Thủ tướng Phan Văn Khải: 'Xin nhận lỗi trước đồng bào'

Thủ tướng Phan Văn Khải. Ảnh: AP

15h chiều 16/6, khép lại phần chất vấn 12 thành viên Chính phủ, Thủ tướng Phan Văn Khải từ tốn bước lên bục rành rõ: "Có thể đây là lần cuối cùng tôi phát biểu trước QH với cương vị là người đứng đầu Chính phủ. Những điều tôi sẽ trình bày không chỉ xuất phát từ tình hình hiện nay mà còn dựa trên sự trải nghiệm của 15 năm tham gia điều hành Chính phủ", ông nói.

Thủ tướng Phan Văn Khải khá xúc động khi đánh giá lại những mặt được và những vấn đề còn trăn trở của đất nước trong thời gian ông đứng trên cương vị lãnh đạo Chính phủ (6 năm làm Phó thủ tướng và 9 năm làm Thủ tướng). Ông hy vọng, những lời tâm huyết của mình sẽ giúp ích cho công việc của Chính phủ trong thời gian tới.

Theo người đứng đầu Chính phủ, bên cạnh những thành tựu nổi bật, trong thời gian qua, công tác điều hành Chính phủ cũng còn nhiều yếu kém. Các chương trình hành động của Chính phủ khá đầy đủ nhưng chưa đặt trọng tâm dẫn tới phân tán

"Điều tôi trăn trở là vì sao một số mặt yếu kém về kinh tế xã hội và bộ máy công quyền đã được nhận thức từ lâu, đã đề ra nhiều chủ trương biện pháp khắc phục nhưng sự chuyển biến rất chậm, thậm chí có mặt còn diễn biến xấu hơn", Thủ tướng ưu tư. Ông ngừng lời giây lát. Phía dưới hội trường, không khí lặng phắc. Nhiều thành viên Chính phủ gương mặt lộ rõ vẻ suy tư.

Với kinh nghiệm 15 năm làm công tác điều hành ở Chính phủ, ông đánh giá, nền kinh tế còn chậm phát triển chiều sâu, tình trạng lãng phí thất thoát vốn và tài sản công còn nghiêm trọng nhất là trong các dự án đầu tư vốn nước ngoài. Giáo dục đào tạo còn nhiều hiện tượng tiêu cực, cải cách hành chính và phát huy dân chủ còn chậm trễ, bất cập...

Bộ máy hành chính thiếu tính chuyên nghiệp

Một vấn đề được Thủ tướng dành nhiều thời gian đề cập trong bài phát biểu là công tác cán bộ. Theo ông, công tác cán bộ chậm được đổi mới là nguyên nhân của mọi nguyên nhân dẫn đến những sai lầm và khuyết điểm trong lãnh đạo quản lý kinh tế, xã hội. Đất nước không thiếu người tài nhưng bộ máy hành chính thiếu tính chuyên nghiệp, tuyển chọn sử dụng người còn nhiều sai sót.

"Người đứng đầu cơ quan hành chính không đủ quyền hạn cần thiết trong việc bố trí nhân sự dưới quyền, kể cả việc sắp xếp, thay thế, thi hành kỷ luật. Cơ chế này không gắn nắm việc với nắm người dẫn tới lựa chọn đánh giá cán bộ không thực sự dựa trên kết quả hoạt động thực tiễn, không khuyến khích được người có tài, có đức", Thủ tướng nhìn nhận.

Theo ông, chức trách không rõ ràng cùng với cơ chế công tác cán bộ không hợp lý đã không xác lập được trách nhiệm cá nhân và tạo môi trường thuận lợi cho xu hướng cơ hội và những kẽ hở cho tệ chạy chức.

Thủ tướng đề nghị đổi mới tư duy về quản lý hành chính, nghiên cứu và khắc phục tình trạng lãnh đạo Chính phủ "ngập" vào các vụ việc cụ thể, không dành đủ thời gian và tâm sức hoạch định chính sách. Ông lấy dẫn chứng, năm 2005, mỗi tuần Thủ tướng, Phó thủ tướng chủ trì 8 cuộc họp, chưa kể họp QH, ban Đảng, công tác nước ngoài. Ký trình hoặc ký ban hành 12 văn bản quy phạm pháp luật, ban hành 76 quyết định cá biệt và văn bản chỉ đạo "Tôi muốn, sau này Chính phủ phải phân cấp mạnh mẽ hơn" ông nhấn mạnh. 

"Để tham nhũng nghiêm trọng, tôi nhận lỗi trước nhân dân"

Nhìn lại các vụ việc tham nhũng, tiêu cực thời gian qua, Thủ tướng cho rằng, người đứng đầu các cơ quan chưa làm tốt công tác kiểm tra, thanh tra. Chính phủ, các bộ ngành nặng về kiểm tra thực thi pháp luật của dân, chưa tập trung thanh tra công vụ cán bộ,việc thưởng phạt thiếu nghiêm minh. Năm 2005, đã tiến hành hơn 17.000 cuộc thanh tra, phát hiện sai phạm 8.700 tỷ đồng, kiến nghị xử lý hơn 1.000 cán bộ.

Thủ tướng trầm giọng: "Tôi hết sức day dứt trước tệ quan liêu, lãng phí, tham nhũng, tiêu cực, đục khoét của công. Về những vụ đuc khoét của công đã phát hiện thời gian gần đây, cùng với trách nhiệm trực tiếp của chủ đầu tư, còn có khuyết điểm và trách nhiệm của Chính phủ và của cá nhân tôi là người đứng đầu. Với chức trách được giao mà không ngăn chặn, phát hiện sớm những vụ nghiêm trọng, kéo dài, tôi xin nhận lỗi, nhận trách nhiệm trước nhân dân, trước Đảng và QH".

"Tôi mong đồng chí kế nhiệm sẽ rút ra được bài học từ những cái được và những cái yếu kém của tôi. Tôi cũng xin phép Quốc hội cho tôi được nghỉ trong thời gian sắp tới", Thủ tướng nói

Theo Thủ tướng, BCH TƯ khoá X đã đồng ý với đề nghị cho ông thôi chức Thủ tướng trước khi hết nhiệm kỳ một năm và chọn một Uỷ viên Bộ chính trị để Chủ tịch nước giới thiệu với QH bầu tại kỳ họp này.

15h40, Thủ tướng Phan Văn Khải kết thúc bài phát biểu. Ông đi tới bắt tay Chủ tịch và 2 phó Chủ tịch Quốc hội. Phía dưới Chủ tịch nước Trần Đức Lương, Tổng bí thư Nông Đức Mạnh đứng lên xiết chặt tay vị Thủ tướng đã gánh gần trọn 2 nhiệm kỳ, trong tiếng vỗ tay dài của cả nghị trường QH. 

 Việt Anh