Ngày 2/11 tròn 20 năm cơn bão Linda đổ bộ Việt Nam, gây thiệt hại cho 21 tỉnh thành, là bão thảm khốc nhất tại miền Nam Việt Nam trong ít nhất 100 năm.
Cơn bão trăm năm có một ở Nam Bộ
Ngày 1/11/1997, một vùng áp thấp cách quần đảo Trường Sa khoảng 300 km về phía đông đông nam và nhanh chóng mạnh lên thành cơn bão thứ năm ở biển Đông, tên quốc tế là Linda.
Bão di chuyển nhanh, đến sáng 2/11/1997 đạt cường độ cấp 9-10 (sức gió 105 km/h), cách Côn Đảo 100 km về phía đông. Đêm 2/11, tâm bão đi vào Bạc Liêu - Cà Mau, ảnh hưởng hầu hết miền Tây Nam Bộ.
Hoành hành trên đất liền Việt Nam suốt đêm, sáng hôm sau bão hướng về vịnh Thái Lan, gây lũ quét làm hơn 100 người thiệt mạng. Bão cũng ảnh hưởng đến Myanmar, Indonesia, Malaysia và Campuchia.
Ban chỉ đạo phòng chống lụt bão trung ương nhận định, Linda diễn biến nhanh không ngờ. Áp thấp nhiệt đới chỉ trong 12 giờ đã mạnh lên thành bão. Còn các chuyên gia khí tượng đánh giá đây là cơn bão khốc liệt nhất trong vòng ít nhất 100 năm ở Nam Bộ.
Đường đi của bão Linda năm 1997.
Địa phương coi bão như "chuyện đùa"
Nhận định bão Linda hiếm thấy, Ban chỉ đạo phòng chống lụt bão trung ương khi đó đã liên tục thông báo và họp khẩn với các địa phương bàn cách đối phó. Nhưng, không mấy ai tin bão có thể vào Nam Bộ.
Tại hội thảo nhìn lại 20 năm cơn bão Linda và những bài học kinh nghiệm tổ chức cuối tháng 10, nguyên Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Huy Ngọ kể “Bão đổ bộ vào Cà Mau” như chuyện của “những người thích đùa”. Có người còn hồ hởi kháo nhau đi xem bão là gì, vì vùng đất này cả trăm năm nay bình yên, chưa hề có khái niệm về “bão”.
Không chỉ người dân, quan chức cũng nghĩ vậy. Gọi về địa phương để cảnh báo, Ban chỉ đạo phòng chống lụt bão đều nhận được phản hồi “trong đây làm gì có bão mà ngoài đó cứ hốt hoảng”.
Thậm chí, một cán bộ địa phương còn lè nhè như say xỉn: “Biển Tây - biển Kiên Giang là vùng thánh địa, xưa nay chưa hề có bão, các anh ở Hà Nội vừa quan liêu, vừa không hiểu biết gì về vùng này”.
Người dân miền Nam chỉ biết đến bão khi Linda đổ bộ vào. Video: VTC14
“Phê phán họ, nhưng thực tế ở khu vực này mấy chục năm nay không có tình trạng như thế. Lãnh đạo thì chủ quan, dân thì thờ ơ. Mà bão đi ở vĩ tuyến rất thấp, sát với bờ biển, vùng đánh cá và vùng dân ở”, ông Ngọ chia sẻ cảm giác bất lực cách đây 20 năm.
Sau khi bão đổ bộ, ông Ngọ cùng đoàn công tác bay đến Côn Đảo kiểm tra tình hình. Trước mắt ông là cảnh tượng hàng trăm tàu thuyền bị lật chìm, nhà cửa tan hoang, hàng nghìn thi thể người dạt vào bờ.
Ban chỉ đạo phòng chống lụt bão trung ương đánh giá bão Linda là thiên tai thế kỷ với 21 tỉnh thành bị thiệt hại, “nặng nề nhất là về sinh mạng, phương tiện tàu thuyền, cơ sở vật chất và mùa màng”.
Toàn khu vực có hơn 770 người chết, 2.120 người mất tích, 1.230 người bị thương, chủ yếu là ngư dân. Hơn 3.000 tàu bị đánh chìm. 107.890 nhà bị đánh sập, 120.000 ha nuôi trồng thủy sản và 320.000 ha lúa bị ngập. Ước tính thiệt hại vật chất là 7.200 tỷ đồng. Trong đó, riêng Cà Mau có 128 người chết, 1.164 người mất tích và 600 người bị thương.
Trong thư gửi thân nhân các gia đình bị thiệt hại bởi thiên tai, các chiến sĩ và lực lưng phòng chống thiên tai ngày 30/10 vừa qua, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc viết: "rất nhiều ngư dân và tàu thuyền của đồng bào ta đã nằm lại biển khơi. Nhà cửa và cơ sở hạ tầng bị thiệt hại nặng nề".
Với bài học đắt giá từ bão Linda và thực trạng thiên tai ngày càng phức tạp, khó lường, Thủ tướng kêu gọi người dân, chiến sĩ và các lực lượng phòng chống thiên tai cả nước, trong đó có các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long luôn đề cao cảnh giác, hạn chế thấp nhất thiệt hại.