Thí sinh dự thi ĐH, CĐ. Ảnh: Tuổi Trẻ |
Hơn 350 hiệu trưởng ĐH, CĐ trên toàn quốc đã tham dự hội nghị và đã đề cập một cách thẳng thắn, không rào đón những bất cập của giáo dục ĐH. Ba vấn đề thu hút sự quan tâm nhiều nhất là giao quyền tự chủ cho các trường; đổi mới tuyển sinh và xây dựng ĐH đẳng cấp quốc tế.
Phải xóa bỏ 11 bất cập của ngành giáo dục
Từng nhiều năm giữ cương vị Bộ trưởng GD&ĐT, ông Trần Hồng Quân cho rằng, giáo dục là một trong những ngành cuối cùng còn tồn tại cơ chế quan liêu bao cấp. Nhà nước cần phải để cho các trường có quyền tự chủ cao, tự chịu trách nhiệm trước xã hội; đồng thời, tự xây dựng uy tín để tồn tại và phát triển.
Từ những lý giải trên, ông Quân đưa ra 11 bất cập cần phải xóa bỏ như: cơ chế chủ quản, cách giao chỉ tiêu, tuyển sinh "3 chung" và điểm sàn, cơ chế tài chính cứng nhắc. Các trường phải được quyết định chỉ tiêu, thi tuyển, lựa chọn chương trình đào tạo...
Lấy thí dụ về cách giao chỉ tiêu hiện nay, giáo sư Quân cho rằng, đây là sự bất hợp lý đã được duy trì quá lâu. Một số ĐH danh tiếng, có đội ngũ giáo viên hùng hậu, cơ sở vật chất tốt nhưng chỉ được giao chỉ tiêu đào tạo hạn chế. Trong khi, nhiều trường lại không tuyển đủ chỉ tiêu do chất lượng đào tạo thấp, không hút thí sinh.
Bức xúc trước tình trạng “tự chủ nửa vời”, ĐH Quốc gia Hà Nội và TP Hồ Chí Minh cũng kiến nghị Bộ GD&ĐT cần sớm xóa bỏ việc giao chỉ tiêu tuyển sinh và việc tổ chức tuyển sinh “3 chung” bởi những việc này là một khâu trong quá trình đào tạo, Bộ GD&ĐT không nên làm thay.
Chốt lại vấn đề trên, Phó thủ tướng Phạm Gia Khiêm cho rằng, đổi mới tư duy chưa mạnh, chưa tương xứng là nguyên nhân của mọi nguyên nhân. Thời gian qua, nhiều vấn đề chúng ta còn chần chừ, chưa mạnh dạn quyết định như vấn đề dạy ngoại ngữ ở bậc phổ thông, tăng quy mô giáo dục đại học.
Theo Phó thủ tướng, công tác hoạch định chính sách giáo dục còn bị ám ảnh của tư duy bao cấp. Giáo dục cũng cần có tư duy mới, tăng quyền tự chủ, mạnh dạn chọn khâu đột phá quyết liệt hơn mới xoay chuyển được tình thế. "Chúng ta hay nói đến “khoán 100” đối với phát triển khoa học công nghệ như một sự cởi trói về tư duy, cơ chế chính sách. Đã đến lúc đặt vấn đề giáo dục có cần “khoán 100” hay không", Phó thủ tướng nói.
ĐH đẳng cấp quốc tế không nên xây dựng từ số 0
Xây dựng ĐH đẳng cấp quốc tế là một trong những nội dung quan trong của đề án đổi mới giáo dục ĐH. Theo ông Trần Hồng Quân, không nên xây dựng mới ĐH đẳng cấp quốc tế. Nhà nước nên tập trung vào hai ĐHQG để thật sự thành đầu đàn cho nền ĐH nước nhà.
"Nếu lập luận rằng hai ĐHQG có sức ì, ai bảo đảm một ĐH mới sẽ năng động hơn nếu nó vẫn sống trong cơ chế và môi trường hiện nay, điều khiển nó cũng là đội ngũ không có gì khác hai ĐHQG?", ông Quân nói.
Tán thành quan điểm trên, ông Lê Quang Minh hiệu trưởng ĐH Cần Thơ cho rằng, chỉ cần cơ chế thoáng và kinh phí lớn thì một số trường hiện nay có thể vươn lên đẳng cấp quốc tế. Hai ĐHQG và một vài trường khác nếu được đầu tư thêm kinh phí và chính sách phát triển có thể trở thành đẳng cấp quốc tế
Ông Nguyễn Đức Nghĩa, Phó giám đốc ĐHQG TP HCM cũng cho rằng cần xây dựng ĐH đẳng cấp quốc tế trên cơ sở những trường đã có. Lý do là ĐH đẳng cấp quốc tế cũng phải dựa trên hai yếu tố là giảng viên và sinh viên. Do vậy, phải xây dựng từ những đơn vị đã vững mạnh, đủ năng lực.
Theo nhiều hiệu trưởng, Bộ GD&ĐT đặt mục tiêu "xây dựng ĐH đẳng cấp quốc tế mới, đến năm 2008 bắt đầu tuyển sinh" là không tưởng.
Sáng nay, Hội nghị sẽ thảo luận về nội dung đổi mới tuyển sinh và phương pháp, quy trình đào tạo.
Việt Anh