Phó thủ tướng, Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, từ trước tới nay chưa bao giờ Bộ tiến hành đánh giá chương trình và sách giáo khoa quy mô như lần này, với sự tham gia của 20.000 trên tổng số 35.000 trường trên toàn quốc. Và do chương trình, sách giáo khoa mới chỉ triển khai đại trà được 6 năm nên chưa thể đánh giá được hết hiệu quả và chất lượng.
"Bộ chưa bao giờ phát ngôn chính thức là chương trình quá tải hay không quá tải. Bộ phát phiếu hỏi nội dung có phù hợp hay không thì chỉ có 23 Sở trả lời, trong đó có 20 Sở nói không phù hợp, nói nôm na là quá tải, 3 Sở nói có, mấy chục Sở khác thì không có ý kiến", người đứng đầu ngành giáo dục nói.
Cũng theo Phó thủ tướng, sau hội thảo này, trong 50-60 đầu sách, có thể sẽ phải viết lại một vài cuốn sách chứ không chờ đến chục năm nữa. Chương trình tiểu học đối với học sinh vùng dân tộc cũng có thể kéo dài thành 6 năm để củng cố vững chắc vốn tiếng Việt cho các em.
"Chúng ta sẵn sàng ở trạng trái nếu cần thiết phải điều chỉnh thì vẫn có thể điều chỉnh cả chương trình, nhưng phải chứng minh điều đó là cần thiết. Còn về chủ trương, từ nay đến 2010, Bộ sẽ tiến hành đánh giá sách hằng năm", Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh.
Số học sinh bị bệnh học đường ngày càng tăng. Ảnh: Tiến Dũng.
Theo báo cáo của Bộ GD&ĐT, chương trình hiện nay chưa đảm bảo cân đối giữa dạy chữ và dạy người,
còn nặng về kiến thức, chưa coi trọng hình thành nhân cách; một số môn Vật lý, Sinh học, Ngoại ngữ, Ngữ văn... có biểu hiện quá tải với học sinh có học lực yếu kém.Ngoài ra, một số môn học có nội dung chương trình chưa cơ bản, kiến thức nhiều nhưng chưa cập nhật. Ví dụ, môn Vật lý nhấn mạnh quá mức Vật lý cổ điển, Sinh học chưa thể hiện được khoa học của sự sống, Lịch sử quá nhấn mạnh đến lịch sử quân sự, đấu tranh giữ nước... xem nhẹ lịch sử Kinh tế văn hóa xã hội...
Nhiều ý kiến giáo viên cho rằng, do chương trình quy định mỗi tuần 30-33 tiết trong khi học sinh chỉ học 1 buổi một ngày nên trường phải bố trí lịch học 6 buổi mỗi tuần. Các hoạt động chuyên môn phải sắp xếp vào Chủ nhật nên giáo viên không còn hưởng chế độ nghỉ lễ. Điều này dẫn đến hiện tượng "quá tải" đối với cả nhà trường, giáo viên và học sinh.
Sau 6 năm triển khai đại trà, sách giáo khoa mới đã bộc lộ hạn chế: một số bài yêu cầu kiến thức nặng, dài dòng, ghi nhớ máy móc, chưa phù hợp với phần đông học sinh mà chỉ thích hợp với những em tự giác và học lực khá giỏi; khi viết sách, chưa chú ý đến điều kiện vùng miền, trình độ nhận thức của học sinh miền núi...
Tuy nhiên, Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển cho rằng, hạn chế về trình độ của giáo viên, thời lượng học tập, cơ sở vật chất... ảnh hưởng không nhỏ đến tác dụng của chương trình. Hiện, thời lượng học tập của học sinh các cấp ở mức thấp nhất so với các nước: bậc Tiểu học bằng một nửa chuẩn quốc tế, bậc THCS bằng 70-80% của các nước trong khu vực.
Đại diện cho Hội cựu giáo chức Việt Nam, GS Nguyễn Mậu Bành thẳng thắn cho rằng, không nên quy kết, phủ nhận công sức của đội ngũ viết sách mà cần tìm ra những vấn đề chưa phù hợp trong sách. Do vậy, sẽ không có chuyện biên soạn lại chương trình và sách giáo khoa mà chỉ cần in đậm nội dung trọng tâm và in chữ thường ở phần nội dung còn lại.
Còn bà Trần Thị Thắm, Phó giám đốc Sở GD&ĐT Lào Cai, địa phương có tới 66% học sinh dân tộc mong mỏi Bộ nghiên cứu, đánh giá để điều chỉnh chương trình và sách giáo khoa phù hợp hơn nữa, đặc biệt là đối với học sinh miền núi.
Đồng tình với quan điểm này, Phó giám đốc Sở GD&ĐT Đồng Tháp Phan Thị Thu Hà, nhận định, chương trình học hiện nay hơi tham lam, ôm đồm khiến học sinh cảm thấy quá tải, còn giáo viên cũng không bao quát hết chương trình. Theo bà Hà, năng lực giáo viên là vấn đề đáng quan tâm và cần phải rà soát, bồi dưỡng trình độ cho đội ngũ này.
Thừa nhận mình chưa dạy phổ thông bao giờ nên có nguy cơ nói sai rất lớn, Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân thận trọng lắng nghe ý kiến đóng góp. Ông cho rằng, hiện ở bậc Tiểu học, những môn Thủ công, Nhạc, Mỹ thuật... nên được điều chỉnh thành môn tự chọn. Học sinh thành thị có thể chọn tất cả các môn còn học sinh miền núi, vùng khó khăn có thể chọn môn yêu thích.
Người đứng đầu ngành giáo dục khẳng định, sẽ tiến hành đánh giá chương trình và sách giáo khoa trong một vài năm nữa để thẩm định và trải nghiệm bởi có những nội dung mới dạy vài năm, thầy trò chưa quen.
"Về chủ trương, từ nay đến 2010, Bộ sẽ tiến hành đánh giá sách hằng năm. Chúng ta sẵn sàng ở trạng thái nếu cần thiết phải điều chỉnh vẫn có để điều chỉnh cả chương trình, nhưng phải chứng minh điều đó là cần thiết", Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh.
| Chiều 18/5, khoảng 500 cán bộ quản lý, giáo viên, nhà biên soạn sách... chia thành hơn 10 nhóm thảo luận cụ thể nội dung, sai sót ở từng môn học. Tuy nhiên, trong thời gian 2 tiếng, nhiều ý kiến cho rằng các vấn đề chưa được bàn thảo thấu đáo. Nội dung buổi thảo luận đã được tổng hợp vào báo cáo lên Bộ GD&ĐT. |
Tiến Dũng