"Bộ đang nghiên cứu đề án cải cách tiền lương giai đoạn 2008-2012, nhưng tùy thuộc vào tình hình kinh tế xã hội đất nước thì có thể đi nhanh hơn", bà Ngân trả lời ngay.
Chưa hài lòng với cách trả lời có quá ít thông tin, đại biểu Chu Sơn Hà đặt vấn đề: "Trong suy nghĩ bộ trưởng có đặt vấn đề với Chính phủ để điều chỉnh tăng lương tối thiểu trong năm nay hay không?".
"Năm 2008 điều chỉnh lương tối thiểu hay không thì tôi chưa trả lời được. Bởi không đơn giản chỉ việc nâng, mà phải tính tất cả yếu tố, như khả năng ngân sách, khả năng chi trả của doanh nghiệp... Tình hình hiện nay phải tập trung chống lạm phát, chưa đặt vấn đề nâng lương tối thiểu. Còn điều chỉnh mức nào thì chúng tôi sẽ tính", Bộ trưởng Ngân nói.
Đại biểu Nguyễn Đức Hiền phân tích, sau một năm gia nhập WTO và trong bối cảnh lạm phát, thiên tai dịch bệnh liên tục xảy ra, chênh lệch giàu nghèo đang rất lớn. "Với tư cách là cơ quan thường trực xóa đói giảm nghèo, Bộ đã có giải pháp gì mới hơn, quyết liệt hơn, đột biến hơn để khắc phục?", ông Hiền hỏi.
"Giải pháp mới thì chưa có", bà Ngân trả lời và thông tin Bộ đang nghiên cứu tác động của lạm phát và hậu WTO. Nhưng đây là đề tài rất đau đầu, cần phải có căn cứ, đánh giá khoa học, chứ không thể nhanh chóng đưa ra kết luận. Theo bà Ngân, giải pháp là đẩy mạnh chương trình giảm nghèo, nhân rộng những mô hình giảm nghèo hiệu quả, bền vững và phát triển hệ thống an sinh xã hội.
"Bộ đang nghiên cứu nâng chuẩn nghèo trong quý IV. Chuẩn mới sẽ tính đầy đủ trượt giá, ít nhất là 30%", bà Ngân nói. Thông tin này đã đáp ứng mong mỏi của đại biểu và cử tri. Bởi trước đó, khi thảo luận về tình hình kinh tế xã hội, hầu hết đại biểu ở địa phương đề nghị Chính phủ nâng chuẩn nghèo. Chuẩn hiện nay là 260.000 và 200.000 đồng một người, một tháng áp dụng cho vùng thành thị và nông thôn là quá thấp, trong khi đồng tiền trượt giá quá nhiều.
Với câu hỏi tạo việc làm cho nông dân mất đất của đại biểu Nguyễn Đức Hiền, Bộ trưởng Ngân khẳng định: "Đây là trách nhiệm của chính quyền địa phương. Kế hoạch phát triển kinh tế xã hội phải gắn liền với chuyển dịch cơ cấu lao động sau khi thu hồi đất. Tuy nhiên, ở ta cái này còn bị xem nhẹ lắm. Hệ quả nông dân lấy tiền đền bù thì xây nhà, mua sắm và thất nghiệp, phải đi tha phương cầu thực".
Về phía Bộ, bà Ngân cho biết đã có chính sách như dạy nghề, tạo việc làm tại chỗ, hoặc đưa nông dân đi xuất khẩu lao động. Những người không đủ tuổi học nghề thì có quỹ cho vay ưu đãi giải quyết việc làm. "Nhưng nhà đầu tư cũng phải có trách nhiệm tạo việc làm. Nông dân không được ỷ lại vào nhà nước. Bằng tất cả giải pháp trên thì nông dân mới ly nông mà không ly hương", bà Ngân khẳng định.
 |
|
Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Ngân: "Chế độ rất nhiêu khê, người trong ngành mới hiểu". Ảnh: TTXVN. |
Đình công gia tăng, Bộ có giải pháp gì khắc phục?
Nhức nhối về tình trạng đình công một ngày gia tăng, gần đây nhất tại Bắc Giang chủ và thợ đã xung đột đến mức gây thương tích, đại biểu Trần Ngọc Vinh đặt vấn đề: "Riêng 4 tháng đầu năm 2008 số đình công tự phát xấp xỉ là 300. Tại sao đình công diễn ra dai dẳng, bằng cách nào và đến bao giờ thì mới trở thành hợp pháp?".
Bộ trưởng Ngân thừa nhận cuối năm 2007 và đầu năm 2008 xảy ra nhiều đình công, "nhưng không phức tạp lắm và không phải là phổ biến". Nguyên nhân có nhiều, do chủ sử dụng không thực hiện đúng và đầy đủ quy định pháp luật về lao động; ý thức của lao động chưa đúng, không thông qua đại diện để đàm phán thương lượng với chủ mà thường dùng vũ khí cuối cùng là đình công.
Về giải pháp, Bộ trưởng Ngân cho biết Chính phủ đã thành lập Ủy ban quốc gia về quan hệ lao động để tham mưu giải quyết đình công. "Bộ sẽ tăng cường công tác thanh tra lao động. Tuy nhiên, lực lượng thanh tra đang rất mỏng, không đủ sức kiểm tra tất cả doanh nghiệp. Chúng tôi sẽ chỉ đạo Thanh tra Sở phối hợp với các cơ quan để làm sao phát hiện và xử lý kịp thời vi phạm", bà Ngân nói.
 |
|
Đại biểu Trần Ngọc Vinh: "Bao giờ đình công mới là hợp pháp?". Ảnh: TTXVN. |
Cũng xoáy vào vấn đề đình công, đại biểu Nguyễn Đình Xuân phân tích nhiều cuộc đình công do chủ doanh nghiệp vi phạm về quyền của công nhân, như trả lương thấp, tăng ca quá nhiều. "Xin hỏi Bộ trưởng việc vi phạm khá phổ biến ấy là do luật pháp chưa nghiêm, hay do Bộ quản lý lao động chưa tốt?", ông Xuân hỏi.
"Luật đã khá rõ ràng, nhưng thực tế đình công vẫn xảy ra", Bộ trưởng Ngân thừa nhận và cho biết sẽ nghiên cứu sửa Bộ luật lao động, chỉ đạo ký thỏa ước lao động tập thể ngành, đẩy mạnh chương trình xây dựng nhà ở xã hội ở các khu công nghiệp và đẩy nhanh lộ trình cải cách tiền lương, thống nhất mức lương tối thiểu giữa các loại hình doanh nghiệp.
"Công đoàn cũng phải nâng cao năng lực, đưa chủ sử dụng vi phạm ra xét xử. Cái này không sợ ảnh hưởng môi trường đầu tư, mà cái đáng sợ là đình công tràn lan", bà Ngân nói.
"Chế độ nhiêu khê"
Trước câu hỏi của đại biểu Nguyễn Đức Châu về chế độ tái khám đối với thương binh được công nhận là thương tật vĩnh viễn, Bộ trưởng Ngân viện dẫn rất nhiều văn bản, cuối cùng kết luận: "Chế độ rất nhiêu khê, chỉ người trong ngành mới hiểu".
Ở dưới hội trường, đại biểu bật cười. Còn đại biểu Châu thì lắc đầu. Điều khiển phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng nhiều lần đề nghị: "Bộ trưởng có thể nói gọn". "Dạ, đấy là có thể gọn lắm rồi, vì còn phải giải thích chủ trương", câu trả lời của bà Ngân lại khiến đại biểu cười.
Nhà sử học Dương Trung Quốc đặt câu hỏi cách đây 60 năm, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra sắc lệnh phong huân chương quân công cho 3 đơn vị, nhưng đến nay chưa thực hiện. Cách đây 50 năm, Chủ tịch nước phong danh hiệu chiến sĩ giải phóng, nhưng sao chưa thực hiện? "Nhóm người được phong danh hiệu ấy vãn hẳn rồi, nhưng họ vẫn muốn hỏi lần cuối cùng là có thực hiện không", ông Quốc nói.
"Nói thật đến bây giờ tôi mới biết thông tin này. Cách đây 50-60 năm, tôi còn chưa sinh ra. Tôi sẽ xem lại", câu trả lời chân thật của bà Ngân khiến hội trường xôn xao.
Hồng Khánh