Thông báo được Tòa án Tối cao Israel đưa ra ngày 21/3 sau khi Yair Lapid, lãnh đạo phe đối lập và là người đứng đầu đảng Yesh Atid, nói đảng này đã thay mặt một số phong trào đối lập nộp đơn phản đối quyết định cách chức Ronen Bar, giám đốc Cơ quan An ninh Israel (Shin Bet), của chính phủ Thủ tướng Benjamin Netanyahu.
Đảng Yesh Atid lên án động thái trên của chính quyền ông Netanyahu, cho rằng quyết định này được đưa ra vì "xung đột lợi ích".
Phong trào Chính phủ Chất lượng ở Israel cũng nộp đơn phản đối riêng, cáo buộc đây là quyết định "bất hợp pháp" và "gây rủi ro thật sự cho an ninh quốc gia của Israel". Tổ chức phi chính phủ này từng rất tích cực phản đối nỗ lực cải cách tư pháp của chính quyền ông Netanyahu, vốn được cho là sẽ hạn chế tính độc lập của tòa án.
Tòa án Tối cao Israel cho biết họ "đóng băng" quyết định sa thải ông Bar cho đến khi các đơn phản đối được trình lên tòa án trước ngày 8/4.
Tổng chưởng lý Israel Gali Baharav-Miara cho biết với quyết định của tòa, Thủ tướng không được phép bổ nhiệm người mới làm lãnh đạo Shin Bet hay tiến hành các cuộc phỏng vấn để chọn lựa ứng viên.
Giám đốc Shin Bet Ronen Bar tại Beit Shemesh, Israel tháng 7/2024. Ảnh: Times of Israel
Văn phòng Thủ tướng Israel ngày 21/3 thông báo sa thải ông Bar, sau khi ông Netanyahu đề xuất làm điều này với lý do "thiếu sự tin tưởng". Quyết định vốn dự kiến có hiệu lực vào ngày 10/4, đánh dấu lần đầu tiên trong lịch sử người đứng đầu Shin Bet bị cách chức.
Trong đơn, các đảng đối lập nhấn mạnh những điều mà phe phản đối cho là hai lý do chính khiến Thủ tướng Israel cách chức ông Bar. Nguyên nhân thứ nhất là lãnh đạo Shin Bet đã chỉ trích chính phủ về thất bại an ninh trong cuộc tấn công hiệp đồng của nhóm vũ trang Hamas vào lãnh thổ Israel ngày 7/10/2023, khiến đây trở thành ngày đẫm máu nhất trong lịch sử đất nước.
Lý do thứ hai là vụ bê bối mà truyền thông gọi là "Qatargate", trong đó các thành viên chính phủ Israel bị điều tra với cáo buộc nhận tiền từ Qatar để quảng bá hình ảnh cho quốc gia Trung Đông.
Đơn phản đối chỉ ra rằng ông Bar bị cách chức sau khi cuộc điều tra của Shin Bet xác định "giới lãnh đạo chính trị phải chịu trách nhiệm cho thảm kịch ngày 7/10". Nó cũng diễn ra trong lúc cơ quan này đang điều tra những người thân cận của Thủ tướng Netanyahu "bị nghi nhận tiền từ các thực thể có liên hệ trực tiếp hoặc hành động thay mặt cho chính phủ Qatar".
Trong bức thư được công khai cuối ngày 20/3, ông Bar cũng cho rằng ông Netanyahu muốn sa thải mình là vì "lợi ích cá nhân".
Trong khi đó, Thủ tướng Netanyahu khẳng định chính phủ mới là bên quyết định ai là người đứng đầu Shin Bet. Văn phòng Thủ tướng Israel ngày 21/3 cho biết chính phủ sẽ nhóm họp vào 23/3 để bỏ phiếu bất tín nhiệm với Tổng chưởng lý Gali Baharav-Miara.
"Chúng tôi muốn bày tỏ sự không tin tưởng đối với cố vấn pháp lý của chính phủ, Gali Baharav-Miara, do hành vi không phù hợp của bà và các khác biệt lớn, kéo dài giữa hai bên", thông báo có đoạn.
Các động thái của Thủ tướng Israel đang khơi lại sự chia rẽ sâu sắc trong nội bộ nước này. Tổng thống Israel Isaac Herzog ngày 20/3 bày tỏ phản đối trước "những hành động gây tranh cãi của chính phủ", cho rằng chúng đang làm Israel chia rẽ nghiêm trọng hơn trong lúc nước này vẫn đang tiến hành chiến dịch ở Gaza.
Bất chấp mưa gió và thời tiết lạnh giá, hàng nghìn người Israel đêm 20/3 tụ tập bên ngoài tòa nhà quốc hội và nhà riêng của ông Netanyahu ở Jerusalem, để phản đối các động thái của chính phủ nhằm vào ông Bar và bà Baharav-Miara.
Người dân đội mưa biểu tình bên ngoài nhà riêng của ông Netanyahu ở Jerusalem hôm 20/3. Ảnh: AFP
Phạm Giang (Theo AFP)