Đây là lần đầu tiên thực hiện đặc xá theo Luật Đặc xá 2018, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng thông báo.
Diện được xét đặc xá bao gồm: người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, tù nhân chung thân được giảm xuống tù có thời hạn, người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù.
Người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, tù nhân chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn nếu đáp ứng đủ 6 điều kiện mới được xem xét đặc xá. Tiêu chí đầu tiên là ý thức cải tạo tốt, được xếp loại từ khá trở lên; chấp hành án tù ít nhất 1/2 thời gian phạt hoặc 15 năm tù.... Nếu những người này được giảm thời gian chấp hành án phạt tù thì thời gian đó không được tính là đã chấp hành.
Điều kiện tiếp theo là chấp hành xong hình phạt bổ sung là tiền. Phạm nhân thi hành được một phần nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác và lâm vào hoàn cảnh kinh tế đặc biệt nên không thể thi hành tiếp phần còn lại cũng được xem xét. Riêng tội phạm tham nhũng cần thực hiện xong hết các nghĩa vụ này.
Người lập công, mắc bệnh hiểm nghèo, đau ốm thường xuyên, khuyết tật, từ đủ 70 tuổi trở lên, là lao động duy nhất trong gia đình có hoàn cảnh khó khăn, nữ phạm nhân có thai hoặc có con dưới 3 tuổi đang ở cùng... sẽ được xem xét đặc xá khi chấp hành ít nhất 1/3 hoặc 2/5 thời gian án tù hay 13 năm với tù nhân chung thân được giảm xuống án tù có thời hạn.
Đợt đặc xá dịp Quốc khánh 2021 không xét đặc xá với phạm nhân bị kết tội phản bội tổ quốc, gián điệp, hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân, phá rối an ninh... Người trước đó đã được đặc xá, có hai tiền án trở lên, giết người có tổ chức, hiếp dâm và hiếp dâm trẻ em có tính chất loạn luân, cướp tài sản có sử dụng vũ khí... cũng không được hưởng chính sách này.
Bộ Công an thông báo hiện chưa thể thống kê được số phạm nhân đủ tiêu chuẩn xem xét đặc xá.
Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng. Ảnh: Danh Lam
Cho biết Việt Nam đang quản lý trên 100.000 phạm nhân, Thứ trưởng Lê Quốc Hùng đánh giá "tỷ lệ này thấp hơn nhiều" so với các nước trong khu vực có tương đồng về dân số.
Tại các trại giam hiện có khoảng 600 phạm nhân nước ngoài thuộc 28 quốc tịch và một số chưa thể xác định. "Tất cả được đối xử bình đẳng trong đợt đặc xá này, nếu đủ điều kiện", Thứ trưởng Công an khẳng định.
Luật Đặc xá năm 2018 cho phép người đang chấp hành án phạt có quyền làm đơn đề nghị đặc xá, trong khi với Luật Đặc xá năm 2007 quyền này thuộc về giám thị trại giam, giám thị trại tạm giam.
Lần đặc xá gần nhất là năm 2016 với 4.200 phạm nhân và gần 200 người đang hoãn chấp hành án phạt tù, tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù.
Từ năm 2009 đến 2016, Việt Nam có 6 đợt đặc xá tha tù trước thời hạn cho gần 90.000 phạm nhân. Đa số người được đặc xá trở về nơi cư trú, ổn định cuộc sống, làm ăn lương thiện, tỷ lệ tái phạm thấp, Bộ Công an cho hay.
Hải Thư