Sáng 13/7, Uỷ ban thường vụ Quốc hội cho ý kiến về một số vấn đề còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi).
Các đại biểu tập trung thảo luận về việc xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm mà người có nghĩa vụ kê khai không giải trình được hợp lý về nguồn gốc, bao gồm hai phương án là đánh thuế thu nhập cá nhân (45%) hoặc xử phạt hành chính.
Chủ tịch Hội đồng dân tộc Hà Ngọc Chiến cho rằng, để có căn cứ cho việc xử lý thì trong giải thích từ ngữ của dự thảo Luật nên nêu rõ thế nào là tài sản tăng thêm.
"Tài sản tăng thêm này là do kê khai hay tăng thêm cả phần ngoài, chưa kê khai? Dự thảo Luật hướng tới tập trung xử lý tài sản tăng thêm mà không giải trình rõ nguồn gốc. Do đó, nội dung này cần được giải thích rõ, nếu không rõ sẽ khó cho việc xử lý, áp dụng", ông Chiến nói.
Đại biểu Nguyễn Mai Bộ. Ảnh: QH
Ông Nguyễn Mai Bộ, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Quốc phòng An ninh, cho rằng tài sản kê khai không trung thực, không được giải trình rõ ràng là vấn đề quan hệ sở hữu. Do vậy, nên xử lý theo con đường tố tụng dân sự là giao toà án.
"Tòa án có thể tiến hành giải quyết yêu cầu xác lập quyền sở hữu của nhà nước đối với tài sản, thu nhập kê khai không trung thực, bao gồm việc đi xác minh, thu thập chứng cứ và thực hiện nguyên tắc cực kỳ quan trọng là xử lý hai cấp sơ thẩm, phúc thẩm để bảo đảm quyền của các bên liên quan", ông Bộ nêu ý kiến.
"Dân không đồng tình với giải thích xây biệt phủ nhờ buôn chổi đót"
Dẫn nguyên tắc suy đoán vô tội, Phó chánh án Toà án nhân dân tối cao Nguyễn Trí Tuệ nói, khi cơ quan chức năng chưa chứng minh được người kê khai có tài sản do phạm tội mà có thì đồng nghĩa với việc phải coi đó là tài sản hợp pháp của họ.
Ông Trần Công Phàn, Phó Viện trưởng Kiểm sát nhân dân tối cao cũng cho rằng, khi chưa chứng minh được nguồn gốc tài sản mà đánh thuế 45% thì "không có cơ sở và khó thực hiện".
Bà Nguyễn Thanh Hải, Trưởng ban Dân nguyện, nhìn nhận hiện khó tìm được phương án đáp ứng tất cả ý kiến đặt ra, tuy nhiên tài sản không được giải trình hợp lý về nguồn gốc thì cần phải xử lý.
“So bó đũa chọn cột cờ thì phương án đánh thuế ở thời điểm này là tốt nhất. Thời gian qua người dân không đồng tình với cách giải trình như là nuôi heo, buôn chổi đót, chạy xe ôm để có tiền xây được biệt thự khủng. Do vậy, cần phải có sự xử lý đối với người kê khai không trung thực”, bà Hải nhấn mạnh.
Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải. Ảnh: QH
Có thể xin ý kiến Bộ Chính trị
Tham gia ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nói, còn rất nhiều ý kiến khác nhau về các phương án xử lý tài sản không rõ nguồn gốc. Quy định đánh thuế chưa thuyết phục cả về pháp lý và lý luận, thực tiễn. Bởi, nếu tài sản tham nhũng tịch thu 100%, nhưng tài sản không chứng minh được nguồn gốc hợp pháp mà thu thuế, gọi là thu nhập vãng lai thì không có cơ sở thuyết phục.
Dẫn chứng nguyên tắc khi toà chứng minh được tội thì mới kết án, bà Ngân cho rằng với những tài sản chưa rõ nguồn gốc thì phải suy luận theo hướng nhân văn, đó là tài sản hợp pháp; khi chứng minh được không hợp pháp thì mới tịch thu.
Vì vậy, bà Ngân đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, lắng nghe các góp ý và tìm hiểu kinh nghiệm quốc tế; nếu vẫn còn ý kiến khác nhau thì xin ý kiến Bộ Chính trị trước khi trình Quốc hội vào kỳ họp tới.
Viết Tuân