Mất 10 năm tìm tòi, nghệ nhân cây cảnh Nguyễn Viết Đính (TP Tuy Hòa, Phú Yên) đã lập được quy trình cơ bản tạo dáng bonsai tượng hình - loại nghệ thuật mới thử thách trí tưởng tượng và lòng kiên nhẫn của người chơi. Tại Hội hoa xuân năm nay, gian hàng bonsai tượng hình của ông không "đụng hàng" bất kỳ ai.
Nói về cây cảnh, bonsai có không ít tay sành chơi, song chơi bonsai mang tính đặc trưng hay một trường phái riêng thì rất hiếm. Ông Đính là người có lối chơi "bonsai tượng hình" cho cây cảnh mini và cảnh trung.
 |
|
Ông Đính bên những tác phẩm của mình. Ảnh: T.L |
Cây cảnh mà ông Đính chơi không lạ, cũng là những loài thường gặp như: sanh, cần thăng, bồ đề... nhưng lạ ở cách chơi. Ông không chơi theo những phong cách bonsai truyền thống hay chỉ đơn giản là chia chi, cắt cành, nuôi cho gốc rễ to, cành nhánh nhỏ... mà ông chọn cho mình một phong cách riêng. Từ cây phôi ban đầu, bằng kỹ thuật quấn uốn, cắt, ghép và chăm sóc đặc biệt, ông tạo ra những hình tượng độc đáo. Có khi đó là hình thù con nai, con voi, chim đại bàng sải cánh, có khi là hình thù con người, thiếu nữ, vận động viên trượt băng nghệ thuật...
Chia sẻ về đam mê của mình, ông cho biết muốn tạo một lối đi riêng trong cách chơi bonsai mà trước giờ chưa có. Kết quả của mọi sự sáng tạo đều bắt đầu từ thử nghiệm. Có không ít cây bị vứt đi sau nhiều năm chăm sóc. Điều mừng là ông tạo ra các tác phẩm bonsai tượng hình theo ý muốn. Sau hơn 10 năm bắt tay vào thử nghiệm thể loại bonsai tượng hình, hiện vườn nhà ông có khoảng 100 tác phẩm hoàn thiện hoặc đang hoàn thiện như: Con nai vàng, Rồng, Tê giác vàng, Bà Trưng ra trận, Trinh nữ hoàng cung, Trượt băng... từ rễ, thân, cành, nhánh cây sanh, cây cần thăng, bồ đề. Để có cây chơi Tết Quý Tỵ, hai năm trước ông chuẩn bị tác phẩm từ cây sanh 10 năm tuổi “Thanh xà, bạch xà”.
Là kỹ sư nông nghiệp nên ông rất thành thạo kỹ thuật chăm sóc, cắt, ghép cây. Đây chính là lợi thế lớn đối với một nghệ nhân chơi bonsai. Với vốn kỹ thuật điêu luyện, ngoài kỹ thuật tạo hình, lão hóa, thu gọn dáng cây, ông còn lắp ghép cây cảnh vào đá núi, san hô, gốc cây khô... để tạo ra một tác phẩm hoàn thiện trong mắt người xem. "Qua đó, tôi gửi gắm vào tác phẩm tình yêu quê hương, thiên nhiên, con người vươn tới chân - thiện - mỹ...", ông Đính nói.
Ông còn vận dụng cơ chế sinh lý thực vật vào kỹ thuật quấn uốn, cắt tỉa, ghép (rễ, thân, cành) để tạo ra hình tượng cụ thể. Rồi phải luôn điều tiết các kỹ thuật trên cộng với chế độ bón phân hợp lý để khống chế cây sinh trưởng theo ý muốn. Để có một tác phẩm hoàn thiện, người chơi phải mất ít nhất 5 - 10 năm từ lúc cây phôi (cây ban đầu).
 |
|
Cân sanh có hình dáng "Đại bàng tung cánh". Ảnh: T.L |
Đứng trước gian hàng của ông Đính, nhiều nghệ nhân không ngớt lời khen ngợi. Trước đó, có người từ Hà Nội hay tin đã bay vào, tìm đến tận nhà ông mua một "tác phẩm" với giá 35 triệu đồng. Ông cho biết, sẽ bán thêm vài cây nữa "nếu gặp người có duyên chơi cây". Riêng "Con nai vàng” và “Rồng thiêng” ông cho là vô giá nên chỉ để thưởng thức và tiếp tục “nuôi” tham gia các hội thi.
Kết quả nghiên cứu phong cách “bonsai tượng hình” của nghệ nhân Nguyễn Viết Đính được Hội đồng khoa học ngành Khoa học - Công nghệ Phú Yên công nhận là giải pháp, sáng kiến mới. Ông Đào Tứ Xuyên, Giám đốc Sở Khoa học - Công nghệ Phú Yên nhận xét: "Đây là sáng kiến về nghệ thuật bonsai lần đầu được Hội đồng Khoa học - Công nghệ xem xét và công nhận là giải pháp, sáng kiến mới. Nếu được nhân rộng, giải pháp này không chỉ mang lại giá trị nghệ thuật mà giá trị kinh tế cũng rất lớn".
* Những tác phẩm "độc" từ bonsai tượng hình
Thiên Lý