 |
|
Một người dân làng Ô Khảm bỏ phiếu bầu lãnh đạo mới của làng hôm 1/2. Ảnh: AFP |
Trong chuyến thăm đến tỉnh Quảng Đông, nơi vừa chứng kiến làn sóng biểu tình liên quan đến đất đai của nông dân, Thủ tướng Ôn không đề cập đến những vụ việc cụ thể tại làng Ô Khảm, thành phố Sán Vĩ, nhưng thời điểm và địa điểm phát biểu của ông có ý nghĩa quan trọng. Chỉ trước đó vài ngày, người dân Ô Khảm vừa tổ chức vòng đầu tiên của cuộc bầu cử ban lãnh đạo mới của làng.
"Sự chiếm dụng độc đoán đất đai của nông dân, khiến nông dân khiếu nại, tố cáo, chính là căn nguyên của hàng loạt vụ việc vừa qua", ông Ôn nói trong cuộc họp hôm 4/2.
Những cuộc biểu tình ở Ô Khảm bắt đầu từ tháng 9 với trọng tâm là những cáo buộc quan chức địa phương tham nhũng đất đai. Tình hình trở nên gay cấn vào tháng 12 sau khi một lãnh đạo của người dân là Xue Jinbo qua đời trong nhà giam của cảnh sát. Làn sóng phản đối chỉ tạm lắng dịu khi bí thư tỉnh ủy cử một trong những trợ lý hàng đầu đến làng để thuyết phục và nhượng bộ dân chúng.
Phát biểu của Thủ tướng Ôn Gia Bảo được xem như một trong những tiếng nói thẳng thắn của chính phủ, đòi quyền lợi cho đất đai cho người dân. Tuy nhiên, những nỗ lực của ông sẽ khó đạt được hiệu quả bởi ông dự kiến sẽ nghỉ hưu vào cuối năm nay để bàn giao quyền lãnh đạo cho một thế hệ mới. Các nhà phân tích cho rằng ông khó có thể cải thiện gì nhiều tình hình tham nhũng đất đã tồn tại từ lâu.
Tại tỉnh Quảng Đông và nhiều nơi khác của Trung Quốc, đất của nông dân đang bị chính quyền địa phương chiếm giữ và bán đi lấy vốn xây dựng các trung tâm mua sắm, các khu nhà ở cao cấp và sân golf. Quyền sử dụng đất không được đảm bảo đã khiến nông dân Trung Quốc nghèo hơn và miễn cưỡng đầu tư vào đất đai nông nghiệp. Kết quả cuối cùng là nông thôn chậm phát triển, khoảng cách đã tồn tại bấy lâu giữa thành thị và nông thôn của Trung Quốc ngày một lớn thêm. Xét ở tầm vĩ mô hơn, một khi đất là điều kiện quan trọng để sản xuất và Trung Quốc lại là "nhà máy của thế giới", thì sự ổn định về đất đai ở nước này cũng có tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế toàn cầu.
Một trong những biện pháp bảo vệ các quyền về đất cho nông dân vừa được đưa ra là chương trình thí điểm đăng ký đất đai để đảm bảo quyền sở hữu đất cho mỗi người nông dân. Chương trình này có thể giúp phát triển nông thôn nếu nó được thực hiện một cách công bằng và tạo điều kiện cho người dân tham gia. Một biện pháp nữa là cải cách luật đất đất đai nhằm cải thiện tiền bồi thường cho người dân. Theo giới quan sát. điều quan trọng là bất kỳ chương trình nào cũng phải hướng đến mục đích cao nhất là nâng cao nhận thức của nông dân về quyền lợi và khả năng của họ để thực hiện các quyền đó. Tất cả các chương trình và cơ chế phải được thiết kế phù hợp với cấp độ địa phương.
Bí thư đảng bộ tỉnh Quảng Đông, Uông Dương, một trong những nhà lãnh đạo cấp tiến hàng đầu của Trung Quốc, đã bắt tay vào một chiến dịch táo bạo nhằm giảm thiểu tình trạng tham nhũng ở nông thôn. Ông nhượng bộ người biểu tình, cất nhắc những người đi đầu hoạt động biểu tình ở Ô Khảm lên nắm giữ trọng trách trong ban lãnh đạo làng.
Ông Uông đang phấn đấu lên vị trí cao hơn trong ban lãnh đạo của Trung Quốc trong đợt chuyển giao quyền lãnh đạo cuối năm nay. Một số nhà phân tích cho hay vị trí chính trị của ông Uông gắn liền với sự thành công của mô hình dân chủ ở Ô Khảm. Vấn đề này đã thu hút sự chú ý của cả nước, trở thành đề tài tranh luận trên các mạng xã hội Trung Quốc trong những tuần gần đây. Các nhà phân tích cho rằng hiện tượng Ô Khảm có thể vấp phải sự phản đối của lãnh đạo ở các địa phương khác trên khắp Trung Quốc, bởi thắng lợi của dân làng Ô Khảm có thể sẽ trở thành cảm hứng thúc đẩy người dân ở những nơi khác đấu tranh.
Anh Ngọc (theo WSJ, CSM)