Tân Tổng thống Widodo giữa vòng vây người ủng hộ sau lễ nhậm chức hôm 20/10. Ảnh: Reuters
Sinh năm 1961, ông Widodo lớn lên ở thành phố Solo thuộc trung Java, cách thủ đô Jakarta gần 400 km. Là con cả trong gia đình có bốn anh em, khi còn nhỏ, ông thường giúp bố làm nghề thợ mộc thu gom và cắt gỗ, là công việc kiếm sống của gia đình. Thời học sinh, Widodo đến trường trên chiếc xe máy hiệu Yamaha màu xanh mượn của bác.
Khi cầm tấm bằng tốt nghiệp từ một trong những đại học hàng đầu của Indonesia là Gadjah Mada vào năm 1985, với chuyên ngành lâm nghiệp, Widodo khởi nghiệp bằng việc kinh doanh nguyên liệu gỗ làm sàn nhà, sau đó chuyển sang đóng đồ gỗ. "Đợt hàng xuất đi đầu tiên của tôi là tới Singapore", ông cho biết.
Widodo bắt đầu sự nghiệp chính trị của mình khi ông được bầu làm thị trưởng của Solo năm 2005. Năm 2010 ông tái đắc cử với số phiếu chiếm 90%. Năm 2012, ông trở thành thị trưởng của Jakarta.
Chiến thắng sít sao của ông Widodo trước đối thủ Prabowo Subianto, là cựu tướng lĩnh và là con rể của nhà độc tài Suharto, hồi tháng 7 vừa qua đánh dấu lần đầu tiên Indonesia có tổng thống không thuộc tầng lớp danh giá về chính trị và quân sự.
Hôm 20/10, với cuốn kinh Coran giơ cao trên đầu, ông tuyên thệ nhậm chức tổng thống trong buổi lễ đặc biệt. Tân tổng thống hứa hẹn đem lại các chương trình lấy người dân làm trung tâm ở một đất nước có dân số 250 triệu người. Ông cam kết hỗ trợ những người nghèo trong bối cảnh có đến hơn 100 triệu người có mức sống chưa đến 2 USD một ngày, và có mức chênh lệch giàu nghèo ở mức cao kỷ lục, theo các nhà kinh tế học.
Ông cũng hứa có thêm nhiều chương trình của chính phủ dành cho nông dân, ngư dân và những người lao động làm nghề truyền thống, chi tiêu nhiều hơn về chăm sóc y tế và các dịch vụ xã hội cho người nghèo. Từ thời còn làm thị trưởng Solo, ông chú tâm đến việc giải quyết các vấn đề xã hội như lụt lội, đường phố dơ bẩn và các khu ổ chuột. Khi là thị trưởng Jakarta, ông Widodo đưa ra hệ thống chăm sóc sức khỏe và nạo vét các con sông bị ô nhiễm, đưa người ở các khu ổ chuột tới các tòa nhà mới.
"Thống nhất và chung tay là điều tiên quyết với chúng ta để trở thành một nước mạnh. Chúng ta sẽ không bao giờ trở thành một nước hùng cường nếu chúng ta bị kẹt trong sự chia rẽ", ông Widodo nói trong lễ nhậm chức.
Các nhà phân tích đánh giá tân tổng thống Indonesia sẽ phải đối mặt với một hệ thống từ lâu thuộc về tầng lớp giàu có trong xã hội, những nhân vật chính trị danh giá và lãnh đạo quân đội.
"Ông ta lên đến đỉnh của kim tự tháp nhưng ông ấy vẫn yếu trong tầng lớp chính trị đầy quyền lực. Ông ta cần thời gian để được nhìn nhận và chấp nhận như là một phần của tầng lớp đó, nếu không ông ta sẽ phải đối diện với sự phản đối", Achmad Sukarsono, nhà phân tích chính trị tại Trung tâm Habibie nói với Reuters.
Tuy nhiên Kevin O'Rourke, nhà phân tích chính trị khác lại cho rằng: "Sự khởi đầu của Widodo cho thấy ông đang trở thành một người giỏi trong việc lèo lái chính trị nội địa".
Giới quan sát đánh giá, thử thách đầu tiên của tân tổng thống là cắt giảm trợ cấp nhiên liệu cao để tránh thâm hụt ngân sách, đang chịu áp lực do cắt giảm thuế và giảm doanh thu khi Indonesia tăng trưởng chậm nhất trong 5 năm gần đây.
Giá nhiên liệu cao từng gây nên các cuộc biểu tình ở Indonesia trước đây và góp phần khiến cựu độc tài Suharto rời khỏi nhiệm sở hồi năm 1998. Chính quyền của ông Widodo cũng nhắm tới chi dùng ngân sách vào cơ sở hạ tầng, giáo dục và chăm sóc y tế. Tham nhũng cũng là một vấn đề "đau đầu". Cựu Tổng thống Susilo Bambang Yudhoyono vừa mãn nhiệm phải chịu sự chỉ trích vì không làm đủ để chấm dứt vấn nạn lan tràn này.
Khi được hỏi muốn được gọi là gì, tân tổng thống Indonesia nói: "Hãy gọi tôi là Jokowi". Đây là biệt hiệu do một khách hàng người Pháp đặt cho ông để phân biệt với những người trùng tên khác ở Java, thời ông còn làm đồ gỗ xuất khẩu trước năm 2005.
Tổng thống có vợ là Iriana Widodo. Hai người gặp nhau khi ông đang học đại học. Sau thời gian hẹn hò 4 năm, hai người kết hôm cuối năm 1986. Họ có hai con trai và một con gái. Đó là Gibran Rakabuming Raka, Kahiyang Ayu và Kaesang Pangarep. Ông Widodo được miêu tả là một người nhã nhặn và lịch thiệp. Ông và vợ có cuộc sống đơn giản.
Tân tổng thống còn là một "fan cuồng" của thể loại nhạc hard rock và metal. "Nhạc rock giúp tôi có động lực, những tiếng trống khiến tôi có thêm tinh thần về môi trường, về công lý", ông từng chia sẻ.
Ông Widodo cùng vợ và các con. Ảnh: Jakarta Globe
Khánh Lynh