- Ông đánh giá thế nào về tình trạng trẻ em chết đuối thời gian gần đây?
- Đuối nước là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em. Theo thống kê của Bộ Y tế, trung bình mỗi ngày có 30 em bé bị chết do tai nạn thương tích, trong đó hơn 10 trẻ em chết đuối, từ chết trong nhà tắm, vũng nước, rúc đầu vào chum vại, đến chết ở ao hồ, sông biển...
Theo quy luật, năm nào cũng vậy, cứ vào hè là có trẻ em chết đuối. Vì vậy, từ đầu tháng tư, Thứ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đã có công văn gửi tất cả UBND tỉnh thành cảnh báo về hiện tượng trẻ em chết đuối đầu hè, yêu cầu địa phương có kế hoạch tuyên truyền để cha mẹ, nhà trường, các đoàn thể... chú ý vấn đề này.
Nhưng cuối cùng số trẻ em chết đuối vẫn quá nhiều. Từ tháng tư đến giữa tháng 5, thống kê từ các tỉnh thành gửi về đã có 37 trẻ em tử vong và con số chưa dừng lại. Là người theo dõi mảng này, lại là giám đốc dự án phòng chống tai nạn thương tích trẻ em Việt Nam, tôi thấy rất thương tâm.
 |
|
Ông Nguyễn Trọng An: "Nhiều địa phương còn bận với việc giải thể, sáp nhập, chưa quan tâm đến công tác chăm sóc trẻ em". Ảnh: H.K. |
- Theo ông, nguyên nhân nào dẫn đến số trẻ em chết đuối gia tăng?
- Có nhiều nguyên nhân. Đầu tiên phải nói đến công tác tuyên truyền chưa sâu rộng, và ở nhiều địa phương gần như bị bỏ quên. Gốc rễ của vấn đề là do hệ thống Ủy ban Dân số Gia đình và Trẻ em bị giải tán, toàn bộ mạng lưới tuyên truyền viên với gần 160.000 cộng tác viên không còn nữa. Thiếu cộng tác viên đến từng gia đình tuyên truyền, đội ngũ cán bộ tổ chức các chiến dịch truyền thông, tham mưu cho chính quyền địa phương các giải pháp lại đang rất lung lay với việc giải thể, sáp nhập, nên chẳng ai chú tâm vào công tác bảo vệ chăm sóc trẻ em.
Nguyên nhân thứ hai là môi trường sinh thái mất an toàn. Cái này cần có sự đầu tư của nhà nước, của cộng đồng để cải thiện môi trường. Ví dụ đồng bằng sông Cửu Long do phải sống chung với lũ thì phải thay đổi cầu khỉ thành cầu xi măng, đi qua đò phải có áo phao. Cuối cùng là thiếu chế tài xử lý những vi phạm liên quan bảo vệ chăm sóc trẻ em. Đơn cử đi qua đò phải mặc áo phao, nhưng nếu không mặc thì ai phạt, mức phạt thế nào thì chưa có.
- Để giảm thiểu trẻ chết đuối, tại sao Cục không tính đến việc dạy bơi cho trẻ?
- Tập bơi rất quan trọng, trẻ con nếu biết bơi thì khi ngã nước vẫn còn vùng vẫy được 5 phút, đủ thời gian để người lớn đến cứu. Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đã tính đến việc này. Trong kế hoạch liên ngành về phòng chống đuối nước ở trẻ em vừa được xây dựng, có sự tham gia và cam kết mạnh mẽ của nhiều bộ ngành. Trong đó, Bộ Giáo dục đưa ra phương hướng hỗ trợ dạy bơi như thế nào, làm sao vận động lãnh đạo đi đến quyết định đưa dạy bơi, học bơi là môn bắt buộc trong trường học.
- Vậy bao giờ bắt đầu dạy bơi trong trường học?
- Hiện chưa có lộ trình cụ thể vì phụ thuộc vào ngành giáo dục. Chúng tôi đã trao đổi nhiều lần với Vụ giáo dục tiểu học mầm non, Vụ công tác học sinh, sinh viên. Nhưng họ bảo rất khó, bởi bể bơi ở đâu, thầy giáo dạy bơi cũng hiếm.
Thực ra, việc dạy bơi đã được các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long thực hiện tốt từ nhiều năm qua. Họ làm các lồng bơi đơn giản bằng lưới, có thể nâng hạ đáy lồng để trẻ em cỡ tuổi khác nhau có thể học. Họ cũng lên danh sách cho từng trường rồi di chuyển lồng bơi đến từng đoạn sông, làm sao tất cả học sinh đều được học bơi. Những năm 2001-2002, tại đồng bằng sông Cửu Long số trẻ chết đuối rất nhiều, đến nay đã giảm hẳn. Chết đuối bây giờ lại ở Nam Định, Thanh Hóa, Nghệ An và Hà Tĩnh.
- Trước tình hình trẻ chết đuối gia tăng, nhiều địa phương lại không quan tâm đúng mức đến vấn đề này, Cục sẽ tiến hành kiểm tra và kiến nghị xử lý như thế nào?
- Hiện có đoàn giám sát của Quốc hội và các cơ quan liên quan về khám chữa bệnh miễn phí cho trẻ em nói riêng và công tác về bảo vệ chăm sóc trẻ em nói chung. Ngoài ra, chúng tôi có một kênh riêng do UNICEF hỗ trợ về phòng chống tai nạn thương tích, cũng có đi kiểm tra, tập huấn cho các địa phương.
Còn nói về kiến nghị xử lý thì rất khó. Luật bảo vệ chăm sóc giáo dục trẻ em còn quá chung chung, chưa quy định chế tài xử lý những người vi phạm. Bây giờ một trẻ chết đuối thì quy trách nhiệm cha mẹ ra sao, chính quyền thế nào vẫn chưa có. Sắp tới, chúng ta cần kiện toàn văn bản pháp luật, trong đó nhấn mạnh tới chế tài xử lý vi phạm, đồng thời tăng cường giám sát việc thực hiện văn bản hiện có.
Hồng Khánh thực hiện