"Rõ ràng là Mỹ đã phạm sai lầm khi ủng hộ Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) với những điều khoản thiếu hiệu quả trong việc bảo đảm Trung Quốc thực hiện chế độ thương mại mở, theo định hướng thị trường", FT ngày 20/1 dẫn báo cáo từ văn phòng ông Robert Lighthizer, Đại diện Thương mại Mỹ.
Theo báo cáo đầu tiên của văn phòng này với quốc hội Mỹ, sự ủng hộ của Washington để Bắc Kinh gia nhập WTO là sai lầm vì Trung Quốc đã không giữ cam kết với các chính quyền trước của Mỹ. Trung Quốc và Nga đang làm suy yếu WTO, nơi được coi là một tổ chức dành cho các nền kinh tế thị trường muốn trao đổi thương mại với nhau.
"Hệ thống giao dịch quốc tế đang bị đe doạ bởi các nền kinh tế lớn không có ý định mở cửa thị trường để giao dịch và tham gia công bằng", ông Lighthizer nói, gọi các hành động của Trung Quốc là "đi ngược với các nguyên tắc cơ bản của WTO".
Ông Lighthizer cam kết sẽ dùng các công cụ đơn phương mới bên ngoài WTO để buộc Bắc Kinh thay đổi cách hành xử. Một quan chức cấp cao Nhà Trắng tiết lộ một trọng tâm của chính quyền Tổng thống Donald Trump trong năm nay là giải quyết các vấn đề "mang tính hệ thống" của Trung Quốc như chính sách bảo hộ công nghiệp và vi phạm sở hữu trí tuệ đang gây hại đến kinh tế Mỹ.
Các nhà bình luận lo ngại Mỹ và Trung Quốc có thể có những hành động trả đũa lẫn nhau dẫn tới một cuộc chiến tranh thương mại giữa hai nước. Ông Trump tuyên bố sẽ thảo luận về các kế hoạch thương mại và cách đối phó với Trung Quốc trong thông điệp liên bang vào cuối tháng này.
Giới quan sát đánh giá đây là dấu hiệu cho thấy sự gia tăng căng thẳng giữa hai cường quốc kinh tế lớn nhất thế giới. Báo cáo mới cũng được xem là thay đổi lập trường của Mỹ về vai trò thành viên WTO của Trung Quốc. Trước đó, cả đảng Dân chủ và Cộng hoà đều cho rằng việc ủng hộ Trung Quốc gia nhập WTO giúp đưa Bắc Kinh vào "khuôn khổ toàn cầu" và góp phần tránh được các cuộc chiến thương mại tiềm tàng.
Khánh Lynh