- Ông đánh giá thế nào về đời sống Việt kiều trong năm qua, khi khủng hoảng kinh tế toàn cầu diễn ra?
- Khủng hoảng kinh tế ảnh hưởng tới mọi người không riêng gì kiều bào, nhưng tôi nghĩ không nhiều lắm. Đời sống Việt kiều đang ngày càng ổn định và phát triển, từ việc làm, đời sống, học vấn cho tới các hoạt động văn hóa, chính trị. Một số nơi, người Việt đã có vị trí trong bộ máy chính quyền sở tại.
Kiều hối năm nay tăng so với năm ngoái tăng hơn 1 tỷ USD, đạt 8 tỷ USD. Đầu tư của khối kiều bào về Việt Nam cũng tăng. Dù khủng hoảng kinh tế nhưng dự kiến hơn 400.000 Việt kiều về nước, không giảm so với năm ngoái.
Tết đến, xuân về, hàng triệu kiều bào ở nước ngoài vẫn mong ngóng được về thăm quê. |
- Năm 2009 kinh tế thế giới dự báo khó khăn hơn, đặc biệt là tại những nước có đông Việt kiều sinh sống. Uỷ ban người Việt nghĩ gì trước đề xuất phát động phong trào Việt kiều giúp đỡ nhau?
- Theo truyền thống người Việt, kiều bào ở nước khá hơn có thể giúp đỡ kiều bào ở những nước nghèo hoặc những nơi có thiên tai, tai nạn. Ngoài ra, họ cũng thông qua Mặt trận Tổ quốc, Quỹ bảo trợ trẻ em...
Ủy ban quốc gia người Việt ở nước ngoài cũng thông qua những nguồn đó để giúp đỡ bà con ở những vùng nghèo khó. Ví dụ Quỹ bảo trợ trẻ em đã chi gần 1 tỷ đồng để hỗ trợ xây dựng trường học ở Lào, Campuchia. Tối 14/1, chương trình "Tiếng hát từ nguồn cội" đã huy động được 15 tỷ đồng để giúp cho đồng bào khó khăn ở Lào, Campuchia và một số nơi khác... Kể cả những người Việt Nam ra nước ngoài lấy chồng nhưng gặp khó khăn vẫn được giúp đỡ.
- Ngoài việc thu hút kiều hồi, trong năm nay, Chính phủ sẽ có những chính sách gì để thu hút đầu tư, trí tuệ cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại, cư trú của Việt kiều?
- Những năm qua, chúng ta làm được khá nhiều việc đáp ứng được nguyện vọng của kiều bào như miễn thị thực từ 1/9/2008. Luật Quốc tịch vừa được Quốc hội thông qua đã có những quy định mềm dẻo, phù hợp để đáp ứng nguyện vọng của bà con có nhiều quốc tịch nhưng vẫn muốn giữ quốc tịch Việt Nam. Đồng thời, chúng ta đã giải quyết được một vấn đề quan trọng khác là quyền sở hữu của kiều bào với nhà đất trong nước.
Thời gian tới, Ủy ban sẽ nghiên cứu chính sách, đề xuất các đề án để thu hút trí thức Việt kiều trong lĩnh vực Khoa học công nghệ và Giáo dục đào tạo. Hiện, chúng ta cần các chuyên gia trong nhiều lĩnh vực then chốt của khoa học công nghệ cũng như nâng cao dân trí.
Nhiều thế hệ Việt kiều đã cùng hội ngộ tại chương trình "Xuân quê hương 2008". |
- Nhưng thực tế, lượng trí thức Việt kiều trẻ về nước làm việc thời gian qua còn khiêm tốn, trong đó rất ít người về cơ quan nhà nước. Ông giải thích thế nào khi chưa thu hút được nguồn tài sản vô giá này?
- Hiện, mỗi năm có khoảng 200 trí thức Việt kiều về nước làm việc. Nếu so với khoảng 300.000 trí thức kiều bào thì còn quá khiêm tốn. Thường những người Việt trẻ đang làm việc ở những cơ quan, tổ chức nước ngoài được trả lương cao, lại đang trong đà phát triển. Muốn thu hút, cần phải có chính sách, chương trình cụ thể vì họ không thể bỏ hoàn toàn công việc ở bên ngoài để về làm việc trong nước.
Thời gian qua, chính sách của Đảng, nhà nước là nhất quán nhưng các bộ ngành chưa năng động, còn mang tính hô hào, chưa có những chương trình, dự án cụ thể để thu hút họ. Ví dụ lĩnh vực công nghệ cao có hàng loạt chuyên ngành, nếu các bộ, ngành nêu ra được các yêu cầu cụ thể thì Ủy ban người Việt ở nước ngoài mới có thể tìm ra những chuyên gia phù hợp.
- Sau sự kiện cầu truyền hình "Xuân quê hương" ngày 18/1, dự kiến Hội nghị Việt kiều toàn thế giới sẽ được tổ chức vào quý 3. Nội dung chính của Hội nghị này là gì?
- Hội nghị có quy mô lớn nhất từ trước đến nay sẽ được tổ chức tại Trung tâm Hội nghị quốc gia Mỹ Đình với khoảng 1.000 kiều bào tham dự. Ủy ban có ý định mở rộng số người tham gia gồm các doanh nhân, trí thức trẻ, những người mới nổi lên từ các hoạt động xã hội ở các nước sở tại... Thông qua hội nghị sẽ đánh giá lại các chính sách của Đảng và Nhà nước với Việt kiều.
Ngoài ra, đây cũng là một kênh để kiều bào hiến kế cho đại hội 11 của Đảng. Hội nghị này được coi như dịp quy tụ trí tuệ của Việt kiều, hiến kế cho đất nước.
Theo Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, chương trình cầu truyền hình trực tiếp " Xuân quê hương 2009" tối 18/1, có 4 điểm cầu. Dự kiến sẽ có khoảng 500 kiều bào có mặt tại Văn Miếu Quốc Tử Giám. Năm nay, biểu tượng chương trình là đại đoàn kết dân tộc và nền văn hóa Việt Nam ngàn năm. Trong chương trình dự kiến có phần đối thoại của Chủ tịch nước, Phó thủ tướng với bà con ở nước ngoài. Ngoài ra, tại TP HCM và Hải Phòng cũng sẽ tổ chức một buổi giao lưu giữa lãnh đạo nhà nước với kiều bào. |
Việt Anh - Nguyễn Hưng thực hiện