Ông Đào Trọng Thi. Ảnh: Việt Anh. |
- Là cơ quan thẩm tra đề án học phí, quan điểm của ông thế nào về đề án tăng học phí?
- Tôi ủng hộ việc tăng học phí ở bậc đại học, cao đẳng nhưng mức tăng không gây sốc cho xã hội và phù hợp với khả năng đóng góp của nhân dân. Tại phiên họp của Thường vụ Quốc hội, chúng tôi đã đề nghị lùi thời điểm thực hiện từ năm 2010 và nên kéo dài trong 5 năm (2010-2015) thay vì bắt đầu ngay từ năm 2009.
Sau đó, Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã đề xuất, trong trường hợp lùi lại một năm thì để giải quyết bất cập lâu nay đối với học phí đại học và giáo dục chuyên nghiệp. Theo giải pháp quá độ, năm 2009-2010, tăng học phí của khối đào tạo 50% của mức trượt giá từ năm 2000 đến nay.
Về cơ bản, đề xuất này là hợp lý vì học phí đối với hệ thống đào tạo công lập đã thấp, lại bị trượt giá trong nhiều năm, ước tính mức đề nghị là 230.000 - 235.000 đồng một tháng. Nhưng theo tính toán lại của Bộ GD&ĐT, mức trượt giá sẽ nhiều hơn và là 255.000 đồng một tháng.
- Trong tình hình kinh tế suy giảm, đời sống người dân đang gặp khó khăn, nhiều cư tri đề nghị năm học 2009-2010 vẫn giữ nguyên học phí, không thu khoản trượt giá như đề xuất của Bộ Giáo dục. Đề xuất của cử tri được các cơ quan Quốc hội xem xét ra sao?
- Về ý tưởng, chúng tôi ủng hộ việc điều chỉnh mức học phí của các trường đại học và giáo dục chuyên nghiệp ngay từ năm học 2009-2010 để giảm bất hợp lý trong chi phí đào tạo, nhưng mức bao nhiêu thì phải tính toán. Mức đề nghị bù trượt giá của Bộ Giáo dục cao hơn hẳn mức tối thiểu trong đề án (200.000 đồng một tháng). Liệu các năm tiếp theo (từ 2010), khi thực hiện đề án thì mức bắt đầu từ đâu?
Chúng tôi giữ quan điểm, dù có những bất hợp lý trong học phí hiện nay, nhưng khi sửa bất hợp lý đó thì cũng phải sửa từ từ, có lộ trình, không thể "đùng một cái tăng ngay". Giá mà 10 năm vừa qua, mỗi năm sửa một chút thì tốt, giờ tích tụ lại rồi tăng từ 180.000 lên 255.000 đồng thì rất có thể lại gây sốc. Mức đó phải cân nhắc thêm một chút.
- Trong năm học 2009-2010, theo ông, mức tăng như thế nào là chấp nhận được?
- Chúng tôi đã có đề nghị chung cho lộ trình tăng học phí ở tất cả các khu vực, nên giữ mức 30% và cùng lắm lên tới 40%. Nhưng trong điều kiện kinh tế suy thoái cần phải cân nhắc thêm. Cùng với việc tăng học phí, Nhà nước phải có giải pháp hỗ trợ thông qua tín dụng để tạo điều kiện cho sinh viên nghèo được vay vốn.
Mức học phí tăng khiến nhiều gia đình nông thôn lo lắng. Ảnh: Hoàng Hà. |
- Theo đề xuất của Bộ Giáo dục, từ năm 2010, học phí khối trung cấp đến đại học từ 200.000 đến 800.000 đồng một tháng tùy theo ngành học. Với biên độ cho phép quá lớn, nhiều ý kiến lo ngại các trường đua nhau chọn mức thu tối đa. Nhận định của ông thế nào?
- Tôi ủng hộ việc chia học phí theo ngành nghề. Ngành nào chi phí nhiều, Nhà nước hỗ trợ nhiều thì người học cũng phải có một tỷ lệ đóng góp tương xứng. Nếu không đủ điều kiện đó, đôi khi phải chọn ngành nghề khác, chứ không thể nói tôi chỉ thích ngành này... Trong điều kiện hiện nay, chúng ta đảm bảo cơ hội học tập cho mọi người nhưng chưa thể đảm bảo nguyện vọng của mọi người. Cơ hội học tập không có nghĩa là anh được đáp ứng theo đầy đủ nguyện vọng.
Trong đề án, mức dao động giữa học phí tối thiểu và tối đa là rất lớn. Người dân lo ngại khi giao quyền chủ động thì các trường không để mức tối thiểu mà thường áp mức gần tối đa, gây nhiều khó khăn cho người học. Theo tôi, nên chia thành những mức nhỏ, gắn với yêu cầu chất lượng bởi mục đích chúng ta đóng nhiều tiền để có chất lượng cao hơn. Nhà nước phải kiểm định, trường nào đáp ứng yêu cầu thì mới được thu học phí ở mức tương xứng. Đó là động lực khuyến khích nhà trường phấn đấu nâng cao chất lượng.
Việt Anh - Tiến Dũng