Trưa 10/8, chủ tọa Lưu Ngọc Cảnh thông báo quyết định trả hồ sơ. Tòa lưu ý, trong giai đoạn điều tra sắp tới, những người bị hại và liên quan chưa liên hệ với nhà chức trách cần tiếp tục đến làm việc, gửi đơn và nộp các tài liệu để đưa vào hồ sơ. Như vậy sau 4 năm từ khi khởi tố, vụ án lại quay về giai đoạn điều tra.
Hôm nay, Chủ tịch tập đoàn Mường Thanh Lê Thanh Thản ra toà về tội Lừa dối khách hàng. 6 cựu cán bộ phường Kiến Hưng và quận Hà Đông bị xét xử tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng gồm: ông Đỗ Văn Hưng, cựu chủ tịch phường Kiến Hưng và hai cựu phó chủ tịch Nguyễn Duy Uyển và Bùi Văn Bằng; Vương Đăng Quân (cựu phó chánh Thanh tra Xây dựng quận Hà Đông), Mai Quang Bài (cán bộ Đội Quản lý trật tự xây dựng quận Hà Đông) và Nguyễn Văn Năm (cựu chánh thanh tra xây dựng quận Hà Đông).
Ông Lê Thanh Thản tại phiên tòa sáng nay. Ảnh: Danh Lam
Tại phần xét hỏi sáng nay, ông Thản cho hay mình cùng con gái và người họ hàng mua lại Công ty Bemes (doanh nghiệp thuộc Hà Tây cũ) từ năm 2009. Ông Thản sở hữu 90% cổ phần, giữ chức Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc công ty.
Ông nói việc xây dựng dự án chung cư CT6 Kiến Hưng về quy hoạch là đúng, gồm 3 block, ở giữa là khách sạn và văn phòng cho thuê. "Song công ty lúc đó nghĩ không thể làm khách sạn và văn phòng cho thuê ở vị trí ở đó nên xin cho chuyển công năng. Khi được thành phố đồng ý, chúng tôi bắt tay xây dựng, không làm các thủ tục tiếp theo nên sai đến bây giờ", ông khai.
Chủ tịch Bemes khẳng định "không xây dựng sai quy hoạch, chỉ sai công năng, kết cấu không thay đổi".
Khi chủ tọa dẫn lại cáo trạng thể hiện, các văn bản xin điều chỉnh quy hoạch của Bemes đều không được sự đồng ý của UBND Hà Nội, ông Thản hai lần khẳng định: "Có được đồng ý nhưng công ty không theo đuổi thực hiện nốt, nghĩ thế là xong".
Trên các hợp đồng ký với khách mua căn hộ, ông Thản khai có cam kết hỗ trợ cư dân làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, dự án hợp pháp đã được phê duyệt. Trước lời khai này, chủ tọa truy vấn: "Thực tế đã được phê duyệt chưa?". Ông Thản trả lời: "Bemes có làm thủ tục nhưng chưa được phê duyệt".
Về số thiệt hại 481 tỷ đồng được VKS xác định từ sai phạm, ông Thản cho rằng "chưa hợp lý lắm".
"Công ty đã nộp 60 tỷ đồng phí sử dụng đất, 60 tỷ hóa đơn, 50 tỷ mua lại dự án, sơ sơ đã gần 200 tỷ rồi, còn bỏ tiền mua vật liệu xây dựng, thi công. Công an cho rằng tiền thiệt hại như thế là bất hợp lý", ông nói và xin được tòa và thành phố xem xét cấp sổ đỏ cho cư dân. Bemes cam kết sẽ phối hợp làm các thủ tục.
Chủ tọa đánh giá CT6C đã được cơ quan tố tụng kết luận là sai phạm nên khả năng được cấp sổ là rất khó, "vậy bị cáo có phương án nào khác không?". Chủ tịch Mường Thanh cho biết đã có sẵn 3 phương án nhưng chưa thống nhất được.
"Một là chấp nhận xử phạt vi phạm hành chính theo quy định. Hai là tự thỏa thuận với người mua nhà tại CT6C để di dời sang dự án khu đô thị Thanh Hà – Cienco5 (cũng do ông Thản làm chủ). Ba là tự thoả thuận với cư dân CT6C để mua lại căn hộ hoặc trả lại tiền mua nhà, sau đó sẽ tự phá dỡ", ông nói và cho hay trước phiên tòa, mới giải quyết thành công với 13 hộ dân, theo hình thức trả lại tiền theo giá trên hợp đồng.
143 bị hại có mặt tại tòa sáng nay. Ảnh: Danh Lam
Bị hại: Chúng tôi chờ đợi quá lâu
Có mặt tại tòa, một số bị hại đề nghị được giải quyết cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nếu không ông Thản và Bemes cần bồi thường cho họ thỏa đáng, theo giá thị trường và tổn thất tinh thần theo đuổi việc đòi lại quyền lợi suốt 10 năm qua.
"Căn hộ xây trái phép nên không thể định giá. Hợp đồng mua bán sẽ tuyên vô hiệu, các bên phải hoàn trả tài sản đúng tình trạng ban đầu, bên nào có lỗi phải có trách nhiệm bồi thường. Song bên bị thiệt hại phải chứng minh được cái thiệt hại đó, chứ không thể đưa ra mức giá không có căn cứ, tòa không thể giải quyết được", chủ tọa lưu ý các bị hại.
Theo giá trị các căn hộ trong khu vực thời điểm hiện tại, một số người đề nghị được bồi thường theo đơn giá 25,5 triệu đồng/m2 (gấp rưỡi thời điểm ký hợp đồng). Trước ý kiến này, ông Thản cho biết, sẽ tiếp tục đàm phán để đưa ra mức bồi thường hợp lý cả đôi bên, "không thể chiều theo mỗi người một mức giá".
Trước quan điểm của ông Thản và quyết định hoãn phiên tòa để điều tra bổ sung, các bị hại cho rằng chưa thỏa đáng. Họ cho rằng đã phải chờ đợi quá lâu để được lên tiếng, và sẽ không chấp nhận việc bồi thường bằng mức tiền họ mua căn hộ từ 10 năm trước. "Cầm hơn một tỷ đồng đi mua chung cư bây giờ, không chỗ nào bán cả", một trong số bị hại nêu quan điểm.
Theo cáo trạng, năm 2008, Công ty Bemes được UBND Hà Tây phê duyệt quy hoạch xây dựng chi tiết 1/500 dự án CT6 Kiến Hưng tại phường Kiến Hưng, quận Hà Đông.
Theo quy hoạch, trên 17.000 m2 đang quản lý, Bemes được xây nhà cao 31 tầng, hai tầng hầm trên phần đất hơn 5.500 m2. Trong đó tầng 2-4 là trung tâm thương mại, tầng 5-31 tách thành hai toà tháp chung cư cao cấp và khách sạn.
Khối nhà thấp tầng trên diện tích hơn 1.000 m2, Bemes được xây 15 căn nhà cao 3 tầng. Giữa năm 2010, Công ty Bemes nhiều lần xin điều chỉnh một số quy hoạch nhưng không được nhà chức trách đồng ý.
VKS cáo buộc ông Thản sau đó vẫn chỉ đạo thi công sai quy hoạch, xây dựng vào chỉ giới đường đỏ khiến "vi phạm nghiêm trọng quy hoạch xây dựng".
Với khu nhà cao tầng, ông tăng diện tích tầng hầm từ 5.762 lên 6.817 m2, toà tháp A tăng từ 1.108 lên 2.428 m2, tháp B từ 1.099 lên 1.928 m2 và giảm một tầng hầm, thêm một tầng penhouse; bỏ xây nhà trẻ 718 m2.
Toà tháp B thay đổi từ chức năng khách sạn thành căn hộ ở; xây dựng 495 phòng khách sạn thành 1.582 căn hộ. Ông chỉ đạo xây thêm một toà CT6C không nằm trong phê duyệt với 438 căn hộ.
Khối nhà thấp tầng diện tích được phê duyệt là hơn 1.600 m2 để xây 15 căn hộ cao 3 tầng. Tuy nhiên, ông Thản đã chỉ đạo xây dựng trên hơn 2.800 m2 với 38 căn hộ cao tầng. Hơn nữa, toàn phần diện tích quy hoạch xây dựng nhà trẻ đã chuyển đổi thành các căn hộ thấp tầng.
Hiện trạng tòa chung cư sai phạm. Ảnh: Phạm Dự
Từ tháng 3/2011, ông Thản bị cáo buộc chỉ đạo cấp dưới quảng cáo, "đưa thông tin gian dối về tính pháp lý của dự án để bán các căn hộ xây dựng trái pháp luật". Việc này nhằm mục đích để khách hàng tin tưởng ký hợp đồng mua bán căn hộ với Bemes, nộp tiền theo tiến độ thi công.
Trên hợp đồng mua bán căn hộ, ông Thản với danh nghĩa là Tổng giám đốc đã trực tiếp ký với khách hàng. Ông cam kết hồ sơ dự án đã được phê duyệt, thiết kế tuân thủ đúng quy định về xây dựng và sẽ hỗ trợ bên mua làm thủ tục cấp sổ đỏ.
Theo cáo trạng, dự án CT6 Kiến Hưng có 1.620 căn hộ. Sau khi bán nhà cho khách hàng, Công ty Bemes cùng phối hợp thực hiện và đã được Sở Tài nguyên Môi trường Hà Nội cấp sổ đỏ cho 916 căn hộ chung cư, 18 nhà thấp tầng. Còn lại 483 căn hộ của tòa tháp CT6C và 82 căn hộ khác chưa được cấp sổ.
Cảnh sát đã làm việc với 488/520 khách hàng mua nhà tại dự án của ông Thản và xác định số tiền họ phải bỏ ra để mua 488 căn hộ nhưng không được cấp sổ đỏ là hơn 534 tỷ đồng. Trừ đi 53 tỷ đồng đã nộp thuế, VKS xác định ông Thản thu lời bất chính hơn 481 tỷ đồng; thiệt hại gây ra cho 488 khách hàng mua căn hộ không được cấp sổ đỏ là 53 tỷ đồng.
Để xảy ra sai phạm, VKS cho rằng còn có sự thiếu trách nhiệm của nhóm cựu cán bộ phường Kiến Hưng và thanh tra xây dựng quận Hà Đông. Suốt quá trình dự án CT6 Kiến Hưng xây dựng sai quy hoạch, nhóm cán bộ phường và thanh tra quận đã không thanh tra, kiểm tra để ngăn chặn.
Xác minh tại UBND phường Kiến Hưng và thanh tra xây dựng quận Hà Đông, cảnh sát không thấy bất kỳ tài liệu, hồ sơ kiểm tra hay phiếu đề xuất xử lý nào với dự án.
Thanh Lam