Các cơ sở trái phép của Trung Quốc ở đá Chữ Thập. Ảnh: Reuters.
"Hoạt động quân sự hóa mang tính khiêu khích của Trung Quốc ở Biển Đông đi ngược lại luật pháp quốc tế", ông Brian Hook, Cố vấn chính sách cấp cao của Ngoại trưởng Mỹ, ngày 9/1 nêu rõ trong cuộc họp báo qua điện thoại với các phóng viên.
Trung Quốc đến nay đã cải tạo 7 đá ở Biển Đông, biến thành các đảo nhân tạo và xây dựng nhiều công trình trái phép. Bắc Kinh cũng bố trí nhiều thiết bị quân sự như tên lửa, chiến đấu cơ, radar ở các căn cứ này. Tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTI), thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (CSIS), Mỹ, tháng trước cho biết Trung Quốc vẫn tiếp tục tăng cường năng lực quân sự ở Biển Đông. Ở khu vực này, Trung Quốc tranh chấp với một số nước thành viên ASEAN gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei.
Ông Hook cũng lưu ý đến việc Trung Quốc gây sức ép với các nước nhỏ hơn xung quanh, cho rằng điều đó tác động xấu đến hệ thống quốc tế dựa trên quy tắc, làm xói mòn các nguyên tắc cơ bản về chủ quyền mà Mỹ đề cao.
"Chúng tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng sự vươn lên của Trung Quốc không thể gây bất lợi cho các giá trị và trật tự dựa trên các quy tắc. Khi cách hành xử của Trung Quốc xa rời các giá trị và quy tắc này, chúng tôi sẽ đứng lên bảo vệ sự thượng tôn pháp luật", ông Hook nói.
Cố vấn Ngoại trưởng khẳng định Mỹ có lợi ích lâu dài và không thay đổi ở Biển Đông. Trong các cuộc đối thoại ngoại giao và an ninh mà Ngoại trưởng Tillerson và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mattis đồng chủ trì với đại diện các nước, Biển Đông đều được nêu lên ở cấp độ rất cao. Mỹ sẽ bảo vệ lợi ích của mình ở khu vực bằng cách điều tàu, máy bay và hoạt động ở bất kỳ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép. Mỹ cũng làm rõ với Trung Quốc rằng Washington không chấp nhận các hành động đơn phương của các bên liên quan, nhắm đến việc thay đổi hiện trạng trên biển khi vấn đề chủ quyền chưa được giải quyết.
Cố vấn Hook nhấn mạnh trật tự dựa trên quy tắc là nền tảng của hoà bình và ổn định ở châu Á - Thái Bình Dương và trên thế giới. Mỹ cho rằng sự lãnh đạo của nước này trong việc giúp các nước bảo vệ chủ quyền, đẩy lui các hành động làm suy yếu trật tự dựa trên quy tắc, là cần thiết. Trong Chiến lược an ninh quốc gia, Mỹ đã khẳng định cam kết với khu vực, rằng Washington sẽ tăng cường hợp tác với các đồng minh và đối tác.
Việt Anh