Cát Thế Quang sinh năm 1972 ở thành phố Tề Tề Cáp Nhĩ, tỉnh Hắc Long Giang, phía đông bắc Trung Quốc. Tốt nghiệp Học viện Công nghiệp nhẹ Tề Tề Cáp Nhĩ nhưng Quang luôn mơ ước thành diễn viên. Tham gia lớp đào tạo kịch nói của thành phố và đi học diễn xuất, với chất giọng độc đáo, Quang làm ca sĩ và người dẫn chương trình ở một hộp đêm địa phương. Sau khi có chút tiếng tăm, Quang bắt đầu ăn chơi hào phóng, thu nhập không đủ tiêu xài. Thiếu tiền, Quang đi theo bạn ăn cướp.
Tối 6/12/1998, Quang cùng hai người bạn họ Lý và Lưu ra phố "săn mồi". Thấy một cặp đi bộ trên phố, cả ba bám theo, tấn công từ phía sau. Nạn nhân là vợ chồng Dương Lâm, một cảnh sát hình sự. Khi thấy Quang cầm dao túm lấy vợ mình để uy hiếp, Lâm lập tức chống cự và tiết lộ là cảnh sát. Tuy nhiên, Lý và Lưu không sợ hãi mà còn tấn công hung ác hơn. Chúng đâm Lâm 5 nhát sau đó cướp súng và tiền bạc bỏ chạy. Lâm bị đứt dây thần kinh tủy, thành người tàn tật.
Lý và Lưu bị bắt trong vòng hai ngày. Quang trốn thoát đến nơi khác. Do vụ cướp có tính chất nghiêm trọng và còn thực hiện nhiều tội ác khác, Lý và Lưu bị kết án tử hình. Nhưng Quang dường như biến mất, cảnh sát tìm kiếm nhiều năm không có kết quả.
Cát Thế Quang khi bị bắt tháng 12/2011. Ảnh: Baike
Năm 2009, bộ phim truyền hình Tiềm phục (Lurk) về đề tài chiến tranh, gián điệp do Tôn Hồng Lôi, Diêu Thần đóng chính phát sóng, được khen ngợi là tác phẩm chất lượng cao, thu hút đông đảo khán giả theo dõi. Nhưng có người phát hiện một diễn viên phụ trong phim có ngoại hình rất giống Quang.
Diễn viên này tên Trương Quốc Phong, đất diễn không nhiều nhưng thể hiện nhân vật Thịnh Hương rất thành công, nhờ đó nhận được giải thưởng Nam diễn viên phụ xuất sắc tại Liên hoan truyền hình Quốc kịch thịnh điển.
Sau khi nhận được tố giác, cảnh sát lập tức điều tra, xác minh Phong chính là Quang và bắt giữ ngày 7/12/2011 tại thành phố Kim Hoa, tỉnh Chiết Giang. Khi thẩm vấn, Quang khai nhận thân phận và quá trình trốn chạy.
Sau khi gây án năm 1998, Quang chạy khỏi Tề Tề Cáp Nhĩ xuống phía Nam. Anh ta tìm được số thẻ căn cước và thông tin cá nhân của một người tên Trương Quốc Phong trên mạng, từ đó dùng luôn tên này để đến Thâm Quyến.
Từng học diễn xuất và ca hát nên Quang tìm việc dẫn chương trình, biểu diễn kịch nói ở các câu lạc bộ giải trí. Qua vài năm, Quang quen biết một số bạn bè trong ngành giải trí, được giới thiệu tới phim trường Hoành Điếm ở tỉnh Chiết Giang làm diễn viên quần chúng vào tháng 10/2007.
Quang sợ bị nhận ra trên phim nên luôn để râu, không dám quay phim hiện đại. Ngoại hình của Quang cũng đã thay đổi rất nhiều sau nhiều năm qua.
Diện mạo Cát Thế Quang trên phim (trái) thay đổi nhiều khi so với ảnh năm 1998. Ảnh: Baike
Sau khi vài bộ phim phát sóng mà không bị ai phát hiện, Quang yên tâm và bắt đầu thoải mái nhận phim hơn.
Nhờ có khả năng diễn xuất ổn, tính cách hào sảng, Quang được nhiều nhân viên công tác ở các đoàn phim yêu thích, mời tham gia nhiều bộ phim nổi tiếng như Võ Tắc Thiên bí sử, Ỷ thiên đồ long ký, Tân Hoàn Châu cách cách, Cung tỏa tâm ngọc. Chỉ trong hai năm, Quang đã góp mặt trong hơn 40 bộ phim truyền hình với vai quần chúng hoặc vai phụ. Anh ta còn có người đại diện riêng.
Quang có một nguyên tắc là không bao giờ đến Bắc Kinh đóng phim. Theo Quang, quy chế biểu diễn ở Bắc Kinh tương đối nghiêm ngặt, cần kiểm tra thẻ căn cước nên rất nguy hiểm. Anh ta cũng không dám ngồi máy bay, ở khách sạn vì sợ phải xuất trình thẻ căn cước. Mỗi khi đài truyền hình phát sóng bộ phim có mặt mình, Quang đều không ngủ được, cầu mong phim chỉ chiếu ở phía Nam, vì chiếu ở phía Bắc rất dễ bị lộ.
Hơn 10 năm trôi qua, Quang trở nên nổi tiếng với thành công của Tiềm phục, nhưng cũng chính bộ phim này khiến anh ta sa lưới.
Khi bị áp giải về Tề Tề Cáp Nhĩ, nhìn thấy Dương Lâm, viên cảnh sát bị cướp năm nào giờ vẫn phải chống nạng để đi lại, Quang quỳ xuống nói: "Tôi nhất định sẽ chuộc tội, bao năm qua tôi cũng không được sống yên".
Sau khi nhận tội, Quang bị tuyên án 10 năm tù. Do cải tạo tốt, anh ta được giảm án hai lần và ra tù vào cuối 2019.
Một số hình ảnh trong phim truyền hình của Cát Thế Quang, trong đó có bộ phim Tiềm phục (góc trên bên trái). Ảnh: Cunman
Sự việc của Cát Thế Quang khiến làng giải trí Trung Quốc xôn xao. Đạo diễn Khương Vĩ của Tiềm phục cho biết Quang là diễn viên phụ do phó đạo diễn lựa chọn, gây ấn tượng khá sâu sắc vì diễn xuất tốt hơn hẳn các vai quần chúng bình thường khác, nhất là cảnh khóc diễn rất đạt.
Về nguyên nhân nghi phạm bỏ trốn đóng hơn 40 bộ phim mà không ai phát hiện, Hiệp hội diễn viên Hoành Điếm cho biết các diễn viên quần chúng nhận tiền lương ít ỏi nên thường chỉ cần thử vai xem có diễn được hay không, không cần mang theo hồ sơ giấy tờ gì. Diễn viên quần chúng ở Hoành Điếm hầu hết đều do người quen giới thiệu giữa các đoàn phim, không ai quan tâm đến lý lịch của họ. Hiệp hội có hàng nghìn diễn viên quần chúng đăng ký, rất khó để xác minh danh tính của từng người.
Theo chia sẻ của người trong ngành, các đoàn phim là nơi ẩn náu tốt nhất cho tội phạm bỏ trốn do tính cơ động cao, nhân viên phức tạp. Biên kịch Uông Hải Lâm tiết lộ một trợ lý của ngôi sao đình đám từng bị phát hiện là tội phạm giết người khi làm thủ tục check-in khách sạn năm 2005.
Tuệ Anh (Theo CCTV, CNTV, Chinanews)