Ứng viên tổng thống của đảng Cộng hòa Mỹ bắt đầu cuộc tranh luận với đương kim tổng thống Obama bằng tuyên bố các chính sách của Nhà Trắng trong bốn năm qua đã "vắt kiệt" tầng lớp trung lưu.
> Obama hoãn kỷ niệm 20 năm ngày cưới
> Obama và Romney giả diễn tập
> Cử tri Mỹ bỏ phiếu sớm
Các chủ đề chính được đặt ra trong cuộc tranh luận đầu tiên dài 90 phút này là kinh tế, cắt giảm thuế, giáo dục, y tế.
Đang ở thế yếu hơn trong các cuộc thăm dò dư luận, ứng viên Cộng hòa Mitt Romney dường như sẽ có thêm điểm sau cuộc tranh luận này, khi ông tỏ ra ở thế tấn công đối phương, hãng tin AP nhận xét. Các câu trả lời của Romney đối với người dẫn chương trình đều mạnh mẽ hoạt bát và được chuẩn bị tốt. Nội dung trả lời của Romney có nhiều chi tiết, trong phạm vi thời gian cho phép, và dường như cách tranh luận này sẽ giúp ông lấy được điểm của cử tri.
Obama, 51 tuổi, thường bị phe Cộng hòa tố phải chịu trách nhiệm cho nền kinh tế ì ạch và mất công ăn việc làm vào tay nước ngoài. Romney, 65 tuổi, thường bị phe Dân chủ tố là chỉ đưa ra các chính sách có lợi cho người giàu mà bỏ quên đời sống của tầng lớp trung lưu - bộ phận quan trọng trong cử tri Mỹ.
"Tôi lo rằng con đường mà chúng ta đang đi không thành công", ông Mitt Romney, đại diện của đảng Cộng hòa, người đang hy vọng cuộc tranh luận hôm nay sẽ giúp ông lật ngược tình thế bị dẫn điễm hiện nay. Chỉ còn hơn một tháng nữa là đến ngày bầu cử tổng thống, và theo kết quả các thăm dò dư luận, Romney đang bị thua Obama về ước tính số phiếu đại cử tri cũng như phổ thông ở một số bang quan trọng. Sự chênh lệch, theo các thăm dò khác nhau về phiếu phổ thông, dao động từ 3 đến 7 điểm.
 |
|
Hai ứng viên tổng thống Mỹ bắt tay thân mật trước cuộc tranh luận. Ảnh: AFP |
"Tổng thống có quan điểm gần giống như những gì ông đã đưa ra cách đây 4 năm, đó là một chính phủ to hơn, tiêu nhiều tiền hơn, thu nhiều thuế, và điều tiết nhiều hơn sẽ là tốt", Romney nói.
"Đó không phải là câu trả lời đúng đắn cho nước Mỹ. Tôi sẽ lấy lại sinh khí để nước Mỹ lại làm việc tốt trở lại", ứng viên Cộng hòa cam kết. "Các hộ gia đình trung lưu đang bị vắt kiệt, và vấn đề bây giờ là làm thế nào để họ phục hồi trở lại".
Obama phản pháo bằng cách chỉ ra rằng hơn 5,4 nghìn tỷ tiền thuế mà đảng Cộng hòa dự định giảm sẽ chỉ dành cho nhà giàu, và nói rằng chính Romney không hiểu rõ về những lỗ hổng trong hệ thống thuế mà ông này định thực thi.
"Thống đốc Romney nói rằng nếu chúng ta cắt giảm thuế cho nhà giàu và giảm bớt sự điều tiết của chính phủ, chúng ta sẽ giàu có hơn. Nhưng tôi có quan điểm khác".
Romney phản đối lại một cách quyết liệt. "Hiển nhiên là mọi thứ ông ấy nói về kế hoạch thuế của tôi đều không chính xác. Tôi không tìm kiếm một kế hoạch cắt giảm 5 nghìn tỷ USD thuế".
Tổng thống dường như ngày càng căng thẳng hơn khi cuộc tranh luận tiếp diễn, ông nhắc nhở cử tri Mỹ rằng ông đã thừa hưởng một tình hình bi đát về tài chính khi tiếp nhận Nhà Trắng từ cựu tổng thống George W. Bush.
"Khi tôi vào phòng Bầu dục, có hơn một nghìn tỷ USD thâm hụt chào đón tôi. Và chúng ta đều biết đống nợ ấy ở đâu ra", Obama nói.
Đối với các cử tri, cuộc tranh luận hôm nay là cơ hội đầu tiên để Romney gây ấn tượng. Là kẻ thách đấu, nhiệm vụ của Romney là chứng tỏ cho các cử tri thấy ông xứng đáng làm tổng thống như thế nào, các chính sách mà ông đề ra sẽ làm cho dân giàu nước mạnh như thế nào. Cuộc tranh luận đầu tiên cũng là nơi ứng viên Cộng hòa bộc lộ tính cách cá nhân, vốn thường bị phản ánh một cách cứng nhắc hơn trên báo chí. Romney cần phải tỏ ra mạnh mẽ để giành một chiến thắng trong cuộc tranh luận này, để có cơ hội lội ngược dòng trong cuộc đua giành Nhà Trắng.
Về phía Obama, thách thức với ông trong cuộc tranh luận này lớn hơn nhiều. Sau 4 năm cầm quyền, tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ vẫn trên 8% và nợ công lên đến 16 nghìn tỷ. Trên thực tế, ông đảm nhận cương vị tổng thống khi nước Mỹ lâm vào một trong những cuộc suy thoái nghiêm trọng nhất trong lịch sử hiện đại, nhưng Obama sẽ phải chứng minh rằng các chính sách của ông là đúng đắn mà không được nói rằng "đáng lẽ mọi chuyện đã tệ hơn". Đây là lúc ông phải bảo vệ các chính sách mà mình đã đưa ra trong bốn năm qua. Lợi thế của ông là đang dẫn trước trong các cuộc thăm dò, và điều quan trọng nhất là không được mắc sai lầm.
Cuộc tranh luận đầu tiên giữa hai ứng viên, bắt đầu từ 9 h tối ngày 3/10 tại Denver, Colorado (sáng 4/10 giờ Hà Nội). Nó diễn ra sau khi hai bên đã thực hiện hàng trăm cuộc vận động bầu cử trên khắp nước Mỹ, với số tiền chi ra cho quảng cáo - hầu hết có nội dung chỉ trích đối phương - lên đến 500 triệu USD, và vô số lời công kích chính sách của nhau, theo AFP.
Người điều khiển cuộc tranh luận này là biên tập viên tin tức đầy kinh nghiệm Jim Lehrer của chương trình News Hours đài PBS. Hầu hết các kênh truyền hình lớn của Mỹ đều phát trực tiếp buổi tranh luận, một số phát cả trên kênh riêng ở YouTube. Hàng chục triệu người Mỹ được cho là theo dõi sự kiện chính trị quan trọng này.
Trước khi cuộc tranh luận diễn ra, đệ nhất phu nhân Michelle Obama trong chiếc áo khoác màu xanh tím, và phu nhân của ứng viên Romney, bà Ann, đã lịch thiệp ôm hôn nhau giữa khán phòng chật ních của đại học Denver.
Sau tranh luận này, hai ứng viên tổng thống sẽ có hai cuộc tranh luận truyền hình trực tiếp nữa trong tháng 10, trước khi cuộc bỏ phiếu ngày 6/11 diễn ra. Theo hệ thống bầu cử của Mỹ, phiếu phổ thông của các bang sau đó được quy về phiếu "đại cử tri" hay cử tri đoàn. Cử tri đoàn của bang bỏ phiếu để bầu ra tổng thống. Số phiếu đại cử tri phụ thuộc dân số các đơn vị bầu cử, chẳng hạn bang đông dân California có tới 55 phiếu đại cử tri. Tổng số có 538 phiếu này, và một ứng viên muốn giành chiến thắng phải có tối thiểu 270 phiếu.
Hiện nhiều bang hầu như đã có kết quả rõ ràng sẽ ủng hộ cho ứng viên nào. Vì thế các nỗ lực của hai ứng viên chủ chốt Obama và Romney chủ yếu nhằm thuyết phục cử tri của các bang còn chưa "chốt", như Ohio hoặc Florida.
Thanh Mai