Ngày 4/9, sau một ngày xét xử và 4 ngày nghị án, TAND Hà Nội tuyên án với 9 bị cáo trong vụ án dìm giá 16.000 m2 đất ở Đông Anh, liên quan chủ tịch Vimedimex Nguyễn Thị Loan.
Trước và trong phiên tòa, bà Loan tố 37 bút lục lời khai bị cắt ghép, cần giám định lại. Song HĐXX đánh giá trong giai đoạn điều tra, bị cáo có nhiều lời khai, phía dưới đều có lời cam đoan, ký xác nhận nhận, có nhiều buổi làm việc có sự tham gia của luật sư và kiểm sát viên. Do đó, việc bị cáo cho rằng lời khai bị cắt ghép là không có cơ sở.
Tòa đánh giá lời khai nhận tội của bị cáo tại các biên bản hỏi cung phù hợp với lời khai của các bị cáo khác, những người có quyền lợi liên quan và vật chứng khác trong vụ án, do đó việc truy tố bà Loan và 8 đồng phạm là đúng, "không oan".
Bà Loan bị tuyên 3 năm tù về tội Vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản, đồng thời là bị cáo duy nhất bị tuyên án tù giam. 8 bị cáo còn lại bị phạt 15-36 tháng tù treo cùng tội danh hoặc tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Ngoài án tù, HĐXX chấp nhận yêu cầu của Công ty Bất động sản Bắc Từ Liêm là đơn vị trúng đấu giá 16.000 m2 đất trong vụ án. Theo đó, do khu đất đã được trả về cho huyện Đông Anh quản lý, UBND huyện này cần trả lại cho Công ty Bất động sản Bắc Từ Liêm hơn 462 tỷ đồng, trong đó 392 tỷ là số tiền trúng đấu giá và hơn 70 tỷ đồng đầu tư hạ tầng.
BỊ cáo Nguyễn Thị Loan tại tòa. Ảnh: Danh Lam
Trong những ngày diễn ra phiên tòa, bị cáo Nguyễn Thị Loan nhiều lần đề nghị giám định các bút lục ghi lời khai, cho rằng có dấu hiệu cắt ghép, cần giám định, bởi có hai điều tra viên chưa bao giờ thực hiện hỏi cung nhưng vẫn có biên bản.
Liên quan quá trình thực hiện các thủ tục tố tụng như khởi tố, bắt tạm giam, luật sư của bà Loan cho rằng thân chủ không thuộc trường hợp phải áp dụng bắt khẩn cấp vào ban đêm.
Đối chất tại tòa, điều tra viên cho hay không tham gia trực tiếp nhưng qua hồ sơ, được biết khi tiến hành khám xét phòng làm việc, phát hiện máy tính bị tháo nên xác định có dấu hiệu tiêu hủy chứng cứ. Nếu không giữ người khẩn cấp thì có thể không phục vụ tốt quá trình điều tra, vì thế nhà chức trách ra lệnh bắt khẩn cấp theo quy định.
Về việc bà Loan và luật sư cho rằng thủ tục tố tụng nhiều vi phạm nghiêm trọng, căn cứ buộc tội thân chủ không đảm bảo, đại diện VKS khẳng định đủ căn cứ buộc tội, mức án đề nghị đã đánh giá đầy đủ các yếu tố tăng nặng, giảm nhẹ.
VKS cáo buộc, năm 2020 khi biết UBND huyện Đông Anh tổ chức đấu giá khu đất 16.000 m2, dự án xây dựng nhà ở, thôn Cổ Dương, xã Tiên Dương, bà Loan đã giao cấp phó Nguyễn Quang Hưng chuẩn bị hồ sơ, sử dụng pháp nhân 3 công ty (thuê người khác đứng tên làm giám đốc) tham gia đấu giá: Công ty Bất động sản Mỹ Đình, Công ty Bất động sản Bắc Từ Liêm và Công ty cổ phần đầu tư bất động sản Thanh Trì.
Trong 6 công ty nộp hồ sơ xin đấu giá, còn lại 3 công ty trên đủ điều kiện.
Theo VKSND Hà Nội, để đảm bảo chắc chắn trúng đấu giá với giá thấp, trước đó bà Loan chỉ đạo cấp dưới bỏ giá theo cách thức: vòng trả giá thứ nhất, cả 3 công ty đều đưa giá bằng giá khởi điểm 18,2 triệu đồng/m2. Vòng 2 và 3, đều trả giá 19,2 triệu đồng/m2 và 20,2 triệu đồng/m2. Đến vòng thứ 4, cả ba công ty không trả nữa, để đơn vị đấu giá tổ chức bốc thăm chọn công ty trúng đấu giá.
Đúng kế hoạch, một trong 3 công ty "sân sau" của bà Loan trúng đấu giá 20,2 triệu đồng/m2, tổng giá trị khu đất là 326,8 tỷ đồng. Ngày 30/12/2020, công ty này nộp đủ tiền và được UBND huyện Đông Anh bàn giao đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở. Sau đó, bà Loan bán với giá 86,3 triệu đồng/m2.
Đại diện VKSND Hà Nội thực hành quyền công tố tại tòa. Ảnh: Danh Lam
Trước vụ đấu thầu này, VKSND Hà Nội xác định nhiều cán bộ thuộc huyện Đông Anh và Hà Nội có hành vi "không đúng, không khách quan" song "không tư lợi cá nhân, làm do nể nang" nên không truy tố.
Ban quản lý dự án và đầu tư xây dựng huyện Đông Anh không có thẩm quyền xác định giá khởi điểm nhưng bị cáo Trần Công Tuyên, khi đó là Trưởng phòng thuộc Ban quản lý, vẫn xin ý kiến lãnh đạo, liên hệ Công ty thẩm định giá VVAI để làm thẩm định giá đất.
Tháng 6/2020, VVAI xác định giá trị khu đất khoảng 504 tỷ đồng, tương đương 30-31 triệu/m2 nhưng ông Tuyên lập tức yêu cầu hạ giá trị khu đất thẩm định xuống còn 334 tỷ đồng.
Khi có quyết định giao đất của UBND Hà Nội, tháng 9/2020, Tuyên đến Sở Tài nguyên Môi trường Hà Nội nộp hồ sơ đề nghị xác định giá khởi điểm để tổ chức đấu giá.
Tuyên đề nghị Sở cho VVAI ký kết hợp đồng thẩm định giá. Nhưng bị cáo Cẩm Lê, cán bộ Sở, cho hay việc bốc thăm lựa chọn đơn vị tư vấn thuộc thẩm quyền của Văn phòng Sở, do cán bộ khác phụ trách.
VVAI đã liên hệ với cán bộ này nhờ hướng dẫn cách thức bốc thăm, được "giúp đỡ" và được bốc trúng, được làm đơn vị tư vấn xác định giá khởi điểm khu đất.
Nhà chức trách cáo buộc VVAI sau đó đã phát hành chứng thư thẩm định, nêu giá đất 17 triệu đồng/m2, tổng giá trị 16.100 m2 là 284 tỷ đồng, thấp hơn nhiều giá thực tế, nhưng vẫn vượt qua 2 vòng thẩm định của 2 bị cáo Lê và Bùi Thanh Huyền (chi cục phó quản lý đất đai).
Ngày 19/10/2020, Hội đồng thẩm định giá đất họp, gồm các cán bộ thuộc Sở Tài chính, Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên Môi trường; Cục thuế, UBND huyện Đông Anh và VVAI. Hội đồng thống nhất giá 18,2 triệu đồng/m2 và được thành phố phê duyệt.
VKSND Hà Nội xác định, tháng 11/2021 là 35,3 triệu đồng/m2, tức gấp đôi giá được phê duyệt. Việc câu kết thẩm định giá sai của các bị cáo thuộc Ban quản lý, Sở Tài nguyên Môi trường, Ban quản lý và VVAI đã "tạo điều kiện" để bà Loan Vimedimex dùng "chiêu trò" dìm giá đất để trúng đấu giá với giá trị thấp.
Thanh Lam