"Theo tôi đánh giá sơ bộ, quyền lực chính danh duy nhất tại Ukraine là quốc hội (Verkhovna Rada) và Chủ tịch Quốc hội", Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 28/5 nói trong cuộc họp báo bên lề chuyến thăm Uzbekistan khi được hỏi về bình luận ông Volodymyr Zelensky không còn là tổng thống hợp pháp của Ukraine.
Lãnh đạo Nga cho rằng Ukraine được xây dựng theo "ý tưởng cộng hòa nghị viện và tổng thống, do đó cơ quan đại diện nhân dân cũng nắm mọi quyền lực" và có khả năng "hành động pháp lý dựa trên hiến pháp".
Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Tashkent, Uzbekistan, ngày 27/5. Ảnh: AFP
Tổng thống Putin hôm 24/5 khi họp báo cùng người đồng cấp Belarus Alexander Lukashenko đã nhận định tính hợp pháp của nguyên thủ Ukraine đương nhiệm, Volodymyr Zelensky, "đã chấm dứt". Do đó, Moskva hiện cần phải xác định ai sẽ là người trực tiếp ký các văn bản pháp lý có tính ràng buộc nếu đàm phán hòa bình với Kiev.
Theo hiến pháp Ukraine, nhiệm kỳ 5 năm của Tổng thống Zelensky đã kết thúc ngày 20/5 và nước này phải tổ chức bầu cử tổng thống từ trước đó hai tháng. Tuy nhiên, ông Zelensky vẫn duy trì trạng thái thiết quân luật ở Ukraine và yêu cầu không tổ chức bầu cử cho tới khi xung đột chấm dứt.
"Hiến pháp Ukraine chỉ quy định nhiệm kỳ của quốc hội có thể được gia hạn trong giai đoạn thiết quân luật. Tôi nhớ rằng quy định này được họ thông qua vào năm 2016 nhằm làm rõ tình trạng pháp lý của thiết quân luật", ông Putin nói, bổ sung rằng luật chỉ có quy định Ukraine không bầu tổng thống trong giai đoạn thiết quân luật nhưng không đề cập đến gia hạn nhiệm kỳ tổng thống. "Luật của họ có vấn đề", ông tuyên bố.
Theo Kyiv Independent, hiến pháp Ukraine chỉ cho phép chuyển giao quyền lực tổng thống sang chủ tịch quốc hội nếu nhiệm kỳ tổng thống bị kết thúc đột ngột, tức không còn năng lực điều hành, từ chức hoặc bị phế truất.
Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock và người phát ngôn Ủy ban châu Âu Peter Stano tuần qua đã lên tiếng ủng hộ ông Zelensky là "tổng thống hợp pháp và chính danh của Ukraine".
Thanh Danh (Theo TASS, Reuters, Kyiv Independent)