Các đại biểu dự hội nghị đã xác định hai vấn đề lớn cần làm ngay là có mô hình chính quyền phù hợp với đặc trưng của đô thị và nông thôn; phân cấp thẩm quyền giữa trung ương và chính quyền thành phố một cách rõ ràng để tạo sự chủ động trong quản lý, điều hành.
Cụ thể, TP HCM kiến nghị đổi tên chương IX của Hiến pháp năm 1992 về “HĐND và UBND” thành tên gọi “Tổ chức chính quyền địa phương”; đổi tên Ủy ban nhân dân (UBND) như hiện nay thành Ủy ban hành chính nhằm phản ánh đúng tính chất pháp lý và chức năng cơ bản của cơ quan này. Kiến nghị này của TP HCM được nhiều đại biểu đồng tình.
Ngoài ra, TP HCM cũng đề xuất, đối với thành phố trực thuộc trung ương chỉ thành lập HĐND và Ủy ban hành chính của thành phố. Còn quận, huyện, phường, xã và thị trấn trên địa bàn chỉ thành lập Ủy ban hành chính, không thành lập HĐND. “Đã trải qua thời gian nghiên cứu quá lâu nên mô hình chính quyền đô thị cho thành phố cần thực hiện chính thức chứ không thí điểm nữa”, nguyên Chủ tịch HĐND TP HCM Phạm Phương Thảo nói.
Về phân cấp thẩm quyền, TP HCM kiến nghị 3 vấn đề lớn đang bức xúc hiện nay gồm tài chính – ngân sách, bộ máy biên chế và xử phạt hành chính. Phó chủ tịch UBND TP HCM Phạm Minh Trí đề xuất trung ương tăng thẩm quyền cho TP HCM để thành phố chủ động quyết định 3 vấn đề này cho phù hợp với đặc thù của thành phố.
Đồng tình với Phó chủ tịch Trí, bà Phạm Phương Thảo cho rằng, TP HCM nên giảm bớt một số sở, ngành và thành lập cảnh sát đô thị. Đối với giám đốc các sở cần thêm chức năng xử lý chứ không chỉ tham mưu như hiện nay.
Phát biểu tại hội nghị, thượng tướng Trần Đại Quang (Bộ trưởng Công an) đánh giá cao những thành tựu đạt được sau gần 20 năm thực thi Hiến pháp năm 1992. Thượng tướng đề nghị TP HCM tiếp tục nghiên cứu vấn đề thí điểm không tổ chức HĐND quận, huyện, phường trên địa bàn, trong đó tập trung giải quyết tốt hơn vấn đề đảm bảo cơ chế giám sát của nhân dân trong cơ cấu tổ chức chính quyền không có HĐND.
Trước đó, tại Đà Nẵng, trong Hội nghị tổng kết thi hành Hiến pháp năm 1992, UBND TP Đà Nẵng cũng kiến nghị sửa đổi quy định về tổ chức bộ máy chính quyền địa phương. Trong đó nhấn mạnh thay tên gọi “Ủy ban nhân dân các cấp” thành “Ủy ban hành chính”. Đối với thành phố trực thuộc trung ương, TP Đà Nẵng kiến nghị cần có chức danh thị trưởng và xây dựng thể chế về chính quyền đô thị…
Tá Lâm