From: Anh Tuan
To: kinhdoanh@vnexpress.net
Sent: Monday, July 19, 2004 1:13 PM
Subject: Ung ho phuong an phan bo han ngach xuat khau det may nam 2005 cua Bo truong Bo Thuong mai
Phải nói rằng đó là một quyết định đúng đắn, đáng ra phải được thực hiện từ lâu rồi mới phải, nhằm tăng năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp dệt may Việt Nam.
Lâu nay, các doanh nghiệp dệt may thường có tâm lý ỷ lại, ăn sẵn và rất yếu kém trong việc năng động tìm thị trường xuất khẩu. Có những năm, tôi theo dõi trên báo chí thì thấy tình trạng rất nhiều doanh nghiệp đổ xô vào gia công 1 số Cat phổ biến, tranh giành thậm chí buôn bán hạn ngạch để được xuất khẩu, còn 1 số Cat thì gần như chẳng có doanh nghiệp nào nhòm ngó tới. Hậu quả là nhiều doanh nghiệp lớn thì chưa hết năm đã hết hạn ngạch để sản xuất, các doanh nghiệp nhỏ thì số lượng phẩn bổ quá vụn vặt và phân tán, làm giảm tính hiệu quả về quy mô, do đó, chi phí sản xuất vẫn khá cao so với hàng gia công của Trung Quốc. Với cách làm như vậy, cách kinh doanh như vậy, thì ngay cả khi Việt Nam gia nhập WTO, tôi nghĩ rằng các doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa chắc đã tồn tại được trong cơ chế cạnh tranh mới do nước ta phải mở cửa cho các nhà đầu tư nước ngoài vào hoạt động trong lĩnh vực dệt may.
Không phải một vài lần, mà rất nhiều lần, đài báo đều đưa tin về kêu gọi của Chính phủ khuyến nghị các doanh nghiệp trong cả nước nâng cao năng lực cạnh tranh để có thể tồn tại khi trước mắt là AFTA được thực hiện hoàn toàn tại nước ta kể từ năm 2006, và sau này là WTO. Thế nhưng, tình hình không được cải thiện là bao. Giá cả sản phẩm vẫn cao, chất lượng thì không cải thiện mấy, nguyên trong ngành dệt may thì phần lớn đổ xô đi gia công cho nước ngoài, kim ngạch xuất khẩu có cao thật nhưng lợi nhuận hay giá trị gia tăng mang lại chưa chắc đã nhiều. Ai cũng hiểu rằng phần lớn nguyên phụ liệu ngành dệt may được nhập khẩu chủ yếu từ Trung Quốc, đối thủ cạnh tranh chính của dệt may Việt Nam. Thử hỏi các doanh nghiệp dệt may, nếu có một vấn đề trục trặc về nguồn cung cấp nguyên phụ liệu từ Trung Quốc, dẫn đến việc không có nguyên liệu để gia công, liệu ngành dệt may Việt Nam sẽ ra sao đây?
Các doanh nghiệp Việt Nam nói chung và dệt may nói riêng vẫn còn rất yếu kém trong việc hoạch định chiến lược trung và dài hạn. Cái mà họ nhìn thấy chỉ là cái lợi trước mắt, mà không thấy được hướng cần phải phát triển sau này. Chỉ lấy một ví dụ là sản phẩm cá basa và tôm xuất khẩu, thị trường xuất khẩu chỉ tập trung vào Mỹ, đến khi bị kiện và bị áp thuế chống phá giá thì các doanh nghiệp mới tỉnh ngộ và nháo nhào đi tìm thị trường khác. Trong khi một nguyên tắc tối thiểu mà bất cứ nhà quản lý nào cũng phải hiểu khi lãnh đạo doanh nghiệp là phải đa dạng hoá thị trường và sản phẩm để phân tán rủi ro. Bài học cá basa và tôm xuất khẩu vào Mỹ vẫn còn đó, trong cuộc cạnh tranh trên thị trường thế giới, tình trạng cá lớn nuốt cá bé là không thể tránh khỏi. Để hàng hoá Việt Nam tồn tại được trong cuộc cạnh tranh khốc liệt đó, giải pháp đúng đắn nhất chính là tìm cách tăng năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp lớn, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp vừa và nhỏ tìm những thị trường phù hợp với mình, tránh việc "bình quân chủ nghĩa" phân bổ đều đặn nguồn lực cho mọi doanh nghiệp vì chính việc làm đó chắc chắn sẽ làm triệt tiêu khả năng đầu tư công nghệ, tăng năng suất và tính hiệu quả về quy mô, cũng như tính cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường thế giới.