Chiều 11/5, ông Trần Xuân Vinh Phó đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam cho biết, đoàn vừa soạn thảo xong một số nội dung xoay quanh sự cố thấm ở đập thủy điện Sông Tranh 2, để chuẩn bị chất vấn Bộ Công thương trong kỳ họp thứ 3, Quốc hội thứ 13 sắp tới.
Đập chính thủy điện Sông Tranh 2 - khu vực cửa xả chính ở phía hạ lưu. Ảnh: Trí Tín. |
Theo đó, Đoàn đại biểu Quốc hội Quảng Nam cần câu trả lời của Bộ Công thương về việc cho phép Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) xây thủy điện Sông Tranh 2 theo công nghệ đầm lăn trong khi Việt Nam chưa có quy trình và quy phạm quốc gia cho giải pháp kỹ thuật này; xác định trách nhiệm sự cố thấm ở đập Sông Tranh 2...
Dự kiến vài ngày tới, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ Môi trường Phan Xuân Dũng dẫn đầu đoàn công tác về giám sát, tổng kiểm tra công trình thủy điện Sông Tranh 2 để báo cáo tại kỳ họp Quốc hội.
Ông Lê Trí Tập, nguyên chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam nói rằng thấm nước ở đập Sông Tranh 2 là sự cố bất thường, có tốn kém bao nhiêu thì chủ đầu tư cũng phải có trách nhiệm tìm mọi cách khắc phục.
"Tuy nhiên sửa chữa đập phải được nhiều nhà khoa học phản biện, giám sát chặt chẽ thì mới đưa ra giải pháp khắc phục hợp lý, triệt để. Nếu để chủ đầu tư tự quyền lựa chọn cách xử lý theo công nghệ rẻ tiền, kém chất lượng thì dễ gây thảm họa khó lường về sau", ông Tập nhấn mạnh.
Theo các chuyên gia về lĩnh vực thủy lợi, đập Sông Tranh 2 được xây dựng bằng kỹ thuật đập bê tông đầm lăn (RCCD), cho phép rút ngắn thời gian thi công, giảm chi phí nhân công và tiết kiệm một lượng lớn xi măng.
Tuy nhiên, theo GS-TS Vũ Trọng Hồng, Chủ tịch Hội Thủy lợi Việt Nam, đập Sông Tranh 2 được tính toán, thiết kế theo quy phạm của Nga và Mỹ, thế nhưng khi thi công thì làm theo quy trình của Trung Quốc. Giáo sư Hồng nói: "Đây là áp dụng nửa vời và tùy tiện. Tất cả quy phạm và quy trình từ nước ngoài ấy chưa hề được kiểm tra áp dụng thử nghiệm đầy đủ để thi công trong điều kiện khí hậu khô và nóng như thực tế ở miền Trung Việt Nam".
Mực nước hồ chứa thủy điện Sông Tranh 2 rút xuống để xử lý sự cố thấm ở đập chính tạo nên "dòng sông chết" ở khu vực đầu nguồn huyện Bắc Trà My (Quảng Nam). Ảnh: Trí Tín. |
Theo TS Lê Anh Tuấn Đại học Cần Thơ, qua quan sát thực tế thủy điện Sông Tranh 2, các chuyên gia đã nghĩ nhiều đến khả năng nứt tại thân con đập này. Ở đường hầm thu nước, nhiều dòng nước chảy mạnh hòa tan thành phần khoáng vôi trong thân đập, để lại nhiều dòng vôi có màu ngà tích tụ rất dễ thấy khắp nơi. Sự hòa tan và cuốn trôi các khoáng vôi có thể làm giảm mác bê tông thân đập, khiến kết cấu đập có nguy cơ bị yếu đi.
Hiện Ban quản lý dự án thủy điện 3 đã ký hợp đồng với một nhà thầu Trung Quốc tham gia xử lý sự cố ở con đập này. Chính quyền địa phương Quảng Nam lo ngại, sau khi xử lý sự cố thấm, việc tích nước trở lại trong hồ chứa của Sông Tranh 2 vào mùa mưa bão sắp tới khó đảm bảo an toàn.
Trước tình hình này, các chuyên gia đề nghị phía chủ đầu tư phối hợp tỉnh Quảng Nam cần phải có kịch bản vỡ đập và diễn tập các phản ứng sự cố vỡ đập cho công trình trên.
Trí Tín