Ngày 6/8, tại hội thảo Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thực hiện công tác phòng chống tham nhũng, lãng phí khu vực phía Nam, nguyên Chủ tịch Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam Huỳnh Đảm nói rằng, tham nhũng là giặc nội xâm, rất tinh vi mang danh đột lốt và ẩn mình trong hệ thống chính trị nên khó nhận ra, phòng chống rất khó. Muốn phát huy vai trò của Mặt trận trong công tác phòng chống tham nhũng thì trước hết Mặt trận phải mạnh mới giám sát được.
Để có cơ chế giám sát quyền lực, ông Đảm đề nghị MTTQ tiếp tục kiến nghị để có cơ chế lấy phiếu tín nhiệm giữa nhiệm kỳ, hoặc mỗi năm một lần đối với những người do HĐND bầu ra.
"Lấy phiếu tín nhiệm là có cơ sở đánh giá một cách chính xác cán bộ. Tôi có niềm tin như vậy, chứ nói chung chung không bao giờ có hiệu quả", ông Đảm nêu quan điểm.
Ông Huỳnh Đảm. Ảnh: Minh Ngọc.
Ngăn chặn tham nhũng về chính sách
Cùng quan điểm Luật Phòng chống tham nhũng năm 2005 được sửa đổi năm 2012 còn nhiều điểm bất cập, luật sư Nguyễn Văn Hậu (Phó chủ tịch Hội Luật gia TP HCM) cho rằng dự thảo chưa phát huy hiệu quả, dù bổ sung nhiều quy định mang tính đột phá nhưng còn một số điểm không hợp lý.
"Bản chất của tham nhũng là những người có chức vụ, quyền hạn lạm dụng quyền lực để vụ lợi. Do đó, muốn kiểm soát tham nhũng thì ít nhất kiểm soát được quyền lực. Cần có cơ chế giám sát hoạt động của các đơn vị phòng chống tham nhũng, điều tra, xử lý nghiêm minh các vụ vi phạm tham nhũng mà không trừ một ai", ông Hậu nói.
Vấn đề khác rất quan trọng trong công cuộc chống tham nhũng, theo luật sư Nguyễn Văn Hậu, là phải xử lý tận gốc tham nhũng về chính sách - loại tham nhũng làm kìm hãm sự phát triển của xã hội, dẫn đến sự méo mó, cạnh tranh không lành mạnh, độc quyền, ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân.
"Những kẻ đầu cơ hoặc nhóm lợi ích móc nối các cá nhân, tổ chức có thẩm quyền soạn thảo, thông qua quyết sách để đưa ra chính sách có lợi cho họ", ông Hậu nêu. Để chống loại tham nhũng này cần thay đổi tư duy quản lý và nhận thức về vai trò của các chính sách, pháp luật. Từ đó lường được những hậu quả khi soạn thảo, ngăn chặn việc tác động và làm sai lệch chính sách của các nhà đầu cơ.
Trong khi đó, GS.TS Trần Ngọc Đường - Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Dân chủ và pháp luật (thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam) cho rằng, ở nước ta cơ chế nhân dân kiểm soát quyền lực Nhà nước chưa hiệu quả, mang tính hình thức. Hiến pháp năm 2013 đã có hiệu lực gần 5 năm nhưng những cơ sở hiến định cho việc xây dựng và hoàn thiện cơ chế này chưa thực sự phát huy vai trò.
Theo ông Đường, cơ quan chức năng cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế này nhằm góp phần vào công cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng, trong đó phải đổi mới tư duy, nhận thức về giám sát phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam.
Các đại biểu trao đổi bên lề hội thảo. Ảnh: Thiên Ngôn.
Hệ thống quản lý không tự phát hiện tham nhũng
Phát biểu tại hội thảo, Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Thiện Nhân chỉ ra thực tế rất ít vụ tham nhũng được phát hiện từ trong hệ thống. Tuy nhiên, ở các cuộc tiếp xúc cử tri, người dân cho biết rất bức xúc và đã gửi đơn kiếu nại về các trường hợp tham nhũng. Điều này báo chí cũng phản ánh rất nhiều.
"Nguy cơ tham nhũng có rất nhiều nhưng vấn đề nằm ở chỗ phân công xử lý còn nhiều hạn chế", ông Nhân nói và cho biết Thành ủy đã có cơ chế xử lý thông tin về suy thoái tư tưởng. Cụ thể là Quy định 1374 về quy trình giải quyết thông tin phản ánh liên quan đến các tập thể, cá nhân suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, vi phạm quy định của Đảng và pháp luật.
Về vấn đề này, Chủ tịch Uỷ ban MTTQ Việt Nam TP HCM Tô Thị Bích Châu thông tin thêm, trong 6 tháng đầu năm, cơ quan này đã tiếp nhận và xử lý 7 đơn phản ánh, khiếu nại, tố cáo liên quan đến tổ chức, cá nhân có những hành vi vi phạm theo Quy định 1374.
Tuy nhiên, bà Châu nhìn nhận, công tác phối hợp với các tổ chức thực hiện việc giám sát thái độ giao tiếp, thực thi công vụ của cán bộ công viên chức; nhất là ở người đứng đầu chưa được thường xuyên.
Ghi nhận ý kiến của các đại biểu, ông Trần Thanh Mẫn (Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam) khẳng định MTTQ Việt Nam sẽ nỗ lực thể hiện vai trò, trách nhiệm trong thời gian tới. "Đây chính là thách thức thực tế, buộc Mặt trận sớm khắc phục hạn chế, phải có sản phẩm cụ thể và bằng những con số biết nói, góp phần nâng cao vị thế, vai trò của MTTQ Việt Nam", ông Mẫn nói.
Chủ tịch MTTQ Việt Nam yêu cầu bộ phận tham mưu tổng hợp đầy đủ, hệ thống hóa các ý kiến, kiến nghị theo nội dung, lĩnh vực... từ đó tham mưu đề xuất để Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam kịp thời đề xuất với Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ theo thẩm quyền.
Thiên Ngôn - Minh Ngọc