyễn Văn Hoàn biết rõ khoản vay không đảm bảo song vẫn duyệt.
Phạm Công Danh (cựu chủ tịch tập đoàn Thiên Thanh) và bà Hứa Thị Phấn (Ngân hàng Đại Tín) đã sử dụng những tài sản không đảm bảo hoặc không có thật để thế chấp trong thương vụ này.
Tòa nhận định, hành vi của bị cáo Thắm, Hoàn đã phạm tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng. Ông Thắm là chủ mưu, Hoàn là đồng phạm giúp sức tích cực. Bà Phấn có vai trò đồng phạm tích cực, thụ hưởng khoản vay. Vì vậy, bà Phấn, ông Thắm cần bị phạt mức cao nhất, tương xứng với vai trò.
* Chủ tọa đọc nội dung kết tội bị cáo Hà Văn Thắm
Quá trình thẩm vấn, HĐXX nhận thấy các bị cáo khai thành khẩn, có thái độ ăn năn. Cựu giám đốc Công ty Trung Dung Nguyễn Văn Bình chỉ là người làm công, được nhờ đứng tên nên HĐXX cho hưởng tình tiết giảm nhẹ.
Không thể miễn truy tố với 34 giám đốc của OceanBank
Với 34 giám đốc chi nhánh, phòng giao dịch của OceanBank, toà nhận định họ là "các mắt xích" tham gia vào các công đoạn chi lãi suất ngoài hợp đồng. Tính chất sai phạm và hậu quả của mỗi người khác nhau.
"Hành vi rất nghiêm trọng, để lại hậu quả nặng nề, lại chưa có chế định mới nên không thể miễn trách nhiệm hình sự như luật sư, VKS đề nghị", bản án nêu.
Với người được xác định không hưởng lợi, lại tích cực khắc phục, phối hợp thu hồi tiền sẽ được tòa ghi nhận để xem xét giảm nhẹ hình phạt.
Các bị cáo có nhân thân tốt, thành khẩn khai báo, gia cảnh khó khăn cũng được xem xét. Tòa xác định các giám đốc này đồng phạm giúp sức thứ yếu, làm theo chỉ đạo nên áp dụng tình tiết có lợi theo Bộ luật Hình sự 2015 (sắp có hiệu lực) để ra mức phạt dưới khung truy tố, án treo, miễn hình phạt với một số người.
Mức án nặng nhất dành cho người đứng đầu
Khép lại một tháng xét xử, TAND Hà Nội tuyên phạt cựu chủ tịch HĐQT OceanBank Hà Văn Thắm án chung thân (tội Tham ô), 19 năm tù (tội Cố ý làm trái), 18 năm tù (Vi phạm quy định về cho vay tại các tổ chức tín dụng). Tổng hợp hình phạt ba tội danh là tù chung thân.
* Bản án với cựu tổng giám đốc Nguyễn Xuân Sơn
Cựu tổng giám đốc Sơn bị tuyên phạt tử hình (tội Tham ô), án chung thân (tội Lạm dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản), 17 năm tù (tội Cố ý làm trái). Tổng hợp hình phạt: Tử hình
Cựu tổng giám đốc Nguyễn Minh Thu bị phạt 13 năm (tội Cố ý làm trái), 9 năm (tội Lạm dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản). Tổng cộng 22 năm tù.
Cựu phó tổng giám đốc Nguyễn Văn Hoàn lĩnh 10 năm tù (tội Lạm dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản), 12 năm tù (Vi phạm quy định về cho vay tại các tổ chức tín dụng).
Cùng nhóm tội Cố ý làm trái, cựu phó tổng giám đốc Lê Thị Thu Thủy bị phạt 6 năm tù (VSK đề nghị 11-12 năm); Nguyễn Thị Nga (cựu kế toán trưởng) nhận án 3 năm 6 tháng tù (VKS đề nghị 7-8 năm), Nguyễn Hoài Nam (cựu giám đốc khối nguồn vốn) án 3 năm 6 tháng tù (VKS đề nghị 6-7 năm).
Ông Phạm Công Danh bị phạt 14 năm tù, tổng hợp với hình phạt trong các vụ án khác thành 30 năm tù. Bà Hứa Thị Phấn bị phạt 17 năm tù.
42 bị cáo còn lại bị phạt từ 24 tháng cải tạo không giam giữ đến 4 năm tù giam.
Khi phiên tòa khép lại, nhiều người trong phòng xử đã nán lại để chờ nhìn bị cáo Hà Văn Thắm, Nguyễn Xuân Sơn và Nguyễn Minh Thu lên xe thùng về trại tạm giam. Gần hai tiếng sau, những người này mới được dẫn giải rời tòa..
Cựu kế toán trưởng Nguyễn Thị Nga bật khóc khi trao đổi với VnExpress: " Tôi cảm thấy rất oan uổng và bản án quá nặng’. Bà cho hay sẽ kháng cáo.
Trái với tâm trạng của bà Nga, bị cáo Nguyễn Quốc Chiến (cựu giám đốc chi nhánh Sài Gòn) chia sẻ: "Rất cảm ơn tòa và VKS vì ra bản án hợp lý với mình và nhiều giám đốc chi nhánh". Tuy nhiên hình phạt dành cho những người đứng đầu OceanBank, ông thấy "quá nghiêm khắc".
Xem diễn biến chính