Tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS Decatur của hải quân Mỹ. Ảnh: US Navy.
Hai quan chức Mỹ cho hay hải quân nước này ngày 30/9 điều tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS Decatur di chuyển trong phạm vi 12 hải lý quanh đá Gaven và đá Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam nhưng bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép.
"Các lực lượng Mỹ hoạt động trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương mỗi ngày, bao gồm cả khu vực Biển Đông. Mọi nhiệm vụ Mỹ thực hiện đều phù hợp với luật pháp quốc tế và khẳng định quan điểm của Washington rằng máy bay và tàu thuyền Mỹ sẽ tự do di chuyển, hoạt động ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép", CNN dẫn lời quan chức quốc phòng Mỹ nói.
Theo quan chức này, hoạt động tuần tra tự do hàng hải nhằm thách thức những tuyên bố chủ quyền phi lý trên Biển Đông, đồng thời thể hiện cam kết của Mỹ về việc duy trì các quyền sử dụng những vùng biển và không phận quốc tế đối với mọi quốc gia theo luật pháp quy định.
Hải quân Mỹ lâu nay vẫn thực hiện các nhiệm vụ tuần tra tự do hàng hải ở tất cả các vùng biển trên thế giới. Tuy nhiên, Trung Quốc dường như đặc biệt "nhạy cảm" với những nhiệm vụ tại khu vực Biển Đông bởi tàu, máy bay Mỹ thường hoạt động quanh các đảo nhân tạo mà Trung Quốc bồi đắp và quân sự hóa trái phép.
Nhiệm vụ tuần tra tự do hàng hải gần nhất Mỹ thực hiện diễn ra hồi tháng 5. Hải quân Mỹ đã điều hai tàu chiến đi qua vùng biển trong phạm vi 12 hải lý quanh các đảo Cây, Linh Côn, Tri Tôn và Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Trung Quốc dùng vũ lực chiếm đóng quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam từ năm 1974, sau đấy thành lập cái gọi là "thành phố Tam Sa", đặt trụ sở trên đảo Phú Lâm từ tháng 7/2012 nhằm thâu tóm các quần đảo ở Biển Đông, bao gồm cả Trường Sa và Hoàng Sa.
Việt Nam có chủ quyền không thể tranh cãi với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, đồng thời nhiều lần nhấn mạnh hoạt động bồi lấp và xây dựng của Trung Quốc tại đây xâm phạm nghiêm trọng đến chủ quyền Việt Nam.
Tuần trước, Mỹ cũng điều máy bay ném bom B-52 bay qua Biển Đông. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis tuyên bố đó là các hoạt động định kỳ và việc điều tàu, máy bay đi qua vùng biển hay không phận quốc tế là hoàn toàn bình thường.
Quan hệ Mỹ - Trung thời gian qua căng thẳng vì hàng loạt vấn đề. Cuộc chiến thương mại không có dấu hiệu hạ nhiệt khi hai bên liên tục có đòn áp thuế ăn miếng trả miếng với hàng hóa của nhau. Mỹ đã trừng phạt một đơn vị quân đội Trung Quốc vì mua vũ khí Nga. Trung Quốc đã hủy một số cuộc họp với Mỹ và từ chối cho tàu Mỹ cập cảng Hong Kong.