Theo bản cáo trạng, PCI đã trúng thầu các dự án tư vấn xây dựng đường cao tốc tại TP HCM trong hai năm 2001 và 2003 với tổng trị giá 3,1 tỷ yen. Các dự án này đều được đầu tư từ nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức ODA của Nhật Bản.
Trong hồ sơ, các quan chức PCI đã hối lộ ông Huỳnh Ngọc Sĩ, Giám đốc Giám đốc Dự án Đại lộ Đông Tây và Môi trường nước TP HCM để trả ơn cho việc trúng thầu với tổng số tiền hối lộ lên đến 2,43 triệu USD (khoảng 280 triệu yen theo tỷ giá thời điểm vụ việc diễn ra). Số tiền trên được đưa trong 7 lần kể từ tháng 1/2002. Trong đó, ba bị cáo trong phiên tòa lần này bị cáo buộc đưa cho ông Sĩ 600.000 USD vào 11/2003 và 220.000 USD vào tháng 8/2006.
Theo bản cáo trạng, việc đưa tiền mặt cho các quan chức nước ngoài đã trở thành một hành vi thường xuyên diễn ra tại công ty tư vấn này. Đầu tiên họ sẽ làm sai lệch các hóa đơn và sau đó dùng khoản tiền chênh lệch để hối lộ. Các bị cáo bị buộc tội vi phạm Luật chống cạnh tranh không lành mạnh của Nhật Bản, trong đó có điều khoản cấm hối lộ các quan chức nước ngoài.
Thẩm phán Toshihiko Sonohara nói: “Các bị cáo đã làm ảnh hưởng đến niềm tin vào các dự án đầu tư ODA của Nhật Bản. Hành vi phạm pháp của các bị cáo làm cản trở tính cạnh tranh thương mại. Trong nỗ lực làm lành mạnh hóa môi trường kinh doanh quốc tế, chúng ta không thể bỏ qua vụ việc này".
Thẩm phán ra phán quyết ông Haruo Sakashita, 62 tuổi, nguyên giám đốc PCI 2 năm tù, hoãn thi hành án 3 năm. Ông Kunio Takasu, 66 tuổi, nguyên giám đốc quản lý PCI bị 20 tháng tù và hoãn thi hành án 3 năm. Ông Tsuneo Sakano, 59 tuổi, nguyên chủ nhiệm văn phòng PCI Hà Nội 18 tháng tù, hoãn thi hành án 3 năm. Tòa án buộc công ty tư vấn PCI tại Tokyo nộp phạt 70 triệu yen.
Phán quyết của tòa nhẹ hơn với đề nghị của công tố viên. Trước đó, các công tố viên đề nghị mức án hai năm rưỡi tù cho Sakashita, hai năm tù cho cả hai bị cáo Takasu và Sakano, và đề nghị phạt PCI 100 triệu yen.
Cựu chủ tịch PCI - Masayoshi Taga, 63 tuổi, bị truy tố liên quan đến vụ việc trên hồi tháng 8 cùng với ba cựu quan chức nhưng được xét xử riêng. Hai tháng trước đó, ông đã bị cáo buộc chiếm đoạt tài sản của Chính phủ Nhật với trị giá lên tới 141 triệu yen. Vụ việc này liên quan đến một dự án vô hiệu hóa các vũ khí hóa học bị bỏ lại trên lãnh thổ Trung Quốc từ thời cuối Thế chiến thứ 2.
Vụ việc PCI là vụ thứ hai tại Nhật Bản liên quan đến việc hối lộ quan chức nước ngoài. Trước đó năm 2007, tòa án Fukuoka đã cáo buộc công ty xây dựng Kyudenko Corp với tội danh hối lộ quan chức Philippines trong một dự án xây dựng sân golf trị giá 800.000 yen. Tuy nhiên, cho đến vụ PCI thì hình thức phạt tù mới được áp dụng cho loại hình phạm tội này.
Một ủy ban hợp nhất với sự tham gia của chính phủ hai nước Việt Nam và Nhật Bản đã được thành lập sau vụ PCI nhằm ngăn chặn việc tham nhũng nguồn vốn ODA. Ủy ban này sắp đưa ra một báo cáo vào cuối tháng 3 tới. Bản cáo cáo có thể đề nghị việc thành lập một bên thứ ba nhằm lập quy chế và giám sát các dự án sử dụng nguồn vốn này.
Thanh Bình (theo Asahi Shimbun, Yomiuri Shimbun)